Ιστορία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
 

Α. Ακαδημαϊκή Εξέλιξη

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ιδρύθηκε (μαζί με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο) το 1984 με το Π.Δ. 83/1984, που τροποποιήθηκε το 1985 με το Π.Δ. 302/1985 και το Π.Δ. 107/86. Έδρα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ορίστηκε ο Βόλος. Σύμφωνα με το ιδρυτικό διάταγμα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας περιελάμβανε τα ακόλουθα τμήματα:

• Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής, και Ζωικής Παραγωγής
• Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
• Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών
• Τμήμα Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης

Με την τροποποίηση του πρώτου διατάγματος (του 1985) ιδρύθηκαν: η Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών (με τα δύο Παιδαγωγικά Τμήματα και το Γενικό Τμήμα), η Σχολή Επιστημών Παραγωγής (με το Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής, και Ζωικής Παραγωγής, το Τμήμα Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, και το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας). Επιπλέον, ιδρύθηκαν ως ανεξάρτητα τμήματα το Τμήμα Ιατρικής και το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Η αρχική λοιπόν φάση της οργάνωσης και λειτουργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας περιελάμβανε οκτώ συνολικά τμήματα, με έδρα το Βόλο, εκτός από το Τμήμα Ιατρικής, που είχε έδρα τη Λάρισα. Από τα τμήματα αυτά, τα δύο Παιδαγωγικά και το Τμήμα Γεωπονίας άρχισαν να δέχονται τους πρώτους φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 1988-89. Από το επόμενο έτος 1989-90 άρχισε να λειτουργία του Τμήματος Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 1990-91 άρχισαν να λειτουργούν τα Τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας και το Τμήμα Ιατρικής. Το Γενικό Τμήμα επίσης, το οποίο δεν είχε δικούς του φοιτητές, άρχισε να παρέχει εκπαιδευτικές υπηρεσίες στα άλλα Τμήματα.

Mε το Π.Δ. 177/1993 αποφασίστηκε η μετονομασία της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών σε "Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου" και της Σχολής Επιστημών Παραγωγής σε "Σχολή Τεχνολογικών Επιστημών". Με το ίδιο διάταγμα ιδρύθηκαν τα ακόλουθα νέα Τμήματα του Πανεπιστημίου:

• Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής
• Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας
• Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών
• Τμήμα Κτηνιατρικής
• Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (επανίδρυση)
• Τμήμα Οδοντιατρικής
• Τμήμα Μαθηματικών & Πληροφορικής

Από τα νέα τμήματα άρχισαν να λειτουργούν από το ακαδημαϊκό έτος 1994-95 το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στο Βόλο, το Τμήμα Κτηνιατρικής στην Καρδίτσα, και το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στα Τρίκαλα. Κατά το Ακαδημαϊκό έτος 1998-99 άρχισαν να λειτουργούν το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής και το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας στο Βόλο. Τα Τμήματα Οδοντιατρικής και Μαθηματικών & Πληροφορικής δεν λειτουργούν και είναι υπό κατάργηση. 

Επίσης από το 1998 άρχισαν να λειτουργούν και 3 Προγράμματα Σπουδών Επιλογής τα οποία ήταν το ΠΣΕ Μουσειοπαιδαγωγικής Εκπαίδευσης και το ΠΣΕ Διαχείρισης Αγροτικού Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στο Βόλο και το ΠΣΕ Ιατρικής Βιοχημείας στη Λάρισα. Η λειτουργία των Προγραμμάτων αυτών έληξε το 2004. 

Με το Προεδρικό Διάταγμα 211/3-9-99 ιδρύθηκε το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Βόλο, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000. Το ίδιο ακαδημαϊκό έτος άρχισε να λειτουργεί και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Βόλο, το οποίο ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 201/3-9-99. Τέλος, το ακαδημαϊκό έτος 2000-01 αρχίσαν να λειτουργούν τα νέα τμήματα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Τηλεπικοινωνιών, και Δικτύων στο Βόλο και Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας στη Λάρισα, τα οποία ιδρύθηκαν με το Προεδρικό Διάταγμα 82/2000. 

Εντός του ακαδημαϊκού έτους 2000-01 η Σχολή Τεχνολογικών Επιστημών μετονομάζεται σε Πολυτεχνική Σχολή, ενώ ιδρύεται και Σχολή Γεωπονικών Επιστημών στην οποία θα ανήκουν δύο Τμήματα τα οποία θα είναι το Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος και το Τμήμα Γεωπονίας, Ζωικής Παραγωγής και Υδάτινου Περιβάλλοντος. Επίσης το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας μετονομάζεται σε Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.

Η ακαδημαϊκή οργάνωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διαμορφώνεται εντός του ακαδημαϊκού έτους 2007-08 ως εξής: 

1. Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου στην οποία ανήκουν και λειτουργούν τέσσερα τμήματα: 
1α) Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Βόλος)
1β) Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης (Βόλος) 
1γ) Τμήμα Παιδαγωγικό Ειδικής Αγωγής (Βόλος) 
1δ) Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (Βόλος)

2. Πολυτεχνική Σχολή στην οποία ανήκουν και λειτουργούν πέντε τμήματα: 
2α) Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (Βόλος) 
2β) Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας (Βόλος) 
2γ) Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών (Βόλος) 
2δ) Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (Βόλος) 
2ε) Τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων (Βόλος)

3. Σχολή Επιστημών Υγείας στην οποία ανήκουν και λειτουργούν τρία τμήματα: 
3α) Τμήμα Ιατρικής (Λάρισα)
3β) Τμήμα Κτηνιατρικής (Καρδίτσα) 
3γ) Τμήμα Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας (Λάρισα)

