Η αναζήτηση μιας νέας επαγγελματικής διεξόδου μέσα από τη γη, αλλά και ένα δημοσίευμα έκαναν τον Γιάννη Τάχα και τον Κώστα Βαφείδη, δύο επαγγελματίες που ουδεμία σχέση είχαν με τη γεωργία, να ασχοληθούν με την καλλιέργειά αρώνιας, και να δημιουργήσουν τον πρώτο συνεταιρισμό παραγωγών αρώνιας και συναφών προϊόντων, την Αρώνια Ελλάδος, που σήμερα απαριθμεί δεκάδες μέλη από όλη την Ελλάδα.


Τι είναι η Αρώνια Ελλάδος;

Όλα ξεκίνησαν όταν πριν κάποια χρόνια, αναζητώντας νέες επαγγελματικές ευκαιρίες μάθαμε για το συγκεκριμένο φυτό. Έτσι ξεκινήσαμε την καλλιέργεια, στη συνέχεια τον συνεταιρισμό και σήμερα έχουμε μια αρκετά μεγάλη παραγωγή του συγκεκριμένου καρπού, ο οποίος παρουσιάζει δεκάδες οφέλη. Η Αρώνια Ελλάδος είναι πρωτοπόρος - για τα ελληνικά δεδομένα - συνεταιρισμός, που ασχολείται με την παραγωγή αρώνιας με διαδικασίες που ελέγχονται και πιστοποιούνται από εξειδικευμένο προσωπικό εξασφαλίζοντας προϊόν ανώτερης ποιότητας. Ο συνεταιρισμός μας, εσχάτως, επεκτείνει την καλλιεργητική του δραστηριότητα και σε άλλα λειτουργικά φυτά όπως το ρόδι, το σύκο, το goji berry, το μύρτιλο, το pepino, το golden berry κ.α.  


Τι παρέχει ο συνεταιρισμός στα μέλη που επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτόν;

Την πλήρη υποστήριξη των παραγωγών μας. Πιο συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το δίκτυο PlantDirect και τον Δρ. γεωπόνο Γεώργιο Μπάρδα, χωρίς την πολύτιμη βοήθεια του οποίου δεν θα ήταν εφικτά όσα καταφέραμε, αναλαμβάνει τη μελέτη συμβατότητας των υποψήφιων κτημάτων (φυσικοχημικές - μικροβιακές αναλύσεις / έλεγχος κλιματικών συνθηκών - ιστορικού καλλιέργειας), την προμήθεια πιστοποιημένου φυτικού υλικού (ελεγμένο σε επίπεδο φυτοϋγείας και αποικισμένο από απομονώσεις μυκήτων του γένους Trichoderma), την εγκατάσταση της εκμετάλλευσης, την τεχνική υποστήριξη σε επίπεδο απολύτως κατευθυνόμενων καλλιεργητικών πρακτικών (στα πλαίσια συστήματος Βιολογικής Διαχείρισης), τη μεταποιητική δράση και τέλος την προώθηση των προϊόντων στην ελληνική και στις διεθνείς αγορές.


Γενικά στοιχεία για το φυτό

Το φυτικό είδος Aronia melanocarpa κατάγεται από περιοχές της Βορείου Αμερικής (Βόρειες Η.Π.Α. - Νότιος Καναδάς). Στην Ευρώπη εισήχθη την εποχή του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και άρχισε να καλλιεργείται στις βορειοανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες και στη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια η καλλιέργεια του συγκεκριμένου φυτικού είδους επανακτά το «χαμένο έδαφος» και στις δύο Ηπείρους καλύπτοντας πεδινές, παράκτιες, ημιορεινές και ορεινές περιοχές, εξαιτίας του ισχυρού προφίλ προσαρμοστικότητας σε ποικιλία εδαφοκλιματικών συνθηκών και της ιδιαίτερα υψηλής διατροφικής αξίας των προϊόντων της.


