Έναν ιδιαίτερο οδηγό, για τις προστατευόμενες περιοχές του νομού Τρικάλων εξέδωσε το Κέντρο Ανάπτυξης Καλαμπάκας Πύλης, μέσα από τον οποίο μπορεί κάποιος να "ταξιδέψει" νοερά σε περιοχές έξοχου φυσικού κάλλους και μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας. Μέσα από τις σελίδες του οδηγού "ξεπηδούν" οι πληθυσμοί των μεγάλων θηλαστικών - θηραμάτων, οι οποίοι χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης και προστασίας, δεκάδες είδη χλωρίδας που είναι ενδημικά ή προστατεύονται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία, καθώς και μια σειρά από άλλα σπάνια είδη φυτών και ζώων. Όλα αυτά τα συναντά ο επισκέπτης σε τρεις περιοχές του νομού Τρικάλων, που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000. Είναι η περιοχή Ασπροποτάμου, η περιοχή Κόζιακα και η περιοχή των ορέων Αντιχασίων και Μετεώρων. Από τους 255 τύπους οικοτόπων που έχουν καταγραφεί στην ΕΕ, οι 110 έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα, ενώ 76 από τα είδη που έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενα, υπάρχουν, επίσης, στη χώρα μας.

Περιοχή Κόζιακα
Ο Κόζιακας, το Κερκέτιον Όρος των αρχαίων, βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της κεντρικής Πίνδου. Χαρακτηρίζεται από γυμνές και βραχώδεις ράχες και κορυφές, αλλά και από δασωμένα φαράγγια και δάση ελάτης. Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η γεωργία, η δασοπονία, η κτηνοτροφία και το κυνήγι. Στην περιοχή του Κόζιακα υπάρχουν 11 είδη της χλωρίδας που είναι ενδημικά ή προστατεύονται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία. Μάλιστα, η περιοχή έχει χαρακτηριστεί: "Περιοχή Ελεγχόμενης Θήρευσης και απόθεμα θηραμάτων". Οι πληθυσμοί των μεγάλων θηλαστικών - θηραμάτων (όπως ελάφι και ζαρκάδι) που διαβιούν εκεί χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης και προστασίας, κυρίως από τη λαθροθηρία. Η περιοχή είναι εξίσου σημαντική και για τα είδη άγριας πανίδας που φιλοξενεί, καθώς είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, το λύκο και το αγριόγιδο.

Το βουνό φιλοξενεί ακόμη σημαντικούς πληθυσμούς μεγάλων αρπακτικών, κυρίως γυπών και έχει χαρακτηριστεί ως "Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά". Χαρακτηριστικά είδη είναι το όρνιο, ο Χρυσαετός, ο Ασπροπάρης και ένα πλήθος πουλιών, που κατακλύζουν τα ανοίγματα του δάσους. Η οικολογική ποιότητα και η ισορροπία της περιοχής, όπως διαμορφώνεται από τη διαχείρισή της, είναι εύθραυστες και γι' αυτό απαιτούνται συνεχείς χειρισμοί από τη δασική υπηρεσία. Η περιοχή περιλαμβάνει και το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, το οποίο χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Περιοχή Αντιχασίων - Μετεώρων
Η περιοχή των Αντιχασίων-Μετεώρων καλύπτει γεωγραφικά το ανατολικό τμήμα του νομού Τρικάλων. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μεγάλη ποικιλία στους τύπους της βλάστησης, που προκύπτει τόσο από τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής (μεγάλο υψομετρικό εύρος από 90-1380μ) όσο και από τη μακρόχρονη χρήση της περιοχής από τον άνθρωπο. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη εναλλαγή δασωμένων εκτάσεων με μεγάλες ανοικτές περιοχές, ομαλό ανάγλυφο αλλά και βραχώδεις εξάρσεις.

Το κλίμα είναι υπομεσογειακό με ζεστά καλοκαίρια και δριμείς χειμώνες. Η περιοχή των Αντιχασίων-Μετεώρων είναι ένας από τους σημαντικότερους βιότοπους για τα αρπακτικά πουλιά στην Ελλάδα. Ο συνδυασμός ανοικτών εκτάσεων, βραχωδών εξάρσεων και δασωμένων ρεματιών την καθιστούν ιδανικό βιότοπο για πολλά είδη αρπακτικών πουλιών. Στην περιοχή βρίσκεται η μεγαλύτερη αποικία Ασπροπάρη στην Ελλάδα (10+ ζεύγη). ’λλα είδη προτεραιότητας (αρπακτικά) που απαντώνται και αναπαράγονται στην περιοχή είναι ο κραυγαετός, o φιδαετός, o τσίφτης, το χρυσογέρακο και ο πετρίτης. Η περιοχή είναι, επίσης, σημαντικότατος βιότοπος για τον λύκο, όπου η παρουσία του είδους είναι μόνιμη και αναπαράγεται συστηματικά. Η περιοχή εμφανίζει τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή αντιπροσωπευτικότητα για το είδος στην περιφέρεια Θεσσαλίας. Τα τελευταία χρόνια, στην περιοχή έχει επανεμφανισθεί και αναπαράγεται, ύστερα από απουσία πολλών δεκαετιών και η αρκούδα.

Περιοχή Ασπροποτάμου
Η κοιλάδα του Ασπροποτάμου είναι μια από τις πιο όμορφες ορεινές κοιλάδες της νότιας Πίνδου, χαμένη μέσα σε παρθένα δάση ελάτων και πεύκων. To θέαμα που αντικρίζει κάποιος, όταν επισκέπτεται την περιοχή, είναι, όπως έχει γραφεί πολλές φορές, θέαμα φυσικού μεγαλείου. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις εναλλαγές του φυσικού τοπίου. Έτσι, εντυπωσιακές είναι οι εναλλαγές των απόκρημνων χαραδρών με τις ράχες, η έντονη δασοκάλυψη με τις γυμνές κορυφές τις Πίνδου, τα πολλά νερά και τα παραποτάμια δάση. Η θέα δε από τις κορυφές είναι καταπληκτική. Η υψηλή αισθητική αξία της περιοχής είναι δεδομένη γι' αυτό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται αρκετά μεγάλο αριθμό παραθεριστών, οι οποίοι αναζητούν αυτή την όαση φυσικού κάλλους και ησυχίας. Τα χωριά της περιοχής είναι ξακουστά για τα παραδοσιακά "βλάχικα" πανηγύρια την περίοδο του καλοκαιριού, τα οποία διαρκούν τρεις ημέρες. Στην περιοχή μπορεί να δει κάποιος μεγάλα πέτρινα θολωτά γεφύρια, να θαυμάσει λιθόκτιστες οικοδομές και σπίτια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, καθώς και να επισκεφθεί μοναστήρια και πολλά ξωκλήσια της Βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής. Πολλές είναι ακόμη και οι βρύσες που θα συναντήσει ο επισκέπτης- ιδιαίτερης κατασκευής και όλες με τρεχούμενο νερό. Τα μνημεία που χαρακτηρίζουν την περιοχή είναι τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες και τα παλιά πετρόκτιστα αρχοντικά. Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής του Ασπροποτάμου είναι το έντονο ανάγλυφο, η κάλυψη από παραγωγικά μεικτά δάση, οι μεγάλες εκτάσεις υποαλπικών λιβαδιών και τέλος τα ποτάμια με την παραποτάμια βλάστηση.

Στην περιοχή βρίσκονται οι πηγές του Αχελώου, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδος. Η κοιλάδα του Ασπροποτάμου βρίσκεται στην κεντρική Πίνδο και περιβάλλεται από τις πανύψηλες κορυφές των βουνών Περιστέρι (2295 μ), Τριγγύας (2205 μ). Η περιοχή, εκτός από την υψηλή αισθητική αξία, παρουσιάζει ένα σημαντικό αριθμό (πάνω από 20) φυτικών ειδών, τα οποία είναι ενδημικά ή απειλούνται και προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και τις διεθνής συμβάσεις. Η περιοχή είναι εξίσου σημαντική και για τα είδη πανίδας που φιλοξενεί, είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, τη βίδρα και το αγριόγιδο.

Αποστόλης Ζώης