ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Καστοριανά Ραγκουτσάρια

Παραδοσιακό Καρναβάλι 6 - 7 - 8  ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού στο διάστημα του οποίου η πόλη αποκτάει ξεχωριστό χρώμα και πανηγυρική ατμόσφαιρα.
Τα Ραγκουτσάρια αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανίων και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου(Πατερίτσα), ημέρα της Αγίας Δομινίκης, με την παρέλαση των καρναβαλιστών.
Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην κλασική αρχαιότητα, από την οποία μέσω Ρώμης (Saturnalia = γιορτές προς τιμή του Κρόνου) και Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας. Είναι πολύ πιθανό το όνομα να προέρχεται από το λατινικό rogatores = ζητιάνοι, που πολύ εύστοχα ορίζει την ιδιότητα αυτού που συμμετέχει στην ομάδα των μεταμφιεσμένων. Υπάρχει δηλαδή η συνήθεια οι μεταμφιεσμένοι να ζητούν διάφορα δώρα από τα σπιτικά που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Έτσι ακόμα και το όνομα, μας οδηγεί στον εντοπισμό του εθίμου στην αρχαιότητα.
Στα Ραγκουτσάρια παίρνουν μέρος σε «μπουλούκια», το καθένα με την δική του παραδοσιακή ορχήστρα χάλκινων, όλοι οι Καστοριανοί, άντρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, και μαζί τους χιλιάδες επισκέπτες, που γλεντούν επί τρία μερόνυχτα με χιλίων λογιών μεταμφιέσεις στους δρόμους της πόλης μέσα σε ένα αληθινό πανζουρλισμό.
Μπουμπούνες-Χάσκαρι
Είναι φωτιές που ανάβουν τη μικρή και τη μεγάλη αποκριά και οι γειτονιές διαγωνίζονται για την μεγαλύτερη μπουμπούνα. Μετά το κάψιμο των εύφλεκτων υλικών, όλοι οι παριστάμενοι πηδούν τη θρακιά, 'για να ρίξουν τους ψύλλους και να απαλλαγούν από το κακό'. Παράλληλα διατηρείται και το έθιμο του 'Χάσκαρι', που γίνεται με άσπρα βρασμένα αυγά. Στην άκρη ενός ξύλου δένουν μια κλωστή και στην άκρη της κλωστής ένα βρασμένο αυγό. Ο γεροντότερος της οικογένειας περιφέρει το αυγό καθώς αιωρείται στην άκρη της κλωστής στα στόματα των υπολοίπων μελών, οι οποίοι προσπαθούν για τρείς φορές να το «χάψουν». Η προσπάθεια να το αρπάξουν όλοι με το στόμα δημιουργεί εύθυμη ατμόσφαιρα, ενώ η επιτυχία συνοδεύεται με ενθουσιασμό και ευχές για καλή σοδειά όλη την χρονιά.
Αρχοντικά
Στην Καστοριά, κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο και την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η ιδιαίτερη οικονομική ανάπτυξη της περιοχής εκφράζεται μέσα από σπάνια δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και αγιογράφησης των Ναών που διασώζονται. Οι εβδομήντα και πλέον βυζαντινές εκκλησίες, αληθινά κομψοτεχνήματα, διακοσμούν την πόλη.
Τα αρχοντικά της αναδεικνύουν τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής της εποχής σε συνδυασμό με ορισμένα τοπικά στοιχεία.
Τα αρχοντικά είναι κτίσματα του 17ου και 18ου αιώνα και παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για την τοιχοδομία, την αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική τους, ενώ ξεχωρίζουν από την επιβλητικότητα και τη μεγαλοπρέπεια της ιδιόρρυθμης κατασκευής τους. Τα αρχοντικά κτίστηκαν την εποχή που η περιοχή της Καστοριάς παρουσίασε μεγάλη οικονομική άνθηση ως αποτέλεσμα της έντονης εμπορικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας των Καστοριανών γουνοποιιών.