4. Σχολή Γεωπονικών Επιστημών στην οποία θα ανήκουν και θα λειτουργούν τα τμήματα: 
4α) Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος (Βόλος) 
4β) Τμήμα Γεωπονίας, Ζωικής Παραγωγής και Υδάτινου Περιβάλλοντος (Βόλος) 

5. Επίσης λειτουργούν και δύο ανεξάρτητα τμήματα: 
5α) Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (Τρίκαλα) 
5β) Τμήμα Οικονομικών Επιστημών (Βόλος)

Β. Διοικητική Εξέλιξη

Αρχικά, η διοίκηση του Πανεπιστημίου ανατέθηκε σε Διοικούσα Επιτροπή, όπως όριζε το Π.Δ. 83/1984. Έργο της Διοικούσας Επιτροπής ήταν η ίδρυση και στελέχωση των οργάνων διοίκησης και διαχείρισης του καθώς και η προετοιμασία της ακαδημαϊκής του λειτουργίας μέχρι την αυτονόμησή του εκλογή Πρυτανικών Αρχών. 

Η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή διορίσθηκε τον Μάρτιο του 1984 με έδρα την Αθήνα, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 1994 η έδρα της Διοικούσας Επιτροπής μεταφέρθηκε στην έδρα του Πανεπιστημίου στο Βόλο. 

Πρόεδροι της Διοικούσας Επιτροπής διετέλεσαν οι: 

1. Καθηγητής Παντελής Γ. Λαζαρίδης (ΑΠΘ) 1984 - 1990
2. Καθηγητής Πέτρος Γέμτος (ΕΚΠΑ) 1990 - Σεπτέμβριος 1993
3. Καθηγητής Δημήτρης Ψωινός (ΑΠΘ) Σεπτέμβριος 1993 - Νοέμβριος 1993
4. Καθηγητής Ιωάννης Γεωργάτσος (ΑΠΘ) Δεκέμβριος 1993 - Δεκέμβριος 1998

Οι εκλογές για την ανάδειξη των πρώτων πρυτανικών αρχών του ΠΘ έγιναν τον Δεκέμβριο του 1998 και εκλέχθηκαν ο Καθηγητής Παντελής Γ. Λαζαρίδης ως Πρύτανης και οι Καθηγητές Νικόλαος Αράβας και Κωνσταντίνος Μπαγιάτης ως αντιπρυτάνεις. Η Διοικούσα Επιτροπή έπαυσε και τυπικά να ασκεί τα καθήκοντά της με τον διορισμό των πρώτων πρυτανικών αρχών, οι οποίες ανέλαβαν έκτοτε τη διοίκηση του Πανεπιστημίου. Στις εκλογές που έγιναν το 2002 Πρύτανης εκλέχθηκε ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπαγιάτης με αντιπρυτάνεις τον Καθηγητή Ν. Μήτση και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη. Στις εκλογές του 2005 Πρύτανης επανεξελέγη ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπαγιάτης με αντιπρυτάνεις τους κκ Καθηγητές Ν. Μήτση και Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κο Αγγελο Κότιο. Από τις εκλογές του 2008 Πρύτανης εξελέγη ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης με αντιπρυτάνεις τους κκ Καθηγητές Ιωάννη Θεοδωράκη και Βασίλειο Μποντόζογλου και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κ. Μιχαήλ Ζουμπουλάκη.

Μήνυμα Πρύτανη

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ιδρύθηκε πριν από περίπου 30 χρόνια και λειτουργεί στο χώρο της Κεντρικής Ελλάδας και συγκεκριμένα στις πόλεις του Βόλου, της Λάρισας, των Τρικάλων και της Καρδίτσας, όπου βρίσκονται τα Τμήματα του. Αν και είναι ένα από τα νεότερα Πανεπιστήμια της χώρας, η πορεία του μέχρι σήμερα είναι ανοδική με αξιοσημείωτη παρουσία στη σειρά αναγνώρισης σε διάφορες αξιολογήσεις. Τα περισσότερα από τα Τμήματα του έχουν αξιολογηθεί επιτυχώς από διεθνείς επιτροπές αξιολόγησης, που βασίζονται στο πλούσιο ερευνητικό και επιστημονικό έργο των μελών ΔΕΠ αλλά και στο σύγχρονο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Τμημάτων στα διάφορα αντικείμενα.

Η παρουσία του Πανεπιστημίου στο χώρο της Θεσσαλίας έχει δημιουργήσει πυρήνα έλξης για επιστήμονες τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, αναβαθμίζοντας υπηρεσίες που έχουν αντίκτυπο στο κοινωνικό σύνολο. Έτσι, πέραν των εκπαιδευτικών του υποχρεώσεων σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, το Πανεπιστήμιό μας προσφέρει πολλαπλώς στην κοινωνία είτε στο πλαίσιο κλινικών υπηρεσιών είτε στο πλαίσιο της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

Οι νέες Αρχές Διοίκησης του Πανεπιστημίου, Πρύτανης και Συμβούλιο του Ιδρύματος, αισιοδοξούν ότι, παρά την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας, το Πανεπιστήμιο θα μπορέσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες και την τεχνογνωσία, που πηγάζουν από τις ερευνητικές δραστηριότητες των μελών ΔΕΠ, ώστε να προσελκύσει περισσότερα ερευνητικά προγράμματα και να σταθεροποιήσει διεθνώς τη θέση του στο χώρο της ανώτατης παιδείας. Οι απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο αποτελούν τη ζωντανή διαφήμιση του έργου, που πραγματοποιείται στο Πανεπιστήμιο από της ιδρύσεως του μέχρι σήμερα.

Καθηγητής Ιωάννης Ε. Μεσσήνης
Πρύτανης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας