ελληνική φωνή - κεντρική σελίδα  
επικοινωνία εκτύπωση
 
Εκδότης-Διευθυντής: ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΤΥΧΙΔΗΣ
Διευθύντρια Σύνταξης: ΑΡΤΕΜΙΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ
Ηλεκτρονική Ενημέρωση για την Ελλάδα και τον Κόσμο
     

ΛΑΣΙΘΙ
Με εξέχουσα θέση στη παγκόσμια λίστα των φυσικών μνημείων

Του Προκόπη Αγγελόπουλου

  << Επιστροφή στο χάρτη

Η αλήθεια είναι πως το Λασίθι, διαφοροποιείται από την υπόλοιπη Κρήτη. Δεν ξέρω αν είναι καλύτερο (κανένας Κρητικός –με ρίζα, έστω κρητική, όπως εγώ- δε μπαίνει στη διαδικασία να συγκρίνει το δικό του σπίτι με του πλαϊνού και μη κοιτάτε τις κόντρες, που πολλές φορές γίνονται μεταξύ μας χάριν αστεϊσμών), παρουσιάζει όμως, πολύ ενδιαφέρον για όλες τις κατηγορίες των τουριστών, εξερευνητές, φυσιολάτρες, φανατικούς της θάλασσας, της ιστορίας και κυρίως της αισθητικής και της καλής ζωής. Το τοπίο εδώ, στο ανατολικό άκρο της μεγαλονήσου, γίνεται πιο άγριο, πιο τραχύ από ό,τι σε μεμονωμένες περιοχές των υπόλοιπων νομών και το σήμερα «σφηνώνει» στο χθες με σεβασμό, χωρίς να βγάζει μάτι.
Θα μου πεις, μα, σε τόσο μεγάλα νησιά δεν είναι λογικές και αναμενόμενες οι εναλλασσόμενες εικόνες στη φύση; Δεν είναι απαραίτητο. Υπάρχουν μεγάλα νησιά ανά τον κόσμο, που απ΄ άκρου σ΄ άκρο τους έχουν να παρουσιάσουν ένα ομοιόμορφο –πολλές φορές μέχρι βαρεμάρας- τοπίο. Εδώ, στην Κρήτη, η φύση τα ΄φτιαξε αλλιώς. Το Λασίθι είναι ο ελληνικός νομός, που αριθμεί τις περισσότερες προστατευόμενες περιοχές στο παγκόσμιο δίκτυο προστασίας της φύσης NATURA 2000 και έτσι καθώς, τις γωνιές του, πόλεις και χωριά, θα τις ανακαλύψετε μόνοι σας, θα παρουσιάσω τα βασικά τουριστικά κέντρα αλλά θα επικεντρώσω την παρουσίαση στον ιστορικό και κυρίως, τον φυσικό πλούτο της περιοχής.

