Συνέντευξη
Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Σεραφείμ Πολύζος μιλάει για τις προοπτικές του θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα
|
|
|
|
|
|
Ρεπορτάζ Απόστολος Ζώης
-------------------------------------
"Ο θρησκευτικός τουρισμός στην Ελλάδα αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, γεγονός που τον καθιστά μια ενδιαφέρουσα μορφή εναλλακτικού τουρισμού, με ιδιαίτερη συμβολή στην ανάπτυξη των μειονεκτικών και λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών της χώρας" δηλώνει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Σεραφείμ Πολύζος.
Όπως λέει, επειδή συνδέεται με τις επισκέψεις σε μνημεία ή χώρους θρησκευτικής σημασίας, αποτελεί μια "περιφερειακή οικονομική δραστηριότητα" με δεδομένη τη χωρική διασπορά των εν λόγω μνημείων. Ο θρησκευτικός τουρισμός, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να λειτουργήσει επιβοηθητικά για την ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων και μειονεκτικών περιοχών της χώρας.
Ο θρησκευτικός τουρισμός, σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μπορεί να συνδέεται με άλλη μορφή τουρισμού και να αποτελεί έναν "προορισμό σταθμό" ενός μεγαλύτερου τουριστικού ταξιδιού ή να αποτελεί αυτοτελή μορφή τουρισμού- συνήθως μικρής διάρκειας σε διαφορετικές εποχές του χρόνου. Υπάρχουν μορφές του εναλλακτικού τουρισμού, οι οποίες μπορούν να συνδυασθούν με τον θρησκευτικό τουρισμό, όπως ο πολιτιστικός τουρισμός, ο αγροτουρισμός, ο εκπαιδευτικός τουρισμός, ο επιστημονικός τουρισμός, ο ορεινός και χειμερινός τουρισμός και ο περιηγητικός τουρισμός. Ο συνδυασμός αυτός, διευκρινίζει, θα βοηθήσει τα βασικά κίνητρα που συγκροτούν τη ζήτηση για τον εναλλακτικό τουρισμό και θα δημιουργήσει προϋποθέσεις αύξησης των τουριστικών ροών προς μειονεκτικές και ορεινές περιοχές που διαθέτουν τους ανάλογους πόρους.
Αυτόνομα ή συμπληρωματικά, ο θρησκευτικός τουρισμός, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών, ενισχύοντας υποβαθμισμένους ή "εγκαταλειμμένους" παραγωγικούς κλάδους της τοπικής οικονομίας, εκτιμά ο κ. Πολύζος. Αυτό, προσθέτει, μπορεί να επιτευχθεί με λειτουργική σύνδεση και ικανοποίηση της τουριστικής ζήτησης με την τοπική παραγωγή, τη βελτίωση των υπαρχουσών ή την κατασκευή νέων υποδομών για την ανάδειξη και υποβοήθηση της λειτουργίας των αξιοθέατων θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων. Ακόμη, με την επιλεκτική ενίσχυση παραγωγικών διαδικασιών και τεχνικών άλλων κλάδων με άμεση ή έμμεση σχέση με τον θρησκευτικό τουρισμό (γεωργία, βιοτεχνία, οικοτεχνία, ξυλογλυπτική, κ.ά.), την προβολή και ανάδειξη των προορισμών.
Η συνεισφορά του θρησκευτικού τουρισμού στην αύξηση της τοπικής -κυρίως γυναικείας- απασχόλησης και την ενίσχυση κλάδων που σχετίζονται με την παραδοσιακή τέχνη, τη φιλοξενία, την οικοτεχνία κ.λπ., οι οποίοι εμφανίζουν υψηλούς τοπικούς πολλαπλασιαστές, μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική, επισημαίνει ο κ. Πολύζος. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, τα παραπάνω ενέχουν τον κίνδυνο της οικονομικής καθήλωσης σε έναν φαύλο κύκλο απασχόλησης και δραστηριοποίησης χαμηλής προστιθέμενης αξίας και εξωτερικής εξάρτησης, εφόσον η τοπική οικονομία δεν δείξει προσαρμοστικότητα και ικανότητα αξιοποίησης των παρεχόμενων ευκαιριών, συμπληρώνει.
Το "προφίλ" των επισκεπτών θρησκευτικών μνημείων
Οι επισκέπτες των θρησκευτικών μνημείων, τονίζει ο κ. Πολύζος, έχουν διαφορετική ηλιακή σύνθεση από εκείνη των άλλων μορφών του γενικού ή του εναλλακτικού τουρισμού, ενώ υπερτερούν στα ποσοστά οι σχετικά μεγάλες ηλικίες.
Επίσης, όλοι οι νομοί της Ελλάδας κατέχουν θρησκευτικούς πόρους, γεγονός που τους καθιστά ελκτικούς για θρησκευτικές τουριστικές ροές και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη συμβολή του θρησκευτικού τουρισμού στην ανάπτυξη μειονεκτικών περιοχών.
"Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο αριθμός δεν καθορίζει κατ' ανάγκην και τη συνολική ελκυστικότητα του νομού, αφού υπάρχουν διάφορα στοιχεία όπως η παλαιότητα, το μέγεθος, η ιστορική και θρησκευτική αναφορά κ.ά. μιας μονής που επηρεάζουν το συνολικό αριθμό των επισκεπτών" διευκρινίζει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Οι νομοί με τα περισσότερα προσκυνήματα είναι οι νομοί Αττικής, Δωδεκανήσου Κορινθίας και Κυκλάδων, ενώ ο μικρότερος αριθμός εμφανίζεται στους νομούς Ροδόπης, Γρεβενών, Δράμας και Κιλκίς.
Ανάγκη καταγραφής και ανάδειξης των θρησκευτικών μνημείων
Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Πολύζο, υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα "που συνδέεται μα την ανυπαρξία μιας στοιχειώδους οργάνωσης του θρησκευτικού τουρισμού τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο" και μέχρι στιγμής δεν έγινε καμία προσπάθεια για την επισήμανση και καταγραφή των διαθέσιμων θρησκευτικών μνημείων σε κάθε περιοχή της χώρας και για την εν συνεχεία ανάδειξη και η προβολή τους". Αυτό, υπογραμμίζει, "έχει ως συνέπεια να μην είναι γνωστές οι δυνατότητες που εμφανίζει κάθε περιοχή της χώρας για την αύξηση του μεγέθους των επισκεπτών και να μην αξιοποιούνται οι δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού και της συμβολής του στην τοπική ανάπτυξη".