Είναι ενδιαφέρον ότι η αρχιτεκτονική των παλαιότερων αρχοντικών της Καστοριάς των αρχών του 18ου αιώνα, εμφανίζει μια κατασταλαγμένη μορφή με πυργοειδή κορμό και γραμμική διάταξη των οντάδων στους ορόφους. Τα πρώτα αρχοντόσπιτα από τα οποία διασώθηκαν πολύ λίγα, ανήκαν στην περίοδο της άνθησης του εμπορίου στην Βενετία και τις άλλες πόλεις των παραλίων της Αδριατικής.
Τα αρχοντικά είναι βασικά διώροφα, με παραδείγματα όμως και τριώροφων. Το ισόγειο και ο όροφος είναι πετρόχτιστα με ελάχιστους αεραγωγούς στο ισόγειο και λίγα μικρά παράθυρα στον ημιώροφο και τον όροφο. Ο δεύτερος όροφος είναι κτισμένος με ελαφρότερα υλικά, ιδιαίτερα το τμήμα που βλέπει προς την εσωτερική αυλή ή τη λίμνη, καθώς και όλα τα σαχνισιά που φωτίζονται με διπλή σειρά παραθύρων. Στα αρχοντικά της Καστοριάς συναντάμε την διακοσμητική της λαϊκής παραδοσιακής τέχνης των Ηπειρωτών και Δυτικομακεδόνων τεχνιτών και καλλιτεχνών (ζωγράφων, αγιογράφων, ξυλογλυπτών), εφαρμοσμένη κατά τον ίδιο τρόπο στους ναούς και στα αρχοντικά του 17ου και 18ου αιώνα, της ίδιας περιοχής, γεγονός που μας πείθει ότι οι ίδιοι τεχνίτες εργάστηκαν και στη διακόσμηση των ναών, απ' όπου την μετέφεραν και την εφάρμοσαν και στα αρχοντικά. Η εσωτερική αυλή περιβάλλεται και απομονώνεται από το δρόμο με ψηλούς μαντρότοιχους. Η αυλόθυρα συνήθως κλείνει με δυο γερά θυρόφυλλα και ασφαλίζεται με τον περάτη και τους σύρτες. Εξωτερικά στην πρόσοψη, μπροστά από τον δοξάτο στον όροφο, υπάρχει ένα στενόμακρο με μικρό βάθος χαγιάτι, ο ηλιακός που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα την Καστοριανή αρχιτεκτονική. Η διαφοροποίηση του ισογείου και του ορόφου, που ήταν κτισμένα με λιθοδομή από τον τελευταίο όροφο που ήταν κτισμένος με ασβεστοχρισμένο τσατμά με πολλά και μεγάλα ανοίγματα και με το έντονο γείσωμα της στέγης, δημιουργεί την χαρακτηριστική μορφολογία των αρχοντικών της Καστοριάς. Η ταξινόμηση πάντως με βάση τους ορόφους δεν έχει σχέση με το ύψος των σπιτιών, το οποίο εξαρτάται από την διαμόρφωση του εδάφους. Ορισμένα μεταγενέστερα αρχοντικά εμφανίζονται ψηλότερα και με έντονο φρουριακό χαρακτήρα, ακριβώς επειδή είναι κτισμένα πάνω σε επικλινές έδαφος.
Σύμφωνα με την κάτοψή τους, τα καστοριανά αρχοντικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

1.  Σ' αυτά που η κάτοψη τους παρουσιάζει ένα μακρόστενο παραλληλόγραμμο, το οποίο την αντιπροσωπευτική του όψη την στρέφει προς την εσωτερική αυλή. Τέτοια είναι των Αδελφών Εμμανουήλ, του Σαπουντζή και του Τσιατσιαπά.
2.  Σ' αυτά που η κάτοψη τους εμφανίζει ένα σχήμα υποδοχής Π, το οποίο εγγράφεται σ' ένα ουδέτερο παραλληλόγραμμο που τείνει να γίνει τετράγωνο. Τέτοια παραδείγματα είναι του Σκούταρη και του Νεράντζη-Αιβάζη.