Γνωριμία με την καλλιέργεια αρώνιας

Η αρώνια είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος με χαρακτηριστική πλευρική ανάπτυξη (ύψος φυτού 2-2.5 μέτρα σε ώριμη ηλικία, πλευρική ανάπτυξη 1 - 1.5 μέτρα επί της γραμμής). Το ιδανικό περιβάλλον ανάπτυξής του φυτού χαρακτηρίζεται από ελαφριά, βαθειά και πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη, με τιμές pH κοντά στην ουδέτερη ζώνη (ιδανική ζώνη τιμών pH: 6.5 - 7.1) με μειωμένες (ιδανικά μηδενικές) τιμές ανθρακικού ασβεστίου. Οι προτεινόμενες διατάξεις φύτευσης είναι 1.5m (επί της γραμμής) x 3m έως 4m (μεταξύ των γραμμών) (πυκνότητες φύτευσης: 160 έως 200 φυτά ανά στρέμμα, αντίστοιχα). Πολλές είναι οι διαθέσιμες ποικιλίες (Viking, Aaron, Nero), με προτεινόμενη την πρώτη (Viking) και κλώνους αυτής, εξαιτίας του ανθεκτικότερου χαρακτήρα της σε υψηλές θερμοκρασίες, του μεγέθους και της ποιότητας των καρπών της. Η ώριμη ηλικία καρποφορίας είναι τα 4 - 5 έτη και η αναμενομένη παραγωγή καρπών είναι 7 - 12 κιλά ανά φυτό. Το απαιτούμενο κλάδευμα πραγματοποιείται κάθε 2 με 3 έτη, κατά τη διάρκεια του λήθαργου, ξεκινώντας από το 3ο ή το 4ο έτος του φυτού, στοχεύοντας στην ανανέωση των πλάγιων βλαστών καρποφορίας, στον καλύτερο αερισμό και στην καλύτερη έκθεση στον ήλιο του εσωτερικού της κόμης. Η αρώνια είναι ιδιαιτέρως ανθεκτική στον παγετό, ενώ αντεπεξέρχεται χωρίς προβλήματα στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού όταν είναι αρδευόμενη με το σύστημα της στάγδην άρδευσης (στις φετινές ακραίες ξηροθερμικές συνθήκες του καλοκαιρινού καύσωνα εφαρμόσθηκε πρόγραμμα άρδευσης σε συχνότητα 48 ωρών και εφαρμοζόμενο όγκο νερού ανά φυτό τα 2-3 λίτρα). Το φύλλωμα της αρώνιας είναι σκούρο πράσινο, που γίνεται λαμπερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ γίνεται κόκκινο το φθινόπωρο πριν πέσει. Η συγκομιδή των καρπών (διάμετρος 1 - 1.5 εκατοστών, BRIX (°Bx) 19 - 24%) γίνεται μηχανικά ή με τα χέρια.

Τα φυτά της αρώνιας, εμφανίζουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα - ανεκτικότητα σε προσβολές εντόμων και φυτοπαθογόνων μυκήτων. Εντούτοις, σε πείσμα κάποιων καιροσκόπων «ειδικών», που συνεχίζουν να προωθούν φυτά σε ακραίες τιμές διαφημίζοντάς τα ως φυτά χωρίς ανάγκες λίπανσης - άρδευσης - καλλιεργητικών πρακτικών - φυτοπροστασίας (μακάρι να υπήρχε έστω και ένα καλλιεργούμενο φυτικό είδος με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά!!!), η σωστή εγκατάσταση και ανάπτυξη των οπωρώνων απαιτεί συγκεκριμένο προφίλ καλλιεργητικών τεχνικών λίπανσης και φυτοπροστασίας.


Ελληνική αρώνια: Ποιοτική διαφοροποίηση σε σύγκριση με εισαγόμενο προϊόν

Η ποιοτική διαφοροποίηση του καρπού που παράγεται στη χώρα μας σε σύγκριση με το παραγόμενο προϊόν των χωρών που καλλιεργούν παραδοσιακά αρώνια είναι ιδιαιτέρως σημαντική και οφείλεται στον ήλιο και στις ιδιαιτερότητες του μικροκλίματος των επιμέρους γεωργικών περιοχών της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, ως παράδειγμα, το «ταβάνι» τις τιμής των διαλυτών στερεών σακχάρων στις Βορειοανατολικές χώρες της Ευρώπης είναι οι 17 βαθμοί Brix ενώ στη χώρα μας έχουν παρατηρηθεί τιμές μεγαλύτερες των 27 βαθμών Brix (πρόκειται για δείκτη ο οποίος πέρα από την γλυκύτητα γεύσης μεταφράζεται και σε υψηλότερες τιμές των παραμέτρων στις οποίες οφείλεται η λειτουργική δράση του φρούτου, όσο αφορά στην επίδρασή του στην ανθρώπινη υγεία). Επιπρόσθετα, πέρα από την ιδιαιτέρως στυφή γεύση της αρώνιας των Βορείων χωρών της Ευρώπης, το εισαγόμενο στη χώρα μας προϊόν είναι αποκλειστικά αποξηραμένο και στις περισσότερες των περιπτώσεων χωρίς συνοδευτικά πιστοποιητικά ποιότητας, ενώ οι τιμές λιανικής πώλησής του κυμαίνονται από 15 έως και 30 ευρώ ανά κιλό αποξηραμένου προϊόντος.