Στο πλαίσιο αυτό, ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας υπογραμμίζει την ανάγκη καταγραφής και ανάδειξης των θρησκευτικών μνημείων προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα τόπος προορισμού τουριστών των οποίων τα κίνητρα είναι πολυποίκιλα και περισσότερο ποιοτικά. "Ας μην ξεχνάμε, ότι ο τουρισμός αποτελεί βασικό μοχλό υπέρβασης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ενώ οι τουρίστες που προέρχονται από τις ανατολικές και θρησκευτικά ορθόδοξες χώρες αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς" καταλήγει.
Θρησκευτικός Τουρισμός στην Ελλάδα
Τουρισμός για αναψυχή και για την .......ψυχή
Άγιο Όρος και Μετέωρα, Σάμος και Σαντορίνη για το γλυκό κρασί της Θείας Κοινωνίας, Κυκλάδες για τις Παναγιές του Αιγαίου, ταξίδι στα βήματα του Αποστόλου Παύλου και παραδοσιακό γιαούρτι από τη Μονή Μαψού Κορινθίας είναι λίγες μόνο από τις προτάσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο πλαίσιο της προώθησης ενός νέου τουριστικού προϊόντος. Πρόκειται για τον τουρισμό όχι μόνο για αναψυχή αλλά και για την ... ψυχή, στον οποίο στρέφει πλέον την προσοχή της η Εκκλησία, προσφέροντας δυνατότητες που ξεπερνούν τη γνωστή και πολυχρησιμοποιημένη, πλέον, ρήση: "ήλιος, θάλασσα και Ελλάδα". Μέσα από θεματικές ενότητες όπως οι προσκυνηματικές διαδρομές, τα ιερά προσκυνήματα, οι θαυματουργές εικόνες, τα λείψανα αγίων και τα πολιτιστικά μνημεία, η Εκκλησία δίνει τις "ευλογίες" της σε ανοίγματα στους τουρίστες των ρωμαιοκαθολικών και άλλων Εκκλησιών, τους ομόθρησκους λαούς των Βαλκανίων αλλά και τους αλλόθρησκους από την Ασία και τη μακρινή Κίνα. Και επειδή "οίνος ευφραίνει καρδίαν", ο συνδυασμός των προσκυνημάτων με την οινογνωσία αλλά και τη γευσιγνωσία της παραδοσιακής μοναστηριακής κουζίνας έχει συμπεριληφθεί στους βασικούς άξονες του σχεδίου που επεξεργάζεται το Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Συνόδου. "Ο θρησκευτικός πολιτισμός είναι και πολιτισμός και έχει και μνημεία. Δεν προσδοκούμε να έρθουν στη χώρα μας καλόγεροι, αλλά άνθρωποι που θα εκτιμούν το ελληνικό πνεύμα, θα απολαμβάνουν τον ήλιο, τη θάλασσα, το τραγούδι, τη φιλοξενία των Ελλήνων και κατά τη διάρκεια της πλήρους αναψυχής θα τους θυμίζουμε ότι υπάρχει και η ψυχή. Έτσι, θα τους παρακινούμε, εφόσον βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη να επισκεφθούν τον 'γιο Δημήτριο και εφόσον βρίσκονται στις Κυκλάδες να δουν και τις Παναγίες τους" δήλωσε πρόσφατα ο Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος, επικεφαλής του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων. Παράλληλα, τόνισε με έμφαση ότι η Εκκλησία της Ελλάδος έχει λάβει από διεθνείς διοργανώσεις τα μηνύματα για τις τάσεις ανόδου του θρησκευτικού τουρισμού. "Στο πλαίσιο αυτό, το Συνοδικό Γραφείο, χωρίς να υποδεικνύει κάποιο προσκύνημα ή κάποια μονή, αγωνίζεται να προβάλλει τα προσκυνήματα που υποδεικνύονται από τις ίδιες τις Μητροπόλεις, στις οποίες απέστειλε σχετική εγκύκλιο. Στόχος είναι οι προτάσεις κάθε Μητρόπολης και κάθε μονής για τα τρία σημαντικότερα προσκυνήματά τους να ενταχθούν σε έναν κατάλογο προς δημοσίευση με τη μορφή ενός έντυπου και ηλεκτρονικού χάρτη - τουριστικού οδηγού που θα είναι διαθέσιμος σε πολλές γλώσσες, εκτός από τα ελληνικά" αναφέρει ο Γραμματέας του Γραφείου, Αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος. Τονίζει, επίσης, ότι μέχρι τώρα έχουν προκύψει οι βασικές κατευθύνσεις για τη διοργάνωση τουριστικών περιηγήσεων ενώ υπογραμμίζει πως σε καμία περίπτωση η Εκκλησία δεν μπορεί να διαδραματίσει το ρόλο των ταξιδιωτικών γραφείων, ούτε άλλωστε τα προσκυνήματα και οι μονές μπορούν να συνιστούν εμπορεύσιμο προϊόν. Προσκυνηματικές διαδρομές
Με σημείο αιχμής την προσκυνηματική διαδρομή στα βήματα του Αποστόλου Παύλου, το Συνοδικό Γραφείο προτείνει στους ορθοδόξους αλλά και στους προσκυνητές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας να ακολουθήσουν τη δική του πορεία με βασικούς σταθμούς την Αθήνα, την Κόρινθο, τη Σάμο, τη Σαμοθράκη, την Καβάλα, τους Φιλίππους, τη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια αλλά και τη Νικόπολη της Ηπείρου. Κάποιοι, άλλωστε, από τους παραπάνω προορισμούς συμπεριλαμβάνονται στην κρουαζιέρα που θα πραγματοποιήσουν το φθινόπωρο 600 Ελληνοαμερικανοί και Αμερικανοί προσκυνητές, κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας ιδιωτικής εταιρείας που ήρθε σε συνεννόηση με το Συνοδικό Γραφείο. "Όπως είναι γνωστό, ο Απόστολος Παύλος, ως ιδρυτής των αποστολικών εκκλησιών στον ελλαδικό χώρο είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και στους προτεσταντικούς χώρους και στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία" σχολιάζει ο Αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος και υπογραμμίζει ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τουριστικές περιηγήσεις από ρωμαιοκαθολικούς αλλά και από μέλη των προτεσταντικών εκκλησιών της Ευρώπης και της Αμερικής. Οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας
Οι εικόνες της Παναγίας έχουν επιλεγεί ως η δεύτερη βασική κατεύθυνση στον τομέα του θρησκευτικού τουρισμού καθώς είναι πάρα πολλές, όπως και τα προσκυνήματα που έχουν σχέση με αυτές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι Παναγίες των Κυκλάδων και συγκεκριμένα η Παναγία της Τήνου στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας, η Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, αλλά και άλλες γνωστές όπως εκείνη της Μυτιλήνης, η Παναγία της Μολυβδοσκέπαστης στην περιοχή των Ιωαννίνων, η Προυσιώτισσα στο Καρπενήσι, η Παναγία Σουμελά στη Μακεδονία και η Παναγία η Μεγαλοσπηλαιώτισσα στα Καλάβρυτα. Προσκυνήματα λειψάνων