Οι τουριστικοί πυρήνες

Οι μεγάλες και πλέον τουριστικές πόλεις του Λασιθίου είναι, ξεκινώντας από την πρωτεύουσα του νομού, ο Άγιος Νικόλαος, η Ιεράπετρα, η Ελούντα και η Σητεία.
Χτισμένος στο βορειοδυτικό άκρος του γραφικού κόλπου Μιραμπέλλου, ο μαγευτικός Άγιος Νικόλαος μετράει πολλούς φανατικούς επισκέπτες. Πλούσιος σε γραφικότητα παρά την εξελισσόμενη τουριστική του ανάπτυξη, κοσμοπολίτης, γενναιόδωρος οικοδεσπότης, ο Άη Νικόλας καθηλώνει τον τουρίστα από τη στιγμή, που θα πατήσει το πόδι του στο λιμάνι. Ο παραλιακός δρόμος, που τα καλοκαίρια πλημμυρίζει κόσμο, οδηγεί στην πλακόστρωτη πλατεία με καφέ, μπαρ και φαγάδικα πλάι στη θάλασσα. Στα tip της πόλης είναι η λίμνη, σε περίοπτη θέση, γνωστή τους Μεσαιωνικούς χρόνους, ως Μανδράκι. Για πολύ καιρό η λίμνη αποτελούσε ανεξήγητο μυστήριο και «γέννησε» κάμποσους θρύλους. Ποτέ κανείς δεν άγγιξε τον βυθό της, έλεγαν οι ντόπιοι, και τα κανόνια που έριξαν εδώ μέσα οι Γερμανοί, εγκαταλείποντας την Κρήτη, δεν βρέθηκαν ποτέ. Η πραγματικότητα βέβαια, δεν απέχει πολύ απ΄ τις ιστορίες των Κρητικών μυαλών, ψοφάνε για θρύλους και μυστήρια. Η λίμνη είναι χοανοειδής και ενώνεται με τη θάλασσα. Φανταστείτε κάτι σαν τη λίμνη της Βουλιαγμένης, της οποίας ο βυθός και η υποθαλάσσια έκταση ουδέποτε χαρτογραφήθηκαν. Ως πόλος έλξης δεκάδων χιλιάδων επισκεπτών τα καλοκαίρια, φυσικό ήταν ο Άγιος Νικόλαος να αναπτύξει από νωρίς εντυπωσιακή τουριστική δραστηριότητα και να αποκτήσει υποδειγματική ξενοδοχειακή υποδομή. Εδώ, στην πόλη των περίπου 10.000 κατοίκων, που έχει απλωθεί στις ακτές δεξιά κι αριστερά του κεντρικού οικισμού, υπάρχουν περισσότερα από 100 ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών και εκατοντάδες μεμονωμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα.
Η Ιεράπετρα πάλι, η μεγαλύτερη πόλη του νομού και η νοτιότερη της Ευρώπης, γοητεύει τον επισκέπτη με τις εκτεταμένες παραλίες της. Δεν είναι τόσο πυκνοδομημένη όσο η πρωτεύουσα και δεν υστερεί σε ομορφιά κι ενδιαφέρον. Έχει το δικό της χρώμα, τη δική της προσωπικότητα και τους δικούς της…φανατικούς επισκέπτες. Άσε που διαθέτει ένα θαυμάσιο κλίμα με μεγάλη ηλιοφάνεια και υψηλές θερμοκρασίες ακόμη και τους χειμωνιάτικους μήνες. Στους δρόμους της αριθμεί πλειάδα εκκλησιών, χτισμένων στην πλειονότητά τους τον 14ο αι., διατηρεί την παλιά της πόλη και το κύριο αξιοθέατό της είναι το Φρούριο Καλές, που χτίσθηκε από τους Ενετούς το 13ο αι. Η ευρύτερη περιοχή της Ιεράπετρας είναι οικονομικά ανεπτυγμένη όχι μόνο επειδή διαθέτει ευρύ κοινό επισκεπτών και θαυμάσια τουριστική υποδομή αλλά κυρίως, επειδή από εδώ προέρχεται μεγάλο κομμάτι της κρητικής παραγωγής σε κηπευτικά προϊόντα.
Την Ελούντα, τη συνδυάσαμε με συναντήσεις κορυφής μεγάλων πολιτικών ηγετών και δεν είναι τυχαίο καθώς εδώ, σ΄ αυτό το όμορφο τμήμα της μεγαλονήσου, είναι χτισμένες μερικές από τις πολυτελέστερες ξενοδοχειακές μονάδες της Ελλάδος και της Ευρώπης γενικότερα. Ο σύγχρονος οικισμός εκτείνεται κατά μήκος της παραλίας αλλά στην περιφέρεια υπάρχουν κάτι ορεινά χωριουδάκια, όπως οι Πινές, η Φουρνή, το Σύρμεσο και οι Δοριές, σούπερ…
Η Σητεία τέλος, είναι μια γραφική πόλη εννέα χιλιάδων κατοίκων, αμφιθεατρικά κτισμένη στο μυχό του ομώνυμου κόλπου. Παρά την οικιστική της ανάπτυξη, καταφέρνει να διατηρεί το παραδοσιακό της χρώμα και να προσελκύει κάθε χρόνο πλήθος τουριστών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στη δική της περιφέρεια «φιλοξενείται» το αεροδρόμιο του νομού και το λιμάνι της συνδέεται ακτοπλοϊκά με τον Πειραιά και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η πόλη έχει τα δικά της παιδιά για να καυχιέται. Είναι περήφανη που γέννησε τον Μύσωνα, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας και το Βιτσέντζο Κορνάρο, τον δημιουργό του περίφημου "Ερωτόκριτου". 

Διάσπαρτες ιστορικές πινελιές
 
Όταν βρεθείτε στο Λασίθι επιβάλλεται να ξεχάσετε για λίγο τις παραλίες και το κολύμπι στα πεντακάθαρα νερά του Λιβυκού Πελάγους, να επισκεφτείτε αρχικά το Οροπέδιο και να ανηφορίσετε στο "Δικταίον Άνδρον". Είναι το σπήλαιο στο οποίο σύμφωνα με τη μυθολογία γεννήθηκε ο Δίας και βρίσκεται κοντά στο χωριό Ψυχρό, σε 1.025 μέτρα υψόμετρο (για να είμαστε ειλικρινείς, για τον ακριβή τόπο γέννησης του αρχηγού των Θεών, το Λασίθι ερίζει με το Ρέθυμνο. Κατά μία θεωρία η … γέννα εξελίχθηκε στο Ιδαίο Άντρο των Ανωγειανών. Εμείς πάλι πιστεύουμε ότι ο Δίας γεννήθηκε στο Δικταίον Άνδρον). Εν πάση περιπτώσει, σε αυτό το εντυπωσιακό σπήλαιο βρήκε άσυλο η Ρέα και με τη βοήθεια της Γαίας, γέννησε το Δία, σώζοντάς τον από τον πατέρα Κρόνο και την κακιά του συνήθεια να τρώει τα παιδιά του. Εδώ ο Δίας ανατράφηκε από την αίγα Αμάλθεια και προκειμένου να την τιμήσει έφτιαξε από το κέρατό της το σύμβολο της αφθονίας.
Βορειοανατολικά του κόλπου της Ελούντας, ακριβώς απέναντι από τον γραφικό παραθαλάσσιο οικισμό Πλάκα, βρίσκεται η βραχονησίδα της Σπιναλόγκας. Το 1579 οι Βενετοί έχτισαν πάνω της ισχυρό κάστρο, που αργότερα πέρασε στα χέρια των Τούρκων. Το 1903, το κάστρο σφραγίστηκε και οι πύλες του άνοιξαν ξανά κάμποσα χρόνια αργότερα -ύστερα από απόφαση της κρητικής κοινοπολιτείας- για να μπουν οι …αφορισμένοι λεπροί της Κρήτης αρχικά κι αργότερα, όλης της χώρας. Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο «Το νησί» κυκλοφόρησε εσχάτως από τις εκδόσεις Διόπτρα και παρουσιάζει με ακρίβεια τη ζωή των τραγικών αρρώστων πάνω στη Σπιναλόγκα. Τη δεκαετία του ΄50, οπότε βρέθηκε και η θεραπεία από τη νόσο του Χάνσεν, το νησί τέθηκε εκτός…λειτουργίας και έκλεισε και αυτό το ζοφερό κεφάλαιο της ιστορίας. Σήμερα, η Σπιναλόγκα λειτουργεί ως μουσείο. Πλοιάρια από την Πλάκα, την Ελούντα και τον Άγιο Νικόλαο πηγαινο-φέρνουν επισκέπτες απ΄ όλο τον κόσμο.

Το γραφικό χωριό Κριτσά, στους πρόποδες του Κάστελλου απέχει 11 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο. Εδώ υπάρχουν αξιόλογα βυζαντινά μνημεία, με σημαντικότερο, αναμφίβολα την εκκλησία της Παναγιάς Κεράς. Οι τοιχογραφίες της χρονολογούνται από τον 14ο έως τον 15ο αιώνα. Σ΄ αυτό το χωριό γυρίστηκαν και σκηνές της ταινίας του Ζυλ Ντασέν «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.

 

Στα τρία μόλις χιλιόμετρα βόρεια της Κριτσάς είναι η δωρική πόλη Λατώ, χτισμένη μεταξύ του 7ου και 3ου αιώνα π.Χ. Από αυτή την πόλη, στην οποία έχουν γίνει εκτεταμένες ανασκαφές, καταγόταν ο αρχιναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Νέαρχος.
Η τοποθεσία Γουρνιά, 2 χλμ από το παραθαλάσσιο χωριό Παχιά Άμμος (20 χλμ νοτιοανατολικά του Άη Νικόλα) πήρε το όνομά της από τις πολλές μικρές αρχαίες γούρνες, που βρέθηκαν στην περιοχή. Είναι η μόνη μινωική πόλη, που έχει ανασκαφεί σε τόση έκταση και προστατεύεται πολύ καλά. Το μικρό παλάτι, χτισμένη στην καρδιά της πόλης, χρονολογείται στα 1.600 π.Χ. και στις τοιχογραφίες του παρουσιάζεται η καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης (οι δρόμοι, τα σπίτια, η αγορά και το ιερό).
Απ΄ την άλλη πλευρά του νομού, στην ανατολική ακτογραμμή, αξίζει να επισκεφτείτε το μινωικό παλάτι της Ζάκρου, κοντά σε όμορφη παραλία, που χτίστηκε περίπου το 1.600 π.Χ. και καταστράφηκε την ίδια εποχή που καταστράφηκαν και τα άλλα παλάτια της μινωικής εποχής, πιθανόν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνη) το 1450 π.Χ..
Το Μοναστήρι Κυρίας Ακρωτηριανής ή Τοπλού βρίσκεται 20 χιλιόμετρα ανατολικά της Σητείας και περίπου 8 χλμ από το Παλαίκαστρο. Είναι από τα σημαντικότερα της Κρήτης και έχει την μορφή τετράγωνου κάστρου, καλύπτοντας 800 τετραγωνικά μέτρα με τρεις ορόφους, περιτριγυρισμένους από τείχος. Το χαρακτηριστικό καμπαναριό του έχει ύψος 33 μέτρα και χρονολογείται από το 1558. Στο χώρο του Μουσείου φυλάσσονται αξιόλογες εικόνες.