Λειτουργικές ιδιότητες αρώνιας

Η αρώνια είναι αναγνωρισμένη ως φαρμακευτικό φυτικό είδος. Ο όρος αντιοξειδωτική δράση χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην εποχή μας χαρακτηρίζοντας διατροφικά προϊόντα με ευεργετικές για την υγεία των καταναλωτών ιδιότητες. Στην περίπτωση των καρπών αρώνιας και των προϊόντων μεταποίησής τους ο συγκεκριμένος όρος συναντά την κυριολεκτική του έννοια. Η χημική της σύσταση προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας της μεγάλης ποικιλίας και της υψηλής συγκέντρωσης των θρεπτικών συστατικών που περιέχει. Συνέπεια όλων των παραπάνω αποτελεί το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας με σκοπό τη διερεύνηση και συγκεκριμενοποίηση των ευεργετικών ιδιοτήτων των προϊόντων της.

Πιο συγκεκριμένα, η πλειοψηφία των ευεργετικών ιδιοτήτων των καρπών της οφείλονται στην υψηλή συγκέντρωση πολυφαινολικών ενώσεων (φλαβονοειδών, ανθοκυανίνης και τανίνης). Η περιεκτικότητά τους σε φλαβονοειδή (φυσικά αντιοξειδωτικά, βιταμίνη Ρ) είναι από τις υψηλότερες όλων των φρούτων και η υψηλότερη συνολική συγκριτικά με τα υπόλοιπα μούρα (berries). Ο φρέσκος καρπός έχει τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από όλα τα φρούτα που μετρήθηκαν με την κλίμακα ORAC (εκφράζει την ικανότητα απορρόφησης ελεύθερων ριζών οξυγόνου), ενώ ο χυμός έχει υψηλότερες τιμές TEAC (Trolox Equivalent Antioxidant Capacity της κάθε ουσίας, η οποία εκφράζει την ικανότητά. της να εκκαθαρίζει ελεύθερες οξυγόνου) από το χυμό ροδιού και τετραπλάσιες από το κόκκινο κρασί. Επιπρόσθετα, οι καρποί αρώνιας είναι πηγές προβιταμίνης Α (β καροτένιο) και βιταμινών Β2, Β6, Β9, C, E, K. Επιπλέον περιέχει βόριο και ιώδιο (ιχνοστοιχεία), καθώς και πηκτίνη σε υψηλότατες συγκεντρώσεις (πολυσακχαρίτης). Όσο αφορά στις ευεργετικές ιδιότητες των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των καρπών αρώνιας, έχει αποδειχθεί πως καλύπτουν ευρύτατο φάσμα λειτουργιών και οργανικών συστημάτων. Έτσι, οι πολυφαινόλες αποτελούν σημαντικό σύμμαχο τη καρδιάς, του ουροποιητικού συστήματος, δρώντας προληπτικά εναντίον διαφόρων ειδών καρκίνου. Συμπληρωματικές δράσεις των λοιπών χαρακτηριστικών της αφορούν στην ενίσχυση του κυκλοφορικού συστήματος και των αγγείων, στην πρόληψη και καταπολέμηση της υπέρτασης - συμβάλλοντας στην κανονική διαπερατότητα και ελαστικότητα των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων - και της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Επιπροσθέτως, έχει αναδειχθεί η συμβολή των καρπών της στην προστασία του ύπατος, στη ρύθμιση του διαβήτη, στην πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων νοσημάτων των νεφρών, ρευματισμών, αλλεργιών, κ.λπ..

Συνοπτικά:

Ομαλοποιεί την αρτηριακή πίεση

Ενισχύει τους συνδετικούς ιστούς

Πρόληψη και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών νοσημάτων

Μείωση επιπέδων ορμονών του στρες στον ανθρώπινο οργανισμό

Αποβολή από τον οργανισμό ελευθέρων ριζών και βαρέων μετάλλων

Αντικαρκινική δράση ( αντιμεταλλαξογόνος δράση )

Αντισηπτικές ιδιότητες

Αυξάνει το μεταβολισμό

Διεγείρει την ανάπλαση μυών και οστών

Αυξάνει την παραγωγή αίματος

Ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα

Αντιφλεγμονώδη δράση

Ρύθμιση σωματικού βάρους

Αύξηση καλής χοληστερίνης

 

 

 

Δρ. Γ. Α. Μπάρδας

Επικεφαλής δικτύου PlantDirect

Γεωπόνος - Φυτοπαθολόγος (BSc, MSc, PhD, PostDoc)

PlantDirect Ο.Ε. / ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 259 / Τ.Κ. 41221 / ΛΑΡΙΣΑ

Tel.: 6974812741 / 2411117241

Fax: 2411103133

g.a.bardas@gmail.com

info@plantdirect.gr

www.plantdirect.gr