Ειδικά στους ομόδοξους ορθοδόξους χριστιανούς των εκκλησιών των Βαλκανίων και της Ρωσίας υποδεικνύονται τα ιερά προσκυνήματα ιερών και άφθαρτων λειψάνων που υπάρχουν στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ανάμεσά τους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ολόσωμα λείψανα του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, του Αγίου Γερασίμου στην Κεφαλλονιά, του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο, του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου στην Εύβοια, του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα, του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη και του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στην Καβάλα. Τμήματα λειψάνων, όμως, υπάρχουν και σε πολλές άλλες περιοχές και μοναστήρια της Ελλάδος και συνιστούν πόλο έλξης επισκεπτών. "Δεν υπάρχει χώρα ορθόδοξη χώρα που οι κάτοικοί της να μην επιθυμούν να επισκεφθούν την Ελλάδα. Ιδιαίτερα στη Ρωσία και τα Βαλκάνια υπάρχει μεγάλη επιθυμία για την πραγματοποίηση επισκέψεων" σχολιάζει χαρακτηριστικά ο γραμματέας του Συνοδικού Γραφείου. Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι οι προσκυνηματικές περιηγήσεις δεν μπορούν να είναι οι ίδιες για όλους τους χριστιανούς καθώς το περιεχόμενό τους θα πρέπει να διαφοροποιείται ανάλογα με την πίστη του καθενός. Ως παράδειγμα φέρει όσους ανήκουν στις προτεσταντικές εκκλησίες καθώς οι ίδιοι δεν αποδέχονται τη λατρεία στα ιερά λείψανα. Συνεπώς, όπως τονίζει, δεν θα συγκινούσε έναν Γερμανό προτεστάντη μια επίσκεψη στο ιερό λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα... Επισκέψεις σε πολιτιστικά μνημεία της Ελλάδας
Η τέταρτη βασική κατεύθυνση, εκείνη των επισκέψεων σε γενικά σημαντικά πολιτιστικά μνημεία της Ελλάδας, προέκυψε από τα μηνύματα που κατέφθαναν στην Εκκλησία της Ελλάδος από τις πρεσβείες των ξένων χωρών, οι οποίες ενημέρωναν διαρκώς τις ελληνικές πρεσβείες και τα ελληνικά αρμόδια υπουργεία. "Μας έρχονται καθημερινά μηνύματα από την Ασία, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα που εκδηλώνουν το ενδιαφέρον των πληθυσμών των χωρών αυτών, που δεν είναι χριστιανοί, για επίσκεψη στη χώρα μας" τονίζει ο Αρχιμανδρίτης και γνωστοποιεί ότι, λόγω του γεγονότος αυτού, αποφασίστηκε η συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος στη διεθνή έκθεση τουρισμού που θα γίνει τον ερχόμενο Ιούνιο στο Πεκίνο. Στους πιθανούς προορισμούς περιλαμβάνονται τα πολιτιστικά μνημεία της Εγνατίας Οδού, η οποία ξεκινά από την Ηγουμενίτσα και ολοκληρώνεται στον Έβρο αλλά και τα Μετέωρα, που εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες. Ο κατάλογος των συγκεκριμένων προορισμών είναι μακρύς και περιλαμβάνει, επίσης, την αρχαία Νικόπολη στην Πρέβεζα που ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους στη νοτιοδυτική Ήπειρο και αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη σε έκταση αρχαία πόλη της Ελλάδας, την αρχαία Δωδώνη στα Ιωάννινα, λατρευτικό κέντρο του Δία και γνωστό μαντείο του αρχαίου ελληνικού κόσμου, τη Βεργίνα και τον τάφο του βασιλιά Φιλίππου του δεύτερου, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη Μαρώνεια, αρχαία πόλη της Θράκης που βρισκόταν κοντά στη θέση της Ομηρικής πόλης Ίσμαρος αλλά και τον ναό της Κοσμοσώτηρας που δημιουργήθηκε τον 10ο αιώνα στον νομό Έβρου. Οινογνωσία
Η ξεχωριστή θέση του κρασιού στον χριστιανισμό αλλά και η παραγωγή υψηλής ποιότητας οίνου σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας δικαιολογούν τη δική του θέση στη λίστα με τις βασικές κατευθύνσεις του θρησκευτικού - προσκηνυματικού τουρισμού. "Στην προκειμένη περίπτωση αναφερόμαστε στον οίνο που προετοιμάζεται για τη Θεία Κοινωνία τόσο στο νησί της Σάμου όσο και στο νησί της Σαντορίνης" αναφέρει ο αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος. Μοναστηριακή κουζίνα
Στενά συνδεδεμένη, άλλωστε, είναι η οινογνωσία και με τη γευσιγνωσία και για το λόγο αυτό η παραδοσιακή μοναστηριακή κουζίνα και τα προσκυνήματα και οι μονές που σχετίζονται με την μεσογειακή - χριστιανική - μοναστηριακή διατροφή συμπληρώνουν τον κατάλογο των βασικών πόλων θρησκευτικού τουρισμού. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις που έχουν επισημανθεί από το Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικού Τουρισμού, αποτελούν η Ιερά Μονή Τατάρνης στο Καρπενήσι, η Ιερά Μονή Παναγίας Ξενιά στον Αλμυρό του Βόλου, οι Μονές του Αγίου Όρους που ασχολούνται με τα θέματα αυτά, η Μονή Τοπλού στην Κρήτη αλλά και η Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Μαψού Κορινθίας. Ειδικά η τελευταία συνιστά πρότυπο μονής σε όλη την Ελλάδα καθώς ασχολείται συστηματικά με την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων με τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και έχει αποσπάσει διεθνείς διακρίσεις. "Εξετάζουμε το ενδεχόμενο να υπάρχει δυνατότητα ο επισκέπτης να μείνει για λίγες μέρες στο μοναστήρι ώστε να δει τα βιβλία που έχουν γραφεί με συνταγές παλαιών μοναχών, να παρακολουθήσει την παρασκευή μοναστηριακών συνταγών, γλυκισμάτων και αρτοσκευασμάτων" σημειώνει ο Γραμματέας του Συνοδικού Γραφείου και προσθέτει πως υπάρχουν και άλλες δυνατότητες, από την παρακολούθηση σεμιναρίων αγιογραφίας, χρυσοκεντημάτων και συντήρησης εικόνων μέχρι και άλλες δράσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα.