3. Σ' αυτά που παρουσιάζουν την τελευταία εξέλιξη των αρχοντικών που είναι μια κάτοψη σε σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού μέσα σε τετράγωνο. Τέτοια είναι του Παπατέρπου και τα Βεργουλέικα.

Εκκλησίες
Οι θαυμάσιες εκκλησιές με τις λαμπρές τοιχογραφίες, δεν αποτελούν μόνο ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νομού Καστοριάς. Είναι κυρίως η πιο ολοκληρωμένη έκφραση της υψηλής και αδιάσπαστης καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας της βυζαντινής Καστοριάς, αφού αντιπροσωπεύουν όλες τις φάσεις της μεσαιωνικής ζωής και κάνουν την περιοχή ιδανικό χώρο μελέτης και ουσιαστικής προσέγγισης του βυζαντινού πολιτισμού. Σώζονται σήμερα βυζαντινά μνημεία από το τέλος του 9ου αιώνα, σπάνια δείγματα της αρχιτεκτονικής αυτής της περιόδου, με ορισμένα τοπικά χαρακτηριστικά, που κάνουν την Καστοριά να ξεχωρίζει ως εκπρόσωπος της βυζαντινής τέχνης.
Μερικές από τις εκκλησιές, χαρακτηριστικά δείγματα, είναι:
Ιερά Μονή Παναγίας Μαυριώτισσας
Στο ανατολικό άκρο της χερσονήσου και σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης συναντάμε τη μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας. Το μοναστήρι ως πνευματικός χώρος έπαιξε σημαντικό ρόλο σ' όλες τις φάσεις της ιστορίας της Καστοριάς. Η επίζηλη θέση της εξασφάλιζε την επικοινωνία με όλους τους ασκητικούς χώρους της περιοχής.
Άγιοι Ανάργυροι - Άγιος Νικόλαος Κασνίτση
Οι εξαιρετικές τοιχογραφίες των Αγίων Αναργύρων και του Αγίου Νικολάου του Κασνίτση, ίσως οι ωραιότερες του 12ου αιώνα, είναι καλλιτεχνική παραγγελία της γνωστής Καστοριανής οικογένειας των Λημνιωτών και χωρίς αμφισβήτηση έργο ζωγράφων με ιδιαίτερα χαρίσματα.
Ταξιάρχης Μητροπόλεως
Ναός ο οποίος βρίσκεται κοντά στην Μητρόπολη και βλέπει προς τη νότια πλευρά της λίμνης. Είναι τρίκλιτη, θολοσκέπαστη βασιλική για την οικοδόμηση της οποίας χρησιμοποιήθηκαν και υλικά από αρχαιότερους παλαιοχριστιανικούς ναούς.
Άγιος Στέφανος
Ο ναός βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της πόλης, στους πρόποδες του βουνού του Αγίου Αθανασίου. Είναι τρίκλιτη, θολοσκέπαστη βασιλική με νάρθηκα. Τα κλίτη καλύπτονται από ημικυλινδρικούς θόλους εκ των οποίων ο μεσαίος είναι αισθητά υπερυψωμένος.
Παναγία Κουμπελίδικη
Ο μικρός ναός που βρίσκεται στην πάλαι ποτέ βυζαντινή ακρόπολη, είναι το κομψοτέχνημα της πόλης. Η επωνυμία Κουμπελίδικη, έλκει την καταγωγή της από τους χρόνους της τουρκοκρατίας, έχει δε σχέση με τον χαρακτηριστικό ψηλό τρούλο του ναού που στα τουρκικά σημαίνει κουμπές. Άλλες επωνυμίες όπως Σκουταριώτισσα και Ακαταμάχητος περιέχονται στο κείμενο της επιγραφής που σώζεται. Το κτίσμα ανήκει χρονικά στον 11ο αιώνα ενώ οι σκηνές οι οποίες είναι ευδιάκριτες από το συνολικό εικονογραφικό πρόγραμμα του 13ου αιώνα και μέσω των οποίων μπορούμε να εκτιμήσουμε την αξία της ζωγραφικής, είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου στο δυτικό τοίχο και η Αγία Τριάδα στον θόλο του εσωνάρθηκα.
Άγιος Γεώργιος Ομορφοκκλησιάς  
Ένα σπάνιο δείγμα αυτής της υψηλής ποιότητας είναι και ο Άγιος Γεώργιος της Ομορφοκκλησιάς. Τρουλαίος ναός που στεγάζεται με σύστημα θόλων στο οποίο κυριαρχούν κατά μήκος και πλάτος οι ψηλές και ευρείες καμάρες του σταυρού. Μοναδικό και σπάνιο έργο τέχνης αναδεικνύεται το ξυλόγλυπτο του Αγίου Γεωργίου το οποίο είναι στερεωμένο στο νότιο τοίχο του μνημείου.
Μονή Αγίων Αναργύρων
Σε μικρή απόσταση από το χωριό Μελισσότοπος και σε μια όμορφη και κατάφυτη τοποθεσία, βρίσκεται το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων. Οι ιστορικές πηγές μιλούν για την μεγαλύτερη ακμή του κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Το καθολικό κτίσθηκε το 1857 πάνω σε θεμέλια παλαιότερου ναού, του οποίου οι περισσότερες εικόνες σώζονται μέχρι σήμερα.
Μονή Παναγίας Κλεισούρας
Κάτω από το χωριό Κλεισούρα είναι κτισμένο το μοναστήρι της Παναγιάς. Το καθολικό της μονής κτίσθηκε το 1813 με δαπάνες του ιερομόναχου Ησαΐα. Την εσωτερική διακόσμηση ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο ζωγράφος Γεώργιος. Πρόσφατα κατεγράφη στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, η Ασκήτρια της Ιεράς Μονής Παναγίας Κλεισούρας, Γερόντισσα Σοφία.
Μουσεία
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ : Βρίσκετε στην περιοχή Ξενία. Στα εκθέματα του συμπεριλαμβάνονται μερικά από τα πλέον σπάνια δείγματα της Βυζαντινής αγιογραφίας στη μορφή κινητών ξυλόγπυπτων εικόνων (ξενάγηση σε εκκλησίες). Τηλ : 2467026781
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ : Στη συνοικία Ντολτσό, το αρχοντικό Νεράντζη - Αϊβάζη του 17ου αιώνα, αναπαριστά τη ζωή και το νοικοκυριό των παλιών Καστοριανών. Τηλ : 2467028603
ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ : Στο αρχοντικό των Αφών Εμμανουήλ στο Ντολτσό, συναντάμε μια καλά οργανωμένη συλλογή ενδυμασιών της παλιάς Καστοριάς. Τηλ : 2467028603
ΔΕΛΗΝΑΝΕΙΟ : Και αυτό στη συνοικία Ντολτσό. Περιλαμβάνει εργόχειρα, υφαντά και είδη νοικοκυριού των τελευταίων αιώνων καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Τηλ : 2467022108
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ : Βρίσκεται στην περιοχή Ντολτσό και στεγάζεται στο αρχοντικό Πηχεών. Τηλ: 2467021144
ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ : Βρίσκεται στο χωριό Μελάς και σχετίζεται με τη ζωή του πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα, Παύλου Μελά. Τηλ: 2467084554 

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Η πόλη της Καστοριάς, πρωτεύουσα του Νομού Καστοριάς, βρίσκετε κτισμένη πάνω σε χερσόνησο που αγκαλιάζεται από τη λίμνη «Ορεστιάδα», δεσπόζοντας σ' ένα υψόμετρο 630μ. από τη λίμνη και 720μ. η κατοικήσιμη περιοχή. Βρίσκετε στο άκρο της Δυτικής Μακεδονίας και συνορεύει βόρεια με το νομό Φλώρινας, ανατολικά με το νομό Γρεβενών, νοτιοανατολικά με το νομό Κοζάνης, νοτιοδυτικά με το νομό Ιωαννίνων και δυτικά με την Αλβανία.
