 |
|
 |
Ο Δήμος Προσοτσάνης, βρίσκεται δυτικά της Δράμας, έχει συνολική έκταση 482.77 τ.χλμ και ο πληθυσμός ανέρχεται στους 13066 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Έδρα του δήμου είναι η Προσοτσάνη. Ορεινά λιβάδια, άγρια άλογα, σπάνια αγριολούλουδα, άγρια βράχια και απότομες μοναδικής ομορφιάς ορθοπλαγιές, φαράγγια και απομεινάρια αρχαίων ναών και βυζαντινών κάστρων και εκκλησιών συνθέτουν ένα σπάνιας ομορφιάς σύνολο.
Σπήλαιο των Πηγών του ποταμού Αγγίτη Βρίσκεται σε απόσταση 23 χλμ. βορειοδυτικά από την πόλη της Δράμας κι είναι το μοναδικό αξιοποιημένο ποτάμιο σπήλαιο στον ελλαδικό χώρο. Η φυσική του είσοδος αποτελεί την πηγή υπόγειου ποταμού που φέρει το όνομα Αγγίτης. Το σπήλαιο στάθηκε πέρασμα ή καταφύγιο ανθρώπων και ζώων σε διάφορες εποχές. Κοντά στη σημερινή για τους επισκέπτες είσοδο, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως σημαντικά παλαιολιθικά και παλαιοντολογικά ευρήματα, τα οποία βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας. Ανθρώπινη παρουσία στο χώρο του σπηλαίου είναι γνωστή ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Μέχρι σήμερα έχουν εξερευνηθεί περίπου 12 χλμ. κι έχουν χαρτογραφηθεί 10 χλμ. διαδρομής. Από το 2000, που ξεκίνησε η λειτουργία του Σπηλαίου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πρώτα 500μ. του μοναδικού αυτού φαινομένου. Ο χώρος είναι εντυπωσιακός μέσα στο Σπήλαιο κι ο επισκέπτης, καθώς προχωρά σε διάδρομο πάνω από το ποτάμι κι αντίθετα με τη ροή του νερού, παρακολουθεί στο διάκοσμο του Σπηλαίου να κυριαρχούν οι λευκοί κι ερυθρόμορφοι σταλακτίτες διαφόρων μορφών. Η «Αίθουσα του Τροχού», που συνδέεται σήμερα με τον κύριο χώρο του Σπηλαίου με διάδρομο, οφείλει το όνομά της στην ύπαρξη μεγάλου υδραυλικού τροχού διαμέτρου 8μ., ο οποίος κάλυπτε τις ανάγκες ύδρευσης κι άρδευσης της περιοχής από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Μέσα σε αυτήν την αίθουσα εντυπωσιάζει το άνοιγμα στην οροφή, με διαστάσεις 8x12μ., πιθανή είσοδο των κατοίκων των γύρω οικισμών και μυστική πρόσβαση από την ακρόπολη πάνω από το Σπήλαιο στο ποτάμι. Εξίσου εντυπωσιακό είναι και το τοξωτό άνοιγμα απ" όπου ξεχύνονται με ορμή τα νερά στην πεδιάδα δημιουργώντας μια όαση δροσιάς, με πλατάνια, λεύκες και ιτιές στο περιβάλλον του σπηλαίου, ιδανική για την ξεκούραση των επισκεπτών. Μέσα στο Σπήλαιο φωλιάζουν ευκαιριακά ή ζουν μόνιμα 37 είδη ζώων, κυρίως μικροπανίδας, από τα οποία 6 είδη έγιναν γνωστά για πρώτη φορά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Βρίσκουμε ακόμη ψάρια, νυχτερίδες και κάποια μεγαλύτερα θηλαστικά, όπως τη βίδρα και τον μυοκάστορα Από Δευτέρα έως και Σάββατο από τις 10:30 π.μ. έως τις 17:00 μ.μ. Οχύρωση Αγγίτη Ο σημαντικότερος ορεινός όγκος του νομού Δράμας είναι το Φαλακρό Όρος, το οποίο και συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα βουνά της χώρας. Βρίσκεται στο κέντρο του νομού και συγκροτείται από ένα σύμπλεγμα τριών όγκων: το βορειοδυτικό με ψηλότερη κορυφή το «Άγιο Πνεύμα» και υψόμετρο 1629 μ., το νοτιοδυτικό με ψηλότερη κορυφή τον «Άγιο Παύλο» στα 1768 μ. και το ανατολικό με ψηλότερη κορυφή τον «Προφήτη Ηλία» στα 2232 μ., που περιβάλλεται και από τις κορυφές «Βάρδενα» και «Χιονότρυπα». Η ονομασία «Φαλακρό», οφείλεται στην χαμηλή βλάστηση που αναπτύσσεται, λόγω της σύστασης του εδάφους που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη ψηλής βλάστησης. Ειδικότερα η κάλυψη από βλάστηση που παρατηρείται σήμερα στο Φαλακρό είναι κατά 45% με λιβάδια, 35% με δάση και 20% με θάμνους, φρύγανα, βράχους και γυμνά εδάφη. Η πανίδα είναι και αυτή ανάλογη με το βοτανικό ενδιαφέρον. Εκτός των κοινών θηλαστικών και πτηνών της ευρύτερης περιοχής, συναντώνται σπάνια ασπόνδυλα που χαρακτηρίζουν την αξία της πανίδας. Το Φαλακρό Όρος συγκεντρώνει πολλά, σπάνια για την Ελλάδα, ποώδη φυτά. Χαρακτηριστική είναι η ποικιλία των αγριολούλουδων (αρκτοστάφυλος, αγριοπανσέδες, πουλσατίλα, βαλεριάνες, καμπανούλες, αγριογαρίφαλα κ.ά.). Χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού - Π.Ε Δράμας Το Φαλακρό όρος με το αναμορφωμένο πλέον χιονοδρομικό κέντρο είναι αναμφίβολα ο καλύτερα αξιοποιημένος τουριστικός πόρος που διαθέτει σήμερα όχι μόνο ο Ν. Δράμας αλλά η ευρύτερη περιοχή της περιφέρειας της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Συνδυάζει πίστες για τουριστική και αθλητική χιονοδρομία, πίστες δρόμου αντοχής, μονοπάτια πορείας, ορειβασίας (Ε6), πλούσιες συνθήκες χιονιού, ελεύθερο ορίζοντα, εκπληκτική ηλιοφάνεια, εύκολη πρόσβαση και άνετους χώρους στάθμευσης . Η πρόσβαση εξασφαλίζεται από ένα άριστα ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο, το οποίο έχει διαπλατυνθεί, με προστατευτικές μπάρες ασφαλείας κατά μήκος της διαδρομής. O χώρος στάθμευσης είναι οδικός δακτύλιος στη βάση του χιονοδρομικού και έχει άμεση πρόσβαση με τις πίστες και τους αναβατήρες (τετραθέσια εναέρια αποσυμπλεκόμενη καρέκλα και συρόμενα λίφτ) της βάσης και μπορούν να φιλοξενηθούν 1000 αυτοκίνητα. Στο χώρο του Χιονοδρομικού κέντρου λειτουργούν: Τέσσερεις συρόμενοι αναβατήρες, μία τετραθέσια εναέρια αποσυμπλεκόμενη καρέκλα, μία εναέρια διθέσια, και τρία baby lift, που εξυπηρετούν τις 20 και πλέον πίστες του χιονοδρομικού, συνολικού μήκους πάνω από 20 χλμ. Μία πίστα snowmobile. Οργανωμένο ιατρείο (με ιατρό και ασθενοφόρο) για την αντιμετώπιση και τη μεταφορά τυχών έκτακτων περιστατικών. Τρία σαλέ, τα δύο στη βάση του χιονοδρομικού και το ένα στον τερματισμό της τετραθέσιας καρέκλας, με πανοραμική θέα σε υψόμετρο 2.110μ. Στο ένα από τα σαλέ στη βάση του κέντρου, λειτουργεί εστιατόριο που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σίτισης και διανυκτέρευσης 80 ατόμων. Υπάρχουν επιχειρήσεις πώλησης και ενοικίασης ειδών χιονοδρομίας με σχολές εκμάθησης και καταστήματα πώλησης ενδυμάτων -είδη λαϊκής τέχνης. Επίσης, υπάρχει χώρος για εγκατάσταση 40 τροχόσπιτων για χειμερινή κατασκήνωση. Ξενοδοχεία και καταλύματα υπάρχουν στη γύρω περιοχή ( Βώλακα, Γρανίτη, Νευροκόπι, στην πόλη της Δράμας που φημίζεται για την έντονη νυχτερινή ζωή). Μενοίκιο όρος Ένας σημαντικός ορεινός όγκος του Νομού Δράμας είναι το Μενοίκιο Όρος, το οποίο βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νομού κι αποτελεί ουσιαστικά την προς νότο συνέχεια του Φαλακρού. Η ψηλότερη κορυφή του είναι η «Μαυρομάτα» που ανήκει στο Νομό Σερρών με υψόμετρο 1.963 μ., ενώ η ψηλότερη κορυφή του εντός του νομού είναι το «Θαμνοτόπι», με υψόμετρο 1.952 μ. Διαθέτει σημαντική χλωρίδα, όπως οξιά, καστανιά, υβρυδογενή ελάτη, μαύρη πεύκη, κέδρα, δρυς, γαύρο, ιτιές, σκλήθρα, σορβιές, σφενδάμια, φράξο, κρανιά, αγριοτριανταψυλλιές, μύρτιλλο κ.ά. καθώς και σημαντική πανίδα όπως τα θηλαστικά αγριογούρουνο, ζαρκάδι, λαγό, λύκο, ασβό, πετροκούναβο κ.ά. Επίσης, η ορνιθοπανίδα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, περιλαμβάνοντας τον φιδαετό, τον χρυσαετό, τον σταυραετό, τον ασπροπάρη, το κιρκινέζι, τη σφηκοβαρβακίνα, τον πετρίτη, το ξεφτέρι, το σαίνι, τον μπούφο, τον αγριόκουρκο, τη σταχτοτσικλιτάρα, τη μαυροτσικλιτάρα, τον αετομάχο, τον βλάχο, τη βουνοσταχτάρα, τον τσαλαπετεινό, τον δενδρoφυλλοσκόπo, τον σπίνο, τον μελισσοφάγο, κ.ά. Το βουνό χαρακτηρίζεται από το έντονο ανάγλυφο, τα ορεινά και υποαλπικά λιβάδια με πλούσια χλωρίδα, τα δάση οξιάς, το δάσος των αιωνόβιων δένδρων καστανιάς και την πλούσια ορνιθοπανίδα που φιλοξενεί. Η χλωρίδα αποτελείται από οξιά, καστανιά, ελάτη, μαύρη πεύκη, κέδρο, βελανιδιά, γαύρο, ιτιά, σκλήθρο, σορβιά, σφενδάμι, κ.ά. Η πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει θηλαστικά όπως αγριογούρουνο, λύκο, ζαρκάδι, λαγό κ.ά., ενώ πλούσια είναι και η ορνιθοπανίδα της περιοχής (φιδαετός, χρυσαετός, σταυραετός, ασπροπάρης, κιρκινέζι, πετρίτης, μπούφος, αγριόκουρκος κ.ά.). https://www.youtube.com/watch?v=AxDUR_mHFcI
Φαράγγι Πετρούσας Το Φαράγγι της Πετρούσας - Πύργων, ξεκινάει βόρεια από το χωριό των Πύργων και καταλήγει στην Πετρούσα. Με μήκος περισσότερο των 10 χιλιομέτρων αποτελεί πόλο έλξης για τους φυσιολάτρες - περιπατητές, οι οποίοι μπορούν να το διασχίσουν κάτω από κατακόρυφα βράχια, μέσα σ" ένα εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς τοπίο. Στις πλαγιές του φαραγγιού φιλοξενούνται πολύχρωμα αγριολούλουδα, ανθεκτικά ξερόφυτα αλλά και ενδιαφέρουσα δενδρώδης βλάστηση. Επιπλέον το φαράγγι αποτελεί καταφύγιο για πλήθος ειδών της πανίδας. Η διαδρομή μέσα στο φαράγγι είναι σχεδόν επίπεδη, σε ορισμένα μόνο σημεία γίνεται ανηφορική και το έδαφος είναι στρωμένο με πέτρες χειμάρρων και ελίσσεται ανάμεσα σε απότομες και πολύ δασωμένες ράχες. Σε πολλά σημεία γίνεται εξαιρετικά στενό με πλάτος που δεν ξεπερνά τα 3-5 μέτρα, όπου σχηματίζονται λεκάνες με νερό. https://www.youtube.com/watch?v=SaEC02qg_Pg
Ιερό του Διονύσου
Λαογραφικό Μουσείο Προσοτσάνης Το κυρίως κτίσμα είναι διώροφο, πλατυμέτωπο, με χαγιάτι και στέγη και αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης ιδιοκτησίας με βοηθητικά κτίσματα, που βρίσκονται εντός μιας μεγάλης αυλής. Η πρόσβαση στην ιδιοκτησία γινόταν μέσω της ανατολικής εισόδου της αυλής ενώ η είσοδος στο κτίσμα γίνεται μέσω ημιυπαίθριου χώρου-χαγιατιού. Στην ισόγεια στάθμη ήταν οργανωμένοι οι χώροι των αγροτικών δραστηριοτήτων του νοικοκυριού και χρησιμοποιούνταν κυρίως για την αποθήκευση και επεξεργασία των προιόντων που παρήγαγε η ίδια η οικογένεια, ενώ στον όροφο ήταν οργανωμένοι οι χώροι διημέρευσης της οικογένειας. Στην αγροτική οικιακή οικονομία, οι χώροι του σπιτιού δεν ήταν μονό-λειτουργικοί, αλλά εποχιακά φιλοξενούσαν και άλλες δραστηριότητες. Ψηφιακές υπηρεσίες: https://www.youtube.com/watch?v=fWdO0sfw7XM
Τούμπα Σιταγρών - Νεολιθικό σπίτι ΤΟΥΜΠΑ ΣΙΤΑΓΡΩΝ ΤΟ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΣΠΙΤΙ
Εκκλησίες και μοναστήρια Ιερός Ναός Αγίου ΑθανασίουΤοποθεσία: Καλλιθέα. Στο δυτικό άκρο του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Η εκκλησία αναγέρθηκε το 1832 με 1835. Λόγο φθοράς που υπέστησαν τα κεντρικά καθώς και όλα τα εσωτερικά υποστηρίγματα της στέγης του ιερού ναού κρίθηκε αναγκαία η αντικατάσταση τους. Τα κεντρικά στηρίγματα γκρεμίστηκαν ως το ύψος των πλαϊνών τοίχων. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1892 και περατώθηκαν το 1997 από την συνεισφορά του κόσμου με χρηματικές δωρεές ντόπιων και ξένων. Στην αρχική του μορφή ο ναός ήταν Μονόχωρη βασιλική, τρίκλητη ξυλόστεγη άνευ τρούλου με νάρθηκα. Η εκκλησία διαθέτει γυναικωνίτη και χαγιάτι, ενώ το πυργοειδές καμπαναριό κτίστηκε με πελεκητή πέτρα το 1864 (όπως μαρτυρεί η σκαλιστή επιγραφή). Οι τοίχοι του ναού είναι λασπόχτιστοι πάχους ενός μέτρου με τοποθετημένα από την αρχική κατασκευή πιθάρια, τα οποία χρησίμευαν για την καλύτερη ακουστική του χώρου, ενώ η σκεπή είναι στυλωμένη σε δώδεκα ξύλινες δοκούς. Το αρχικό τέμπλο, ήταν ξύλινο απλό με μοναδικό ξυλόγλυπτο στην κορυφή. Το 1960 κατεδαφίστηκε και χτίσθηκε με τούβλο που παραμένει έως και σήμερα. Έχουν διασωθεί μόνο δύο τοιχογραφίες στην αριστερή και δεξιά πόρτα του Ιερού, αν και δεν βρίσκονται σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση. Ο Δεσποτικός άμβωνας παραμένει στην αρχική του μορφή, λιτός ξύλινος με δύο ξυλόγλυπτες κεφαλές λιονταριών στην βάση. Το δάπεδο αρχικά ήταν πλακόστρωτο με ημι-κατεργασμένες πλάκες ενώ κατά τις εργασίες του 1960 αντικαταστάθηκε από μωσαϊκό και διαμορφώθηκε ο νάρθηκας. Η είσοδος του Ναού έχει βάθος περίπου τέσσερα σκαλοπάτια. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις γηραιότερων η κατασκευή αυτή χρησίμευε κατά την περίοδο του πολέμου ως κατάλυμα ώστε να προστατεύονται τα γυναικόπαιδα από τα εχθρικά πυρά. Η παράδοση επίσης επιτάσσει οι ιερείς που αποδημούν εις Κύριον να ενταφιάζονται στην ανατολική πλευρά του ναού, πίσω από το ιερό. Με τις εργασίες του 1997, ο ρυθμός του ναού από Μονόχωρη Βασιλική μετατράπηκε σε Σταυροειδή με τρούλο. Στον περίβολο της εκκλησίας υπήρχε το παλιό σχολείο που σύμφωνα με την επιγραφή κτίστηκε το 1864. Την δεκαετία του 1960 κατεδαφίστηκε και στα θεμέλια του κτίσθηκε η αίθουσα εκδηλώσεων του Ιερού Ναού. Ιερός Ναός Αγίου ΝικολάουΟ Άγιος Νικόλαος, ο οποίος κτίσθηκε πριν από το 1848 διαθέτει εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο και Αγία Τράπεζα. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του Ναού είναι τρίκλητη Ξυλόστεγη Βασιλική με αψίδα, γυναικωνίτη και χαγιάτι. Σώζονται ο άμβωνας και το τέμπλο με εικόνες από το 1848 και 1851. Στην αφιερωματική εικόνα του Αγίου Νικολάου στην κόγχη πάνω από τη δυτική είσοδο του ναού αναγράφεται το έτος 1877. Την ημέρα που τιμάται ο Άγιος, μετά την Θεία Λειτουργία στον ναό, πλούσια τοπικά εδέσματα από νοικοκυρές του χωριού, μοιράζονται στους πιστούς. Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνας
Η ερειπωμένη μονή του Αγίου Δημητρίου είναι κτισμένη σε πλάτωμα που δημιουργείται ανάμεσα στους γύρω ορεινούς όγκους του Μενοικίου Όρους, σε απόσταση τριών χιλιομέτρων δυτικά/βορειοδυτικά από το σημερινό χωριό Πανόραμα, πρώην Καλαπότι, Δράμας. Η θέση αθέατη από τους βασικούς άξονες της περιοχής, ήταν προσπελάσιμη στο παρελθόν από καλντερίμι, τμήματα του οποίου διατηρούνται κατά χώραν. Το καθολικό της μονής Αγίου Δημητρίου αποτελεί ενδιαφέρον δείγμα της μεταβυζαντινής ναοδομίας καθώς συνδυάζει στοιχεία της βυζαντινής ναοδομίας με κατασκευαστικές λεπτομέρειες που ανήκουν στην εποχή που κτίστηκε. Ο μονόχωρος τρουλαίος ναός ή μονόκλιτος εγγεγραμμένος σταυροειδής τρουλαίος ναός, είναι χαρακτηριστικός αρχιτεκτονικός τύπος της βυζαντινής αρχιτεκτονικής για ναούς μικρών διαστάσεων, που γνώρισε ευρύτατη διάδοση και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο τρούλος με το οκταγωνικό τύμπανο και τα ανοίγματα είναι στοιχείο βυζαντινό σε αντίθεση με τη συνηθέστατη μορφή του χαμηλού τυφλού τρούλου που επικρατεί σε ναούς της μεταβυζαντινής εποχής. Κατασκευαστικές λεπτομέρειες ωστόσο, όπως τα ημιχώνια αντί για σφαιρικά τρίγωνα, συνδέουν το μνημείο με την εποχή της ίδρυσής του.
Εκδηλώσεις και Δρώμενα Μπαμπούγερα 6-7-8 ΙανουαρίουΤα Μπαμπούγερα εμφανίζονται στο χωριό μετά τον αγιασμό των υδάτων στις 6 Ιανουαρίου. Περιμένουν τους πιστούς έξω από την εκκλησία και τους επιτίθενται περιπαικτικά χτυπώντας τους με ένα μικρό σακίδιο μεστάχτη για να ξορκίσουν το κακό. Η στάχτη αυτή συλλέγεται από τις εστίες της φωτιάς του δωδεκαημέρου. Συνεχίζουν τα πειράγματα στους δρόμους, τα σπίτια και τις ταβέρνες. Μπαμπούγερα κατά παράδοση ντύνονται άνδρες, ωστόσο, σήμερα μεταμφιέζονται και λίγες γυναίκες και παιδιά. Φορούν μακρύ λευκό εσώρουχο που καλύπτει τα πόδια και μαύρο φλοκωτό αμάνικο πανωφόρι με εικονική καμπούρα. Καλύπτουν το κεφάλι με τραγόμορφη μάσκα από λευκό μάλλινο ύφασμα. Παριστούν τα φρύδια, το μουστάκι και τη γενειάδα χρησιμοποιώντας κομμάτια από δέρμα κατσίκας με μαύρο τρίχωμα. Δύο σειρές από φασόλια σχηματίζουν την οδοντοστοιχία. Στη μέση δένουν τέσσερα μεγάλα χυτά κουδούνια (κυπριά) μπροστά και ένα σφυρήλατο (μπατάλι) πίσω, των οποίων ο συνδυασμός γίνεται έτσι ώστε να παράγεται αρμονικός ήχος. Τα Μπαμπούγερα τρέχουν, κινούνται νευρικά και αναπηδούν ομαδικά προκαλώντας το δυνατό, αλλά αρμονικό ήχο των κουδουνιών, ώστε να ξυπνήσουν τις βλαστικές δυνάμεις της φύσης από το λήθαργο του χειμώνα και να αποτρέψουν το κακό. Την 7η Ιανουαρίου γίνεται γλέντι στην πλατεία του χωριού και το βράδυ ομάδες Μπαμπούγερων γυρίζουν και εύχονται στα σπίτια των εορταζόντων Γιάννηδων. Στις 8 Ιανουαρίου το έθιμο κορυφώνεται με την αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου, μαγικο-τελετουργική πράξη που θεωρείται ότι ενισχύει τη γονιμότητα της γης, των ζώων, αλλά και του ανθρώπου. Βασικά πρόσωπα είναι ο γαμπρός και ένας άνδρας ντυμένος νύφη, οι κουμπάροι, οι Μπαμπούγεροι, που συνοδεύουν την πομπή προς το σπίτι της νύφης, και η γριά «μπάμπω» - μαμή, την οποία υποδύεται άνδρας με μαύρα γυναικεία ρούχα και καλυμμένο πρόσωπο. Απαραίτητη είναι η παρουσία ορχήστρας με γκάιντα και νταχαρέδες. Ένας νέος άνδρας υποδύεται το θεό Διόνυσο, πρόσωπο που προστέθηκε, μάλλον, τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς το έθιμο συνδέθηκε με αρχαίες διονυσιακές τελετές (στην περιοχή της Καλής Βρύσης έχει βρεθεί ιερό του Διονύσου). Φθάνουν στο σπίτι της νύφης, η οποία ακολουθεί την πομπή με την οικογένειά της. Με πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου, έχοντας κάνει διάχυτη στο χωριό τη γονιμοποιό δύναμή της, η πομπή καταλήγει στην πλατεία, όπου ο Διόνυσος τελεί το γάμο. Γίνεται απαγωγή της νύφης από τα Μπαμπούγερα. Αφού τη γονιμοποιήσουν υποθετικά και της μεταφέρουν έτσι τη δύναμη του σπόρου της φύσης, την επιστρέφουν στο γαμπρό, η μαμή, που φέρει τη γνώση των προγόνων, την ξεγεννά εμφανίζοντας μία κούκλα και ακολουθεί χορός και γλέντι.