Όταν η φύση κάνει θαύματα…

Μπαίνοντας σιγά σιγά στον ανυπολόγιστο φυσικό πλούτο του Λασιθίου, θ΄ άξιζε να προτάξω το πλέον φημισμένο από τα αξιοθέατα του νομού και πόλο έλξης εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο, το Φοινικόδασος στο Βάϊ. Βρίσκεται 25 χλμ από την Σητεία και 10 χλμ από το Παλαίκαστρο. Εδώ φυτρώνει το είδος "Φοίνικας του Θεόφραστου" μοναδικό στον κόσμο. Κατά μια εκδοχή, το φοινικόδασος προέρχεται από Φοίνικες εμπόρους οι οποίοι έμεναν στη γειτονική πόλη Ίτανος και λάτρευαν το θεό Φοίνικα. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το δάσος προήλθε από τους Αιγύπτιους στρατιώτες του Πτολεμαίου, που ήρθαν ως σύμμαχοι της Ιτάνου στον πόλεμο με την Πραισσό και την Ιεράπυτνα. Η τρίτη τέλος εκδοχή υποστηρίζει ότι το δάσος δημιουργήθηκε από τους σπόρους που πέταγαν οι Σαρακηνοί πειρατές το 824 π.Χ., όταν κατέλαβαν τη Κρήτη. Γι αυτούς οι καρποί του φοίνικα ήταν βασική τροφή. Όποιος κι αν «χρεώνεται» τη δημιουργία αυτού του δάσους, σημασία έχει ότι σήμερα είναι χαρακτηρισμένο "Αισθητικό Δάσος" και προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες.
Το φοινικόδασος λοιπόν, μπορεί να έχει μεγάλη φήμη, αλλά το Σελάκανο αποτελεί έναν από τους πιο αξιόλογους δασικούς πυρήνες τραχείας πεύκης στο χώρο της Μεσογείου. Έως πρόσφατα ήταν η καρδιά ενός εκτεταμένου πευκώνα που κάλυπτε ολόκληρο το ορεινό τμήμα της νοτιοδυτικής πλευράς του νομού Λασιθίου. Βρίσκεται σε μια πλευρά του ορεινού όγκου της Δίκτης, σε ύψωμα 930 μέτρων, και απλώνεται ανάμεσα στις τέσσερις υψηλότερες κορυφές του ορεινού όγκου της Κρήτης. Είναι περιοχή με εντυπωσιακό φυσικό πλούτο και «φιλοξενεί» παραδοσιακές γεωργικές καλλιέργειες και εκτεταμένες κτηνοτροφικές και μελισσοκομικές δραστηριότητες. Το Σελάκανο προκαλεί τον επισκέπτη για πεζοπορία σε ένα από τα μονοπάτια τα οποία οδηγούν εδώ από τα οροπέδια Καθαρού βόρεια, Ομαλού Βιάνου νοτιοδυτικά, Λασιθίου & Λιμνακάρου βορειοδυτικά και καταλήγουν σε υψόμετρο 2000 μέτρων πάνω στη Δίκτη. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000.

