Το δρόμο για τη διεκδίκηση ελληνικών περιουσιών που δήμευσε το τουρκικό κράτος φαίνεται πως ανοίγει πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

Το ΕΔΑΔ, με ομόφωνη απόφαση (με τη συμμετοχή Τούρκου δικαστή) που εκδόθηκε, καταδικάζει την Τουρκία να αποζημιώσει τους αδελφούς Φωκά με το ποσό των 5.000.000 (πέντε εκατομμυρίων ευρώ) με τόκο υπερημερίας 3 ποσοστιαίες μονάδες προσαυξημένες στο οριακό επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρική Τράπεζας και 15.000 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.

Η υπόθεση των αδελφών Φωκά ξεκίνησε το 1991, όταν η αδελφή τους Πολυξένη Πιστικά η οποία είχε υιοθετηθεί το 1954 από τον Απόστολο Πιστικά και τη σύζυγό του Ελισάβετ -που ήταν από τους πιο επιφανείς και δημιουργικούς ανθρώπους της Ελληνικής ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη- συνελήφθη και οδηγήθηκε στο ψυχιατρικό τμήμα του ιδρύματος Βαλουκλή, ως ψυχοπαθής, και ορίσθηκε διαχειριστής της περιουσίας της ο πρόεδρος του Ιδρύματος κ. Βασίλειος Καραγιάννης.

Όταν η Πολυξένη Πιστικά απεβίωσε στο ψυχιατρικό τμήμα του Βαλουκλή, στις 24 Απριλίου 2000, το τουρκικό δημόσιο εμπόδισε τα αδέλφια της να κληρονομήσουν, επικαλούμενο το «μυστικό» διάταγμα του 1964. Έτσι η περιουσία Φωκά περιήλθε στο τουρκικό δημόσιο.

Τη νομική ομάδα που χειρίσθηκε την υπόθεση Φωκά στο ΕΔΑΔ, εκτός από τον Δημήτρη Γκελντή από την Κατερίνη, αποτελούν ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης (υπόθεση Λοιζΐδου) και ο δικηγόρος Κωνσταντινούπολης Οκάν Χεμνσινλίογλου.

Ο κ. Δημήτρης Γκελντής, σε τηλεφωνική επικοινωνία του  δήλωσε: «Η υπόθεση των Φωκά έχει ανοίξει τον δρόμο για διεκδικήσεις των περιουσιών των Ελλήνων που κατά καιρούς δήμευσε το Τουρκικό Κράτος».

Σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς υπάρχουν ακόμα ακίνητα που έχουν δημευθεί, και πολλές υποθέσεις που δεν έχουν ακόμα διεκπεραιωθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Το «μυστικό» διάταγμα του 1964 που περιορίζει την ικανότητα των Ελλήνων υπηκόων να κάνουν δικαιοπραξίες επί των ακινήτων τους στην Τουρκία, διάταγμα που εκδόθηκε με το κύμα των απελάσεων του 1964, έχει καταργηθεί με ανάλογες διοικητικές πράξεις του υπουργικού συμβουλίου που εκδόθηκαν επί της πρωθυπουργίας του Τουργκούτ Οζάλ.

Ο όγκος των προβλημάτων που δημιούργησε το διάταγμα αυξήθηκε όταν, μετά το 1974 και κυρίως μετά το 1980, η εφαρμογή του επεκτάθηκε και στον περιορισμό των «κληρονομικών» δικαιωμάτων. Πολλές από τις υποθέσεις αυτές έχουν λυθεί μετά την κατάργηση του διατάγματος του 1964 και γενικότερα την αλλαγή της νομοθεσίας για το δικαίωμα απόκτησης ακινήτου περιουσίας από ξένους υπηκόους στη Τουρκία. Αλλά από τις χιλιάδες υποθέσεις που είχαν δημιουργηθεί εξακολουθούν να υπάρχουν εκκρεμότητες.

«Με την απόφαση του ΕΔΑΔ κλείνει με τον καλύτερο τρόπο ένας δικαστικός μαραθώνιος όπου δεν διεκδικήσαμε μόνο την υλική και ηθική αποκατάσταση μας, αλλά κερδίσαμε και την αξιοπρέπειά μας δημιουργώντας ευνοϊκή συγκυρία για προσφυγές κατά της Τουρκίας στο ΕΔΑΔ» τονίζει ο κ. Γκελντής.