Η ζωή και η πολιτική πορεία του πρώτου ιθαγενούς προέδρου στην Λατινική Αμερική, του Έβο Μοράλες, είναι το βιβλίο «Το καμένο παλάτι» του δημοσιογράφου Ιάσονα Πιπίνη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος.
Γιατί αυτός ο τίτλος; Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, έτσι ονομάζεται το αποικιοκρατικό μεγαλοπρεπές προεδρικό μέγαρο στην κεντρική πλατεία, από τότε που το 1875 οι πολιτικοί αντίπαλοι του προέδρου Τομάς Φρίας εκτόξευσαν φλεγόμενα βέλη, προκαλώντας πυρκαγιά και κατάρρευση ενός ορόφου. Συμβολικό; Όχι μόνο. Μια «φωτιά» εξεγέρσεων σιγοκαίει εδώ και δεκαετίες τη Λατινική Αμερική, αναγκάζοντας τους ηγέτες-δικτάτορες επαναστάτες και κοινοβουλευτικούς- να κάθονται σε ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί.
'Αλλωστε, ο προερχόμενος από τον μαχητικό συνδικαλισμό πρόεδρος, κάθε πρωί που πηγαίνει στο γραφείο του διαβάζει πρώτα απ όλα το καθημερινό δελτίο διαδηλώσεων, ταραχών και συγκρούσεων με την αστυνομία…
Το βιβλίο είναι η μυθιστορηματική ανάδειξη ενός πάμπτωχου ινδιάνου στο ανώτατο αξίωμα της χώρας. Βασίζεται σε προσωπική αφήγηση του ίδιου στον δημοσιογράφο και σε στοιχεία που συγκέντρωσε ο συγγραφέας στο ρεπορτάζ που έκανε στην πολύπαθη αυτή χώρα.
Όντας ελληνοπερουβιανής καταγωγής, πτυχιούχος της Ισπανικής Φιλολογίας στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, με μεταπτυχιακό δίπλωμα στις λατινοαμερικανικές σπουδές του Πανεπιστημίου στη Μαδρίτη, ανιψιός του πρώην προέδρου του Περού Αλβαράδο, ο Ιάσων Πιπίνης γράφει με πίστη σε ιδέες, κρατώντας όμως και αποστάσεις από καθεστωτικές αντιλήψεις. Ήδη στον πρόλογο τονίζει ότι ο επικεφαλής του κόμματος «Κίνημα για τον Σοσιαλισμό» μπορεί να συγκρούστηκε με τις αμερικανικές πολυεθνικές εταιρείες μειώνοντας τη φτώχεια αλλά δεν ξέφυγε από το ενιαίο χαρακτηριστικό των αριστερών απελευθερωτικών κινημάτων της ηπείρου που είναι ο «ποπουλισμός».(λαϊκισμός ).
Στο πρώτο κεφάλαιο ο αναγνώστης ξεναγείται στην πολιτική ιστορία της χώρας, στις οικονομικές και κοινωνικές καταστάσεις και στο επαναστατικό κλίμα, μαθαίνοντας ότι η Βολιβία των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, που βρίσκεται σε υψόμετρο 3.650 μέτρων με πρωτεύουσα την πόλη Σούκρε των 280.000 κατοίκων έναντι ενός εκατομμυρίου της Λα Πας, είναι η δεύτερη χώρα σε παραγωγή φυσικού αερίου στην Λατινική Αμερική με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Παρόλα αυτά, εξακολουθεί να μαστίζεται από τη φτώχεια.
Η μεγάλη ένδεια βέβαια ήταν που έφερε τον Μοράλες στην εξουσία. Ο οποίος μια από τις πρώτες ενέργειες του με τη νίκη το 2005 ήταν να εθνικοποιήσει τις εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων και να δώσει δικαιώματα στους ιθαγενείς, αναγνωρίζοντας 36 εθνότητες με το δικό τους σύστημα δικαιοσύνης. Όμως, στο δημοψήφισμα του Φεβρουαρίου 2016 ο πολιτικός χάρτης άλλαξε, αφού στο δημοψήφισμα το 51,31% είπε όχι σε μια τέταρτη θητεία του Μοράλες στις εκλογές του 2019, έναντι 48,9% του ναι.
Ο ιθαγενής πρόεδρος αυτοπαρουσιάζεται ως εξής:
«Το όνομά μου είναι Έβο Μοράλες 'Αιμα. Γεννήθηκα στις 26 Οκτωβρίου του 1959 στο Ισαγιάβι, στην Ορινόκα, πολύ κοντά στη λίμνη Ποοπό στο Ορούρο. Οι γονείς μου, ιθαγενείς Αϊμάρα, είχαν ως θεμελιώδεις αρχές για την ανατροφή ενός παιδιού τρεις σοφές κουβέντες: Μην είσαι κλέφτης, μην είσαι ψεύτης, μην είσαι τεμπέλης.
»Είμαι το πέμπτο από τα επτά παιδιά του Διονύσιο Μοράλες και της Μαρία 'Αϊμα. Γεννήθηκα σε ένα σπίτι που δεν είχε νερό ούτε ηλεκτρικό ρεύμα. Η μητέρα μου έφερνε ξύλα και άναβε φωτιά για να μαγειρέψει. Όταν ήμουν οκτώ χρονών μαγείρευα μόνος μου και έπρεπε να προσέχω τον μικρό μου αδελφό. Εσώρουχα δεν είχα να φορέσω μέχρι που έγινα 14 ετών. Στα 17 μου έμαθα τι είναι το ηλεκτρικό ρεύμα, η ντουζιέρα, η οδοντόβουρτσα».
Και για να καταλάβει κανείς πια είναι η κατάσταση στη Λατινική Αμερική : Παρότι ο μακροβιότερος πρόεδρος στην ιστορία της Βολιβίας, Μοράλες είχε υποσχεθεί «μια κυβέρνηση χωρίς νεκρούς», κατά την διάρκεια της διακυβέρνησής του (κερδίζοντας δεύτερη θητεία με 63% το 2009 και πολλά δημοψηφίσματα) οι νεκροί από την αστυνομική καταστολή των διαδηλώσεων έφθασαν τους 50.
Πάντως το προεδρικό μότο είναι: «Αν η δημοκρατία είναι μόνο εκλογές, τότε δεν είναι επανάσταση»…
'Αραγε, πώς να γλυτώσει από την «κάπνα» το προεδρικό;