Αφού βρεθείτε στην περιοχή της Ιεράπετρας, πάρτε το καΐκι για να περάσετε απέναντι στην ειδυλλιακή Χρυσή. Όπως μαρτυρά το όνομά της, το νησί είναι σκεπασμένο από χρυσή άμμο, με δάσος από σπάνιο είδος κέδρου. Το οικοσύστημά του είναι επίσης ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000.
Μια συστάδα μικρών νησιών, στα δυτικά του κόλπου της Σητείας καταλαμβάνει και αυτή τη θέση της στη λίστα του ίδιου δικτύου. Είναι οι Διονυσάδες, το σύμπλεγμα των νησιών Δραγονάδα, Γιανυσάδα, Παξιμάδα και Παξιμαδάκι. Υπάρχει η δυνατότητα να τα δείτε ενοικιάζοντας πλοιάριο αλλά, η αποβίβαση πάνω στα νησάκια απαγορεύεται, αφού εδώ υπάρχουν πολλά ενδημικά είδη φυτών και ο επισκέπτης μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη καταστροφή. Εδώ φωλιάζει και το σπανιότατο είδος γερακιού Falco Eleonorae (Μαυροπετρίτης).
Μια και μίλησα για νησιά, από τα πιο γνωστά της Κρήτης είναι το Κουφονήσι.  Μικρό νησάκι Βόρειο Δυτικά του ακρωτηρίου Γούδουρας, πάνω στο οποίο βρέθηκε καλοδιατηρημένο αρχαίο θέατρο από πέτρες, χωρητικότητας 1.000 ατόμων και ένα σπίτι-βίλα της εποχής. Πρόκειται για οικοδόμημα πολυτελές με λουτρά και ναό και με ένα ρωμαϊκό άγαλμα, το οποίο παριστάνει θεά καθισμένη σε θρόνο. Η περιοχή είναι επίσης ενταγμένη στο NATURA 2000.
Στα κάτι παραπάνω από 18 χλμ από τη Νεάπολη, δίπλα στο όμορφο ψαροχώρι Μίλατος βρίσκεται το ομώνυμο σπήλαιο, που, επί τουρκοκρατίας, αποτέλεσε το καταφύγιο μεγάλου αριθμού παιδιών, γυναικών και γερόντων, προκειμένου να γλιτώσουν από τα χέρια των Τούρκων διωκτών τους. Ύστερα από 15 ημέρες αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Ο Χασάν πασάς έσφαξε τους γέρους και πούλησε τις γυναίκες σαν σκλάβες στην Ανατολή.
Ένα ακόμη σπάνιο γεωμορφολογικό φαινόμενο της Κρήτης είναι και η Χαράδρα του Χα,  απέναντι από το όμορφο χωριό Βασιλική της Ιεράπετρας. Είναι μια από τις μεγαλύτερες χαράδρες της Ευρώπης (ύψος 700 μ, άνοιγμα βάσης 8 μ). Πίσω της σχηματίζεται φαράγγι, η πρόσβαση στο οποίο δεν είναι δυνατή εξαιτίας των μικρών λιμνών στην είσοδο της χαράδρας. Ως εκ τούτου και καθώς, όπου δεν …ενδημεί άνθρωπος, οργιάζει η φύση, η περιοχή μετρά αναρίθμητα σπάνια είδη χλωρίδας και ορνιθοπανίδας. Η οικολογική της περιοχής είναι τεράστια και ασφαλώς, το NATURA 2000 έχει απλώσει και εδώ το προστατευτικό του δίχτυ.  

Χρήσιμα τηλέφωνα στο Λασίθι

Στον Άγιο Νικόλαο (κωδικός 28410)
* Λιμεναρχείο: 22312
* Πρακτορείο ακτοπλοϊκών εισιτηρίων: 26465
* ΚΤΕΛ: 22234
* Ταξί: 24000, 24100
* Τουριστική Αστυνομία: 91409
* Γραφείο Τουρισμού ΕΟΤ: 22357
* Δήμος: 22357
Στην Ιεράπετρα (κωδικός 28420)
* Λιμεναρχείο: 22294
* ΚΤΕΛ: 28237
* Ταξί: 28000, 22000
* Δήμος: 90000
Στη Σητεία (κωδικός 28430)
* Λιμεναρχείο: 22310
* Αεροδρόμιο: 24666
* Ο.Α.: 22270
* ΚΤΕΛ: 22272
* Τουριστική Αστυνομία: 24200
* Δήμος: 25850


 

    << Επιστροφή στο χάρτη
     
Ειδήσεις για όλους | Θέματα | Τουριστικό Ρεπορτάζ | Ιατρικά Θέματα | Παρουσίαση Βιβλίων | Επικοινωνία