Μπάμπιντεν 6-7-8 ΙανουαρίουΤο δρώμενο Μπάμπιντεν κρατάει το όνομά του από παλαιότερο εορτασμό της ημέρας της μαμής που γινόταν 8 Ιανουαρίου. Το βράδυ της 6ης Ιανουαρίου ξεκινά με τη συνοδεία μουσικής και χορού μια μικρή «γύρα» κωδωνοφόρων στους δρόμους του χωριού, η οποία προαναγγέλλει το δρώμενο της επόμενης μέρας και δοκιμάζει το καλό «ζύγιασμα» των κουδουνιών. Στο τέλος της βραδιάς ανάβουν μεγάλη φωτιά, που θεωρείται ότι συμβάλλει στο διώξιμο των δαιμονικών δυνάμεων του χειμώνα και των ασθενειών. Στις 7 Ιανουαρίου ξεκινά το μεσημέρι από την πλατεία το «φώτισμα» του χωριού, μια πομπή που διαχέει στην κοινότητα την αποτρεπτική και γονιμική δύναμή της. Σε πνεύμα ευθυμίας, γυρίζει τις γειτονιές με κυρίαρχη την παρουσία της καμήλας (ανά περιόδους ομοίωμα ή αληθινή), του καμηλιέρη, των αράπηδων, της παραδοσιακής ορχήστρας -με μακεδονικές λύρες και νταχαρέδες- η οποία μεταφέρεται με όχημα. Ακολουθούν οι «παππούδες» (παλαιότερα μόνο άνδρες, σήμερα και γυναίκες, ντυμένοι με την τοπική ανδρική παραδοσιακή φορεσιά) και οι«γκιλίγκες» (άνδρες και γυναίκες ντυμένοι με την τοπική παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά). Κάποιοι από τους συμμετέχοντες βάφουν με καπνιά στο μέτωπο ή στα μάγουλα το σημείο του σταυρού, ως ένδειξη σεβασμού προς τη θρησκεία. Σταματούν σε σπίτια που έχουν τάμα να κεράσουν την πομπή. Στις 8 Ιανουαρίου το απόγευμα, ξεκινά η πομπή από την πλατεία και καταλήγει στην αυλή του σχολείου, όπου γίνεται αναπαράσταση οργώματος και σποράς και άλλων αγροτικών εργασιών, εικονικών πράξεων με στόχο την ενίσχυση της δύναμης που γονιμοποιεί τη γη. Στήνεται χορός, στον οποίο κορυφαίος είναι ο «σταχτής», άνδρας που χτυπά όποιον εμποδίζει τον κύκλο του χορού με μια κάλτσα γεμάτη στάχτη από τις εστίες της φωτιάς του δωδεκαημέρου. Η στάχτη, καθώς χρησιμοποιείται κατά παράδοση ως καθαρτική και απολυμαντική ουσία, ενέχει στα πλαίσια του δρώμενου μαγική αποτρεπτική δύναμη εναντίον του κακού. Συμμετέχουν και τα «ανδρείκελα», ομοιώματα ανδρών που προσαρμόζονται στη μέση ανδρών τελεστών. Η παρουσία των ανδρείκελων, ως μεταφορά της ανδρικής γενετήσιας ορμής, ενισχύει τελετουργικά τις γονιμικές δυνάμες της γης, των ζώων και των ανθρώπων.
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
Αρκούν άραγε λίγες γραμμές και εικόνες για να απελευθερώσουν την ενέργεια που κρύβει ένας τόπος; |