Πώς έγινε η επιλογή των παραπάνω θεματικών ενοτήτων
Οι παραπάνω κατευθύνσεις ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής επεξεργασίας του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων με βάση συγκεκριμένα κριτήρια όπως η θρησκευτική ανάδειξη ενός μνημείου, η παρουσίαση και προβολή της ιστορίας του, η πολιτιστική του ανάδειξη και η καλλιέργεια της οικολογίας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα περισσότερα μοναστήρια και προσκυνήματα βρίσκονται σε περιοχές υψηλού φυσικού κάλλους. Επόμενο βήμα για την Εκκλησία της Ελλάδος θα είναι η αξιολόγηση των ερωτηματολογίων που απέστειλε σε πέντε χιλιάδες περίπου ταξιδιωτικά γραφεία σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να διαπιστωθεί το ενδιαφέρον των τουριστών για συγκεκριμένους τουριστικούς προορισμούς. Στη συνέχεια, η επιστημονική επιτροπή του Συνοδικού Γραφείου θα αξιολογήσει τις ως τώρα εμπειρίες στα ζητήματα θρησκευτικού τουρισμού, εγχείρημα που τοποθετείται χρονικά στις αρχές του καλοκαιριού. Ακολούθως η προβολή και ανάδειξη της επιμέρους ειδικής θεματολογίας θα συνεχιστεί και θα εμπλουτίζεται διαρκώς με νέους προορισμούς καθώς εκτιμάται ότι μέσω του συνολικού εγχειρήματος, Μητροπόλεις, προσκυνήματα και Μονές θα επιδεικνύουν όλο και περισσότερο ενδιαφέρον για την προβολή τους, προς όφελος του συνολικού τουριστικού προϊόντος. Με βάση τα παραπάνω, θα δίνονται, παράλληλα, κατευθύνσεις στα ταξιδιωτικά γραφεία με επιδίωξη την αύξηση του ρεύματος των τουριστών και θετικό αντίκτυπο τη βελτίωση της οικονομίας της χώρας και την αύξηση των θέσεων εργασίας. |
Μετέωρα: Ένας ιδανικός προορισμός για θρησκευτικό τουρισμό
|
|
|
|
Τα θεόρατα βράχια των Μετεώρων δεσπόζουν επιβλητικά στην Καλαμπάκα μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχασίων. Αυτό το μεγαλούργημα της φύσης αποκαλύπτει όλο του το μεγαλείο αιώνες τώρα, καθώς αποτελεί ένα μοναδικό σε ομορφιά γεωλογικό φαινόμενο και ένα σημαντικό μνημείο της Ορθοδοξίας.
Τα Μετέωρα που έχουν χαρακτηριστεί το δεύτερο 'Αγιον Όρος συνεχίζουν τη μοναστική παράδοση εδώ και έξι περίπου αιώνες.
Στη θέα των ιερών βράχων ο επισκέπτης μένει έκθαμβος από την εντυπωσιακή μεγαλοπρέπεια αυτού του γιγαντιαίου πέτρινου συμπλέγματος. Τα ασκητικά παραπήγματα στους βράχους μαρτυρούν την αδιάψευστη παρουσία των πρώτων μοναχών που αφιερώθηκαν ψυχή τε και σώματι στο Θεό. Υπηρετούντες του παμβασιλέα Χριστού κατέγραψαν την ασκητική τους πορεία στη μοναστική ζωή, βαδίζοντας στα μονοπάτια που από τη γη οδηγούν στον ουρανό...
Τα πρώτα μοναστήρια κτίστηκαν με πολλή επιμέλεια και δεξιοτεχνία κατά τον 14ο αιώνα. Με το πέρασμα των χρόνων ορισμένα από αυτά ανακατασκευάστηκαν και άλλα υπέστησαν σημαντικές επισκευές προκειμένου να συμπληρωθούν, και να δοθεί έτσι το τελικό αρχιτεκτονικό τους σχήμα. Έκτοτε ορθώνουν το ανάστημά τους στις κορυφές των βράχων δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι αποτελούν το φυσικό τους τελείωμα.
Η ανάβαση παλαιότερα γινόταν με σκαλωσιές στηριγμένες σε δοκάρια σφηνωμένα μέσα στους βράχους, με δίχτυ, και λίγο αργότερα με ανεμόσκαλες. Σήμερα οι προσκυνητές-επισκέπτες χρησιμοποιούν τις σκάλες που λαξεύτηκαν στα βράχια, εξασφαλίζοντας έτσι μία άνετη και ασφαλή ανάβαση στα μοναστήρια.