Σήμερα η Καστοριά αποτελεί ένα σύγχρονο ανεπτυγμένο κέντρο που κατατάσσεται στην κατηγορία των μεσαίων Ελληνικών πόλεων με βάση τον πληθυσμό και την οικονομική της κατάσταση. Η ολοκλήρωση του άξονα της Εγνατίας οδού καθιστά πλέον την πρόσβαση προς την Καστοριά πολύ εύκολη (Θεσσαλονίκη - Καστοριά : 1.40λ, Αθήνα - Καστοριά : 5.30λ, Ιωάννινα - Καστοριά : 1.30λ). Η πρόσβαση είναι δυνατή και μέσω του εθνικού αεροδρομίου «Αριστοτέλης» το οποίο βρίσκεται στο Άργος Ορεστικό (6 φορές τη βδομάδα σύνδεση με Αθήνα).
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Λίμνη
Η λίμνη Ορεστιάδα και η πόλη της Καστοριάς είναι άρρηκτα δεμένες εδώ και πολλούς αιώνες.
Η λίμνη, υπολογίζεται ότι σχηματίστηκε πριν 10.000.000 χρόνια (κατά το Μειόκαινο) και η σημερινή μορφή της αποτελεί κατάλοιπο μιας παλαιότερης εκτεταμένης λίμνης με έκταση 164 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος που ξεπερνούσε τα 50 μέτρα.
Θεωρείται λίμνη καρστική, τεκτονικής προέλευσης με συνολική έκταση 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέσο βάθος νερών 4,40m και μέγιστο βάθος 8,50m.
Έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου κάλλους από το Υπουργείο Πολιτισμού (1974) και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο «NATURA 2000» καταχωρημένη με τον κωδικό GR1320001 καθώς και στον κατάλογο των σημαντικών περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης (SRA).
Η λίμνη και η ευρύτερη περιοχή της είναι ένα πολύ σημαντικό φυσικό οικοσύστημα με ποικίλους και σπάνιους κατά θέσεις οικοτόπους που υποστηρίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα στην οποία περιλαμβάνονται πολλά σπάνια και απειλούμενα είδη.
Πέρα από τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ειδών πουλιών που φιλοξενεί, είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Ελλάδας, στην οποία εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικής έκτασης παρόχθια δάση υδρόφιλων δέντρων, που συνιστούν σήμερα έναν από τους σπανιότερους οικότοπους του Ευρωπαϊκού χώρου.
Σπήλαιο Δράκου
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το σπήλαιο βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης στο 2ο χλμ της παραλίμνιας οδού Σουγγαρίδη και λίγο πριν από την Μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας. Η είσοδος απέχει περίπου είκοσι (20) μέτρα από τις όχθες της λίμνης και 14 μέτρα από τον δρόμο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν μεγάλα χερσαία και λιμναία τμήματα με εντυπωσιακό σταλακτικό διάκοσμο καθώς περιλαμβάνει επτά (7) υπόγειες λίμνες, δέκα (10) αίθουσες, πέντε (5) διαδρόμους - σήραγγες. Η μεγαλύτερη αίθουσα του σπηλαίου έχει διαστάσεις 45Χ17 μέτρα με το κεντρικό της τμήμα υπερυψωμένο και τις πλευρές της να καταλήγουν σε λίμνες. Η μεγάλη λίμνη του σπηλαίου που είναι και η βαθύτερη βρίσκεται δυτικά. Η θερμοκρασία εντός του Σπηλαίου είναι σταθερή όλες τις εποχές στους 16-18Οc, ενώ η υγρασία φτάνει στο 90%.
Στο εσωτερικό του σπηλαίου του Δράκου εντοπίστηκαν παλαιοντολογικά κατάλοιπα, με κυριότερα τα οστά σπηλαίας άρκτου ή αρκούδας των σπηλαίων (Ursus Speleaus). Το είδος αυτό έζησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου και εξαφανίστηκε πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Το όνομά της οφείλεται στο γεγονός ότι τα απολιθωμένα λείψανά της εντοπίζονται σχεδόν αποκλειστικά μέσα σε σπήλαια, όπου προφανώς διέμενε για περισσότερο χρονικό διάστημα, σε αντίθεση με την καφέ αρκούδα η οποία χρησιμοποιούσε τα σπήλαια μόνο κατά την διάρκεια της χειμερίας νάρκης. Υπολογίζεται ότι το βάρος των αρσενικών ζώων έφτανε τα 400-500 κιλά και των θηλυκών τα 200-250 κιλά. Ήταν κατά βάση φυτοφάγο και περιστασιακά σαρκοφάγο ζώο.