Από τα 24 μοναστήρια σήμερα λειτουργούν τα έξι ενώ τα υπόλοιπα 15 είναι ακατοίκητα και ερειπωμένα. Oι Ιερές Μονές της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος,της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά, και του Βαρλαάμ είναι αντρικές ενώ η Ιερά Μονή Ρουσάνου και Αγίου Στεφάνου γυναικείες.
Μοναχοί , ιερείς αλλά και σπουδαίοι αγιογράφοι της εποχής, όπως ο Θεοφάνης και ο Φράγκος Κατελάνος, φιλοτέχνησαν με τοιχογραφίες τους ναούς των Μετεώρων. Η Παναγία η Θρηνωδούσα, ο Εσταυρωμένος, η Γέννηση του Χριστού, τα Μαρτύρια των Αγίων , είναι από το θαυμάσιο εικονογραφικό πρόγραμμα των τοιχογραφιών που κοσμούν το εσωτερικό των ναών. Έχουν πλούσιο χρωματισμό άλλοτε ζωηρό και άλλοτε απαλό, αποδίδεται ζωή και φυσικότητα στα εκφραστικά πρόσωπα και στις κινήσεις τους, και τα θέματα είναι εμπνευσμένα κυρίως από τον χριστολογικό και τον αγιολογικό βίο.
|
|
Κάποιες τοιχογραφίες όμως, υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές από επιδρομές βανδάλων που δεν σεβάστηκαν την ιερότητα του εκκλησιαστικού χώρου, και άλλες πάλι φέρουν πάνω τους τα ανεξίτηλα σημάδια φθοράς του χρόνου. Τεχνοτροπικά οι τοιχογραφίες εντάσσονται στην τελευταία Παλαιολόγεια βυζαντινή περίοδο.
Στα Μετέωρα σώζονται θησαυροί, κειμήλια και πολλά έργα μικροτεχνίας. Αντιπροσωπευτικό δείγμα μικροτεχνίας είναι το αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο που βρίσκεται στο καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου.
Φορητές εικόνες οι παλαιότερες από τις οποίες σήμερα φυλάσσονται στα σκευοφυλάκια των ναών, Σταυροί με Τίμιο Ξύλο, αρχιερατικοί ράβδοι, χρυσοποίκιλτα ιερατικά άμφια, χειρόγραφα, Ευαγγέλια, σκεύη για λειτουργικούς σκοπούς, μολυβδόβουλλα, αργυρές λειψανοθήκες είναι κάποια από τα μουσειακά εκθέματα, που ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει.
Από ιστορικής πλευράς μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πάνω από χίλιοι χειρόγραφοι κώδικες, καθώς και οι πολύτιμες σε αξία σειρές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εγγράφων που σώζονται και φυλάσσονται στα αρχειοφυλάκια των μοναστηριών.
Στην Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου φυλάσσεται και η Θαυματουργός Κάρα του 'Αγιου Χαράλαμπου, ενώ στη Μονή Βαρλαάμ υπάρχει το Ευαγγέλιο που αποδίδεται στον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κων/νο Πορφυρογέννητο.
Σήμερα τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μέσα απ' αυτή την κληρονομιά οι μοναχοί-ασκητές πορεύονται αιώνες τώρα ακολουθώντας τα βήματα των πρώτων οικιστών Πατέρων τους, σμιλεύοντας την πίστη τους με την υπακοή, την ακτημοσύνη, την ταπεινοσύνη, τη νηστεία και την αδιάλειπτη προσευχή στον Ύψιστο Δημιουργό.
|
| |
|
|
AΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Το Περιβόλι της Παναγίας
|
|
|
|
Το Άγιο Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, που βρίσκεται στη χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής στη Μακεδονία. Περιλαμβάνει είκοσι Ιερές Μονές και άλλα μοναστικά ιδρύματα και ανεπίσημα χαρακτηρίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία».
Από το 1988 συγκαταλέγεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.[1]
Η χερσόνησος του Άθω είναι η ανατολικότερη και τραχύτερη των τριών επιμέρους παράλληλων χερσονήσων (Κασσάνδρας ή Παλλήνης, Λόγκου ή Σιθωνίας -κεντρική, και Άθω ή Αγίου Όρους) που απαρτίζουν την χερσόνησο της Χαλκιδικής. Η χερσόνησος αυτή καλύπτεται από το όρος Άθω, ύψους 2033μ., εξ ου και το όνομά της, καταλήγει δε στο ακρωτήριο Νυμφαίο ή Ακρόθωον. Στερείται ποταμών και λιμνών. Συνδέεται με τη Χαλκιδική με τον στενό ισθμό του Ξέρξη, χαμηλή λωρίδα γης, μήκους 2 χλμ., ιστορικό από τους Περσικούς πολέμους το 480 π.Χ.. Μεταξύ της χερσονήσου του Άθω και της Σιθωνίας ή Λόγκου σχηματίζεται ο Σιγγιτικός ή κόλπος Αγίου Όρους, ενώ ΒΑ ο κόλπος της Ιερισσού.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, το όρος Άθως συνδέεται με τη γιγαντομαχία μεταξύ των Γιγάντων και των ολύμπιων θεών, ηγέτης των πρώτων ήταν ο Άθως. Ο Άθως πέταξε από τη Θράκη έναν τεράστιο βράχο εναντίον του Ποσειδώνα, αλλά αστόχησε και ο βράχος έπεσε στη θάλασσα, δημιουργώντας το όρος, στο οποίο δόθηκε το όνομά του.[3]
Σύμφωνα με άλλο μύθο, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε τη Δάφνη, κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας. Η Δάφνη, προκειμένου να κρατηθεί αγνή, βρήκε καταφύγιο στον κύριο λιμένα του Άθωνα, δίνοντας έτσι το όνομά της σε αυτόν. Από αυτόν το μύθο φαίνεται ότι από τους αρχαίους χρόνους η περιοχή συνδέθηκε με τον αγώνα κατά της σάρκας[εκκρεμεί παραπομπή].
Οι αρχαίοι γεωγράφοι αναφέρουν δέκα πόλεις στη χερσόνησο: Δίον, Θύσσος, Κλεωναί, Ακρόθωοι, Χαράδρια, Παλαιώριον, Σάνη, Ολόφυξος, Απολλωνία, Ουρανούπολις[4]. Κατά τον 5ο π.Χ. αι. υπήρχαν διάφορα προελληνικά φύλα στην περιοχή.[5] Σημαντικά ιστορικά γεγονότα συνδέονται με την περιοχή: Κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων ο Άθως αναφέρεται για πρώτη φορά σχετικά με την περσική εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου το 493 π.Χ.. Πλέοντας γύρω από τη χερσόνησο, ο περσικός στόλος συνάντησε κακοκαιρία και υπέστη φοβερή καταστροφή. Κατ?αυτό τον τρόπο η αποπειραθείσα εισβολή ματαιώθηκε.[6]
Δέκα έτη αργότερα ο Ξέρξης επανέλαβε την αποστολή, αλλά προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος νέας καταστροφής έσκαψε κανάλι στον στενό λαιμό της χερσονήσου: η διώρυγα ανοίχθηκε στο βόρρειο μέρος της χερσονήσου, στη σημερινή θέση Πρόβλακα, κοντά στο χωριό Νέα Ρόδα, με μήκος 1,5 μίλι, πλάτος 65-100 πόδια και βάθος 6-10 πόδια.[7] Επίσης ο κόλπος του Αγίου Όρους συνδέεται και με την απώλεια του στόλου του Σπαρτιάτη Επικλέους στα 411 π.Χ..[8]
Το πότε ακριβώς διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στον Άθω δεν είναι γνωστό. Κατά μία ρωσική παράδοση φέρεται η ίδια η Θεοτόκος να εμφανίζεται στην περιοχή και οι κάτοικοι να ασπάζονται τον Χριστιανισμό[εκκρεμεί παραπομπή]. Συγκεκριμένα η Θεοτόκος μαζί με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη παραπλέοντας τον Άθω, πηγαίνοντας στην Κύπρο για να επισκεφθούν τον Λάζαρο, λόγω φοβερής θαλασσοταραχής αποβιβάστηκαν στην ακτή όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή των Ιβήρων. Εκεί η Θεοτόκος θαυμάζοντας το χώρο ακούσθηκε φωνή εξ ουρανού που έλεγε: "Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σός και περιβόλαιον σόν καί παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι".
Έτσι το Άγιο Όρος καθιερώθηκε να λέγεται ως "κλήρος και περιβόλι της Παναγιάς".
[9] Επίσης παραδίδεται παράδοση κατά την οποία ο Μέγας Κωνσταντίνος έκτισε στον Άθω πλείστους ναούς. Από την έρευνα όμως ουδέν θετικό επ΄ αυτής μαρτυρείται. Βέβαιο όμως είναι από κείμενα ότι κατά τον Δ' αιώνα υπήρχαν χριστιανοί, τα ίχνη και η τύχη των οποίων όμως παραμένουν άγνωστα. Είναι πιθανό ότι μεμονωμένοι ερημίτες ασκήτεψαν στον Άθωνα κατά τη διάρκεια του τέταρτου και πέμπτου αιώνα[εκκρεμεί παραπομπή], ενώ ήταν πολυάριθμοι κατά τον ένατο αιώνα, όταν έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για οργάνωση σε μοναστηριακές κοινότητες.
Κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι μοναχοί από τον Άθωνα παρευρέθηκαν στη Σύνοδο που οργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη για την αποκατάσταση των εικόνων το 843. Επίσης κατά το 2ο ήμισυ του Θ' αιώνα ο Ιωάννης Κολοβός έκτισε, στο βόρειο τμήμα, τη λεγόμενη Μεγάλη Βίγλα, το πρώτο Μοναστήρι. Τότε και ορίσθηκαν τα σύνορα του Άθω και απαγορεύτηκε η είσοδος σε αυτόν των λαϊκών, μη εξαιρουμένων και των ποιμένων. Έτσι ο Άθως άρχισε να αποτελεί αποκλειστικό τόπο ασκητών και «οικητήριο βίου Αγίου».
Ανεξάρτητα όμως των παραπάνω, από ιστορικής άποψης, τρεις υπήρξαν οι κύριοι λόγοι της ανάπτυξης του μοναχισμού του Αγίου Όρους.
Η προηγούμενη διάλυση των αρχαίων πόλεων, με συνέπεια όλος ο χώρος να είναι κενός και επομένως κατάλληλος για ασκητές.
Η εξάπλωση των εχθρών των Βυζαντινών στις ανατολικές περιοχές, όπου και κατέστρεψαν τα παλαιότερα εκεί μοναστήρια.
Η εικονομαχία που ξέσπασε στην Κωνσταντινούπολη, ένεκα της οποίας πολλοί μοναχοί αναζήτησαν κάποιο νέο χώρο ως "καταφύγιο".
Με δεδομένα αυτά συμπεραίνεται πλέον ασφαλώς ότι ο μοναχισμός του Αγίου Όρους άρχισε περί τον 8ο αιώνα, ενώ από τον επόμενο αιώνα το Άγιο Όρος αποτελεί πλέον και ιστορικά το σημαντικότερο μοναστικό κέντρο της εποχής και όλων των μετέπειτα εποχών.
|
|
Ιστορικά η αρχή της αθωνικής μοναστικής ζωής συμπίπτει με τη Σύνοδο του 843 που συγκάλεσε η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα για την αναστήλωση των ιερών εικόνων επί Πατριάρχου Μεθοδίου Α΄, και ειδικότερα με την άφιξη στον Άθωνα δύο μεγάλων προσωπικοτήτων. Πρώτος ησυχαστής αναφέρεται ο Πέτρος ο Αθωνίτης, του οποίου η άφιξη μπορεί να τοποθετηθεί στο τέλος του Ζ' αιώνα, ενώ ο δεύτερος είναι ο Ευθύμιος ο Νέος, ο οποίος ήρθε στο Όρος από τη Θεσσαλονίκη περί το 860. Οι δύο αυτοί άνδρες, αν και περίπου σύγχρονοι, εκπροσωπούσαν διαφορετικές ασκητικές τάσεις μοναχισμού: ο μεν πρώτος του λεγόμενου "ερημιστισμού" και ο δεύτερος του λεγόμενου "λαυριωτισμού". Τέλος με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄ το 885 ο Άθως ορίσθηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.