Είναι σημαντικό ότι έχει ληφθεί κάθε απαραίτητο μέτρο για την ασφάλεια των επισκεπτών και οι επεμβάσεις στο εσωτερικό έγιναν με τρόπο ώστε να μη θιχθεί η φυσική κατάσταση του Σπηλαίου.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ
Έχει μήκος 300 μ. φυσικής διαδρομής ενώ η έξοδος του επισκέπτη γίνεται μέσω τεχνητής σήραγγας 35μ. Η φυσική ομορφιά της διαδρομής οφείλεται στον πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο και τις τέσσερις λίμνες που συναντάμε. Ο επισκέπτης περνά όμορφα κατασκευασμένες γέφυρες, δύο συμπαγείς και μία πλωτή. Η έξοδος γίνεται μέσω τεχνητής σήραγγας που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μουσειακός χώρος με πληροφοριακό υλικό γύρω από την ιστορία, τον μύθο, τις φάσεις κατασκευής - αξιοποίησης του σπηλαίου και τα σπήλαια σε όλο τον ελλαδικό χώρο στα πλαίσια μιας προσπάθειας ευαισθητοποίησης των επισκεπτών γι΄ αυτά τα «μνημεία της φύσης». Πλέον η 25λεπτη διαδρομή μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω tablet με ηχογραφημένη ξενάγηση (audio guide), μεταφρασμένη σε 10 γλώσσες και ηχογραφημένη σε 7 (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ρώσικα, εβραϊκά, γερμανικά και κινέζικα), διευκολύνοντας κατά πολύ τους ξένους επισκέπτες.
2467026777 / 6957591303
www.spilaiodrakoukast.gr
Ενυδρείο
Εδώ και λίγο καιρό λειτουργεί και το Ενυδρείο 'Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος', που φιλοξενώντας ψάρια γλυκών νερών, αναπαριστά μεσογειακά και ποτάμια οικοσυστήματα με σύγχρονο τρόπο και προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα, με στόχο την ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση του κοινού, σχετικά με την ποικιλότητα των ειδών και των βιοτόπων τους. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ενυδρείο γλυκού νερού των Βαλκανίων. Αποτελείται από 49 δεξαμενές χωρητικότητας από 1 έως 1,6 κυβικά , μια προσομοίωση της Λίμνης Καστοριάς και μια προσομοίωση του ποταμού Αλιάκμονα. Όσον αφορά τα είδη των ψαριών, το ενυδρείο μας φιλοξενεί 56  είδη ψαριών γλυκού νερού, ενώ οργανισμοί όπως οι νεροχελώνες, οι καραβίδες και οι Τρίτωνες κάνουν αισθητή την παρουσία τους
2467080229
www.enydriokastorias.gr
Λιμναίος Οικισμός Δισπηλιού
Μια επίσκεψη στο Προϊστορικό Δισπηλιό δεν είναι ένας απλός περίπατος. Είναι ένα μεγάλο ταξίδι που σε πάει πολύ μακριά. Σε μια χώρα του άγνωστου και του αινιγματικού, που την ονομάζουμε «Προϊστορία», όπου τα πράγματα μπορεί να μην είναι όμοια με όσα μας περιβάλλουν σήμερα, έχουν, όμως, την ίδια σημασία. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1992, ενώ σήμερα στην Αναπαράσταση, που αποτελείται από 8 καλύβες, ο επισκέπτης αποκτά την εικόνα ενός προϊστορικού Λιμναίου Οικισμού και βλέπει τα ευρήματα της εποχής εκείνης και μπορεί να καταλάβει πως ήταν ένα νοικοκυριό πριν από 7.500 χρόνια. Mοναδικές πολιτιστικές πτυχές της κοινότητας του Δισπηλιού αποκαλύπτουν τρεις οστέινες φλογέρες καθώς και μια ξύλινη πινακίδα με εγχάρακτα γραμμικά στοιχεία. H πινακίδα αυτή χρονολογείται με βεβαιότητα στο 5260 π.Χ. και δεν αποκλείεται να αποτελεί μια πρώιμη μορφή γραπτού λόγου, όπως εικάζεται και για παρόμοια σύμβολα χαραγμένα σε πηλό
2467021910
www.limneosoikismos.gr
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Περιήγηση
ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ : Μέσα στην πόλη θα δείτε τα μαγαζιά, τα καφέ, τα εστιατόρια καθώς και τη σύγχρονη δομή των κτιρίων. Επισκεφθείτε το Βυζαντινό μουσείο και ξεναγηθείτε στις πολυάριθμες εκκλησίες. Αξίζει και ένας βραδινός ρομαντικός περίπατος δίπλα στη λίμνη.
ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ : Περιπλανηθείτε στα σοκάκια της παλιάς πόλης της Καστοριάς, στην πλατεία Ντολτσό με τα καλντερίμια, τα αρχοντικά και την νοσταλγική ατμόσφαιρα του παλιού μεγαλείου. Εκεί υπάρχει το Λαογραφικό μουσείο, το Ενδυματολογικό και το Δεληνάνειο.
ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ : Στο μπαλκόνι της Καστοριάς θα απολαύσετε το πανόραμα της πόλης, της λίμνης και των μεγάλων βουνών που την περιβάλλουν. Θα δείτε το Θεατράκι του Βουνού και στην κορυφή τον Άγιο Αθανάσιο.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΥΡΟΣ : Ξεκινώντας από την νότια παραλιακή λεωφόρο θα βρεθείτε αντιμέτωποι με την ομορφιά του φυσικού τοπίου του γύρου της λίμνης. Ανάμεσα από κλαίουσες ιτιές και πλατάνια θα δείτε την Σπηλιά του Δράκου, το μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας και τον Ναυτικό Όμιλο καταλήγοντας στην περιοχή Απόζαρι στην βόρεια πλευρά της πόλης.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΥΡΟΣ : Ξεκινώντας πάλι από την νότια παραλιακή λεωφόρο βγαίνετε από την πόλη και συναντάτε το Δισπηλιό με τον Λιμναίο Οικισμό. Περνάτε από τα χωριά Μαυροχώρι, Πολυκάρπη, Κρεπενή, Φωτεινή, Μεταμόρφωση και Τοιχιό φθάνοντας πάλι στην Καστοριά από την βόρεια πλευρά.
Πλοιάριο ΟΛΥΜΠΙΑ
Με το καραβάκι «ΟΛΥΜΠΙΑ» έχετε την ευκαιρία να γνωρίσετε το ειδυλλιακό τοπίο της λίμνης και την πόλη της Καστοριάς , που μέσα από την εν πλω περιήγηση κάνοντας τον «μικρό γύρο» της λίμνης μπορείτε να θαυμάσετε τους παραδοσιακούς οικισμούς της πόλης με τα επιβλητικά αρχοντικά τα οποία στέκουν αγέρωχα στο πέρασμα του χρόνου, τις πανέμορφες παραλίες της Καστοριάς και τα ψαροχώρια, την γραφική παραλίμνια διαδρομή της χερσονήσου με τα αιωνόβια πλατάνια και τις ιτιές που γέρνουν μέσα στη λίμνη όπου θα συναντήσετε την Σπηλιά του Δράκου και την Ιερά Μονή της Παναγιάς της Μαυριώτισσας, και ένα πλήθος εικόνων απαράμιλλης ομορφιάς που αφήνουν μαγεμένο ακόμα και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Το καράβι επίσης, κατόπιν συνεννόησης, σας δίνει την δυνατότητα να πραγματοποιήσετε οποιαδήποτε κοινωνική σας εκδήλωση. Πληροί όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας με όλα τα σωστικά μέσα, γεγονός που δίνει στον επισκέπτη μια απολαυστική, ξέγνοιαστη και πάνω απ όλα ασφαλή περιήγηση.