Έτσι ο αγιορείτικος μοναχισμός άρχισε να αναπτύσσεται όπως και στα παλαιότερα κέντρα του στην Ανατολή περνώντας από τρια στάδια: του ασκητικού, του κοινοτικού και του κοινοβιακού μέσα σε σύντομο διάστημα. Οι πρώτοι ερημίτες μοναχοί εγκαταστάθηκαν στην αρχή της χερσονήσου όπου το έδαφος ήταν ομαλό, λόγω όμως των επιδρομών των Σαρακηνών πειρατών άρχισαν σιγά σιγά να μεταφέρονται σε τελείως απρόσιτες περιοχές μέσα στη χερσόνησο. Στη συνέχεια οι μοναχοί εκείνοι συγκεντρώθηκαν στις λεγόμενες "λαύρες" (οργανωμένες ομάδες), όπως εκείνες παλαιότερα της Παλαιστίνης. Από αυτές δύο έμειναν γνωστές, εκείνη του Κλήμεντος, κοντά στη σημερινή Μονή Ιβήρων, και η λεγόμενη "Καθέδρα των Γερόντων" επί του υψώματος "Ζυγός" που ήταν και η σπουδαιότερη. Επίσης πολλών παλαιών ασκητικών συνοικισμών και ασκητηρίων διατηρήθηκε η μνήμη όπως και το «Αθωνικόν Πρωτάτον» (αρχαιότατος μοναστικός οικισμός του Αγίου Όρους).
Η πλησιέστερη επισκοπική έδρα ήταν αυτή της Ιερισσού και ο οικείος Επίσκοπος απαίτησε να έχει στη δικαιοδοσία του τους μοναχούς της χερσονήσου. Στα 985 ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος με χρυσόβουλλο απάλλαξε τους ερημίτες από τη δικαιοδοσία της Μονής Αγίου Ιωάννου του Κολοβού, που βρισκόταν κοντά στην Ιερισσό, και παραχώρησε τον Άθωνα ως ιδιοκτησία τους.
Σύντομα, το παλαιότερο των κυρίαρχων μοναστηριών, η Ιερά Μονή του Ξηροποτάμου, χτίστηκε και εισήλθε υπό το μοναχικό τυπικό του Αγίου Βασιλείου. Σαρακηνοί πειρατές παρενοχλούσαν τους μοναχούς τον ένατο και δέκατο αιώνα, αλλά η αυτοκρατορική γενναιοδωρία ήρθε πάντα στην ενίσχυση αυτών των εσωτερικών «Αγίων Τόπων» των Ελλήνων.
Περί το 960, εισήχθη εκτεταμένη μεταρρύθμιση από τον Πόντιο μοναχό Αθανάσιο τον Τραπεζούντιο, που αργότερα έγινε γνωστός ως Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης. Με συντρόφους του από τη Μικρά Ασία και με τη βοήθεια του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, του οποίου ήταν φίλος και εξομολογητής, ίδρυσε τη Μονή Μεγίστης Λαύρας, όπου επέτυχε να φθάσει τη μοναστική ζωή σε υψηλό βαθμό τελειότητας. Η μεταρρύθμιση που απέληξε στο μοναστικό τυπικό του Αγίου Αθανασίου έγινε αποδεκτή ως πρότυπο. Οι οπαδοί του αυστηρού μοναστικού βίου με επικεφαλής τον Παύλο τον Ξηροποταμίτη αντέδρασαν στις καινοτομίες του Αθανασίου και ζήτησαν παρέμβαση του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή.
Τη σύγκρουση των δύο αντιθέτων ρευμάτων ρύθμισε ο πρώτος Καταστατικός Χάρτης του Αγίου Όρους, που συνέταξε ο Αθανάσιος και επικύρωσε με την υπογραφή του ο Τσιμισκής. Είναι ο λεγόμενος «Τράγος» (δηλαδή περγαμηνή από δέρμα τράγου), που φυλάσσεται στις Καρυές και αποτελεί το σημαντικότερο κειμήλιο της Αθωνικής Πολιτείας. Με τη βοήθεια της αυτοκρατορικής αρχής του Ιωάννη Τσιμισκή (969 - 976) οι αντιθέσεις μεταξύ των μοναχών τέθηκαν κατά μέρος και η κοινοβιακή ή κοινοτική ζωή διαδόθηκε στους ερημίτες που ζούσαν διασκορπισμένοι στις κοιλάδες και τα δάση.
Ο Αθανάσιος έγινε γενικός αββάς ή Πρώτος των πενήντα οκτώ μοναστικών κοινοτήτων του Όρους και δίκαια χαρακτηρίστηκε ως ο κύριος ιδρυτής του "κοινοβιακού μοναχισμού" του Αγίου Όρους. Από αυτήν την περίοδο χρονολογούνται οι Μονές των Ιβήρων, Βατοπεδίου, Εσφιγμένου και Ζυγού.
Με τη βοήθεια του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, το 1046, ο Κωνσταντίνος ο Μονομάχος (1042 - 1054) ρύθμισε την εσωτερική διακυβέρνηση των μοναστηριών, τη διαχείριση των ακινήτων τους και την εμπορική δραστηριότητά τους. Από το αυτοκρατορικό έγγραφο (Δεύτερο Τυπικόν) που εξέδωσε, απαγορεύεται η είσοδος γυναικών στη χερσόνησο, απαγόρευση τόσο αυστηρή, ώστε από τότε ακόμη και ο Τούρκος αγάς ή ο ανώτερος υπάλληλος, που κατοικούσαν στις Καρυές, δεν έπαιρναν μαζί τους το χαρέμι τους.
Γύρω στο 1100 η Μεγίστη Λαύρα είχε 800 μοναχούς και σε όλο τον Άθωνα υπήρχαν 180 μοναστήρια. Αυτή την περίοδο μπήκε σε γενική χρήση ο όρος «Άγιον Όρος». Ο Αλέξιος Κομνηνός απάλλαξε τα μοναστήρια από τη φορολογία, τα ελευθέρωσε από την υποταγή στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και τα τοποθέτησε κάτω από την άμεση προστασία του. Εξαρτήθηκαν, εντούτοις, από το γειτονικό επίσκοπο Ιερισσού για τη χειροτονία των ιερέων και των διακόνων τους.
Οι Σλάβοι επεδίωξαν να γίνουν αποδεκτοί στις νέες μονές και σε λίγο οι πρίγκιπές τους στη βαλκανική χερσόνησο ίδρυσαν ανεξάρτητα «καθίσματα» για τους Σλάβους μοναχούς. Κατ' αυτό τον τρόπο προέκυψαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αλεξίου Α' (1081 - 1118) τα καθαρά σλαβικά μοναστήρια του Χιλιανδαρίου και του Ζωγράφου. Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες δεν έπαψαν ποτέ να φανερώνουν το ενδιαφέρον τους για τη μικρή μοναστική πολιτεία και ωφελήθηκαν ακόμη και πολιτικά από την καθολική εκτίμηση που η θρησκευτική αδελφότητα απολάμβανε σε όλο το Χριστιανικό κόσμο.
Στις 17 Απριλίου του 1963 το πολεμικό σκάφος Ασπίς μετέφερε από το Πρωτάτο του Αγίου Όρους στον Πειραιά την ιστορική εικόνα της Παναγίας με το βρέφος, γνωστή ως Άξιον Εστί. Η εικόνα το βράδυ της ιδίας ημέρας έφτασε εν πομπή στη Μητρόπολη των Αθηνών, όπου εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Ήταν το προοίμιο των εορτασμών για την χιλιετηρίδα του Αγίου Όρους. Σε προσφώνησή του κατά την τελετή στη Μητρόπολη ο δήμαρχος Αθηναίων Άγγελος Τσουκαλάς τόνισε ότι "συμβολισμόν βαθύτατον περικλείει η παρουσία της σεπτής εικόνας διότι ο κόσμος διέρχεται σήμερον δραματικάς στιγμάς και σείονται τα θεμέλια των κοινωνιών υπό τα πλήγματα της ανηθικότητος και του μίσους". Τα προεόρτια έληξαν στις 24 Απριλίου, αφού εν τω μεταξύ ο βασιλιάς Παύλος στις 21 Απριλίου προσκύνησε την εικόνα. Η ξαφνική ασθένεια του Παύλου στις 19 Μαΐου επέφερε αναβολή των εορτασμών κατά ένα μήνα. Η απόφαση αυτή της κυβερνήσεως ελήφθη έπειτα από έντονους φραστικούς διαπληκτισμούς του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τη βασίλισσα Φρειδερίκη και τον Κωνσταντίνο, καθώς η βασίλισσα επέμενε ότι θα έπρεπε να αναβληθούν οι εορτασμοί για να μπορέσει να παραστεί ο βασιλιάς, ενώ ο Καραμανλής θεώρησε τούτο δυσχερές. Εν τέλει, οι εορτασμοί αναβλήθηκαν για τις 22-25 Ιουνίου. Στις 19 Ιουνίου έφτασε με τρένο στην Αλεξανδρούπολη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές. Τις επόμενες ημέρες έφτασαν στον Πειραιά αντιπροσωπείες και άλλων Εκκλησιών όπως της κοπτικής και κατευθύνθηκαν ατμοπλοϊκώς στον Άθω, όπου στις 23 Ιουνίου έφτασε ο Παύλος συνοδευόμενος από τον διάδοχο Κωνσταντίνο και τον πρίγκιπα Μιχαήλ. Ήταν το αποκορύφωμα των εορτασμών της χιλιετηρίδας του Αγίου Όρους. Πρώτη φορά έπειτα από πολλούς αιώνες συναντήθηκε Οικουμενικός Πατριάρχης με Πατριάρχη Ιεροσολύμων και Πατριάρχες βαλκανικών χωρών, όπως ο Βουλγαρίας Κύριλλος και ο Σερβίας Γερμανός. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας σε ομιλία του στον ιερό ναό του Πρωτάτου τόνισε: "Εορτάζομεν την πρώτην χρυσήν χιλιετηρίδα του αγιορειτικού μοναχισμού. Οι κατοικούντες σήμερον εις το Άγιον Όρος είναι οι συνεχισταί της γνησίας ορθοδόξου θρησκευτικής ζωής". Και πρόσθεσε ότι το Άγιον Όρος είναι "η κιβωτός του ακραιφνούς ορθοδόξου μοναχικού βίου και εάν οι άνθρωποι έδιδον μείζονα προσοχήν εις το σιωπηλόν μήνυμα του μοναχικού βίου, θα έζων εν ειρήνη". Με τη σειρά του ο βασιλιάς Παύλος, κατά το πρόγευμα που παρέθεσε η Ιερά Κοινότης, μίλησε και υπογράμμισε ότι οι καταπληκτικές κατακτήσεις της επιστήμης "ανανέωσαν και πάλιν εις την σκέψιν μας την θείαν αλήθειαν ότι ου επ' άρτον μόνον ζήσεται άνθρωπος". Και συμπλήρωσε ότι " συχνή αύτη προς τον άνθρωπο υπόμνησις είναι αναγκαιοτάτη κατά τους παρόντας ιδία καιρούς, ότι η επιτευχθείσα ολική πρόοδος τυχόν παρερμηνευομένη, δυνατόν να προκαλέση εις την σκέψιν μας αισθήματα αυταρεσκείας και αυταρκείας έναντι του Θεού". Η 24η Ιουνίου ήταν η τελευταία ημέρα της βασιλικής παρουσίας στον Άθω. Ο Παύλος και ο Κωνσταντίνος μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη και λοιπούς ιεράρχες έφτασαν στη Μονή Μεγίστης Λαύρας, όπου έγιναν δεκτοί "με χαρμοσύνους και πλήρεις μελωδικότητος κωδωνοκρουσίας των δεκατριών κωδώνων της Ιεράς Μονής, τους οποίους χειρίζονται θαυμασίως οι ειδικοί κωδωνοκρούσται μοναχοί".[27]
|
| |
|
|
|
