Εδώ και αιώνες στην Αγία Πετρούπολη, ενώ οι επισκέπτες περιηγούνται στις αίθουσες του μουσείου Ερμιτάζ, δεκάδες γάτες κυνηγούν τα τρωκτικά στα υπόγεια του μεγαλύτερου μουσείου τέχνης της Ρωσίας.

"Οι γάτες μας είναι τόσο γνωστές, όσο και η συλλογή μας", δηλώνει η Ιρίνα Πόποβετς, αρμόδια για τη "μονάδα των αιλουροειδών" του Ερμιτάζ που ασχολείται με 70 γάτες οι οποίες ζουν μέσα στα υπόγεια του μουσείου της πρώην αυτοκρατορικής πόλης.

Η 45χρονη Ιρίνα Πόποβετς κατεβαίνει κάθε πρωί να τις ταΐσει: ένα κοπάδι γατιών κάθε χρώματος και κάθε ράτσας τρέχει κοντά της, γουργουρίζει και περιμένει τροφή. Ορισμένες ημέρες, μαζί με τρεις ακόμη συνεργάτριες, η Ιρίνα εμβολιάζει τις νεοαφιχθείσες και περιθάλπει τις άρρωστες.

"Η υγεία των περισσοτέρων δεν είναι καλή", παραδέχεται η Ιρίνα μέσα στο γραφείο της, του οποίου οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι από φωτογραφίες με γάτες, κοντά στα υπόγεια που εκτείνονται σε έκταση 20 χλμ. "Ο κόσμος μας φέρνει πολύ συχνά γάτες με μεγάλη διακριτικότητα", τονίζει.

Η ιστορία με τις γάτες του Ερμιτάζ χρονολογείται από το 1745, όταν η αυτοκράτειρα Ελισάβετ, κόρη του Μεγάλου Πέτρου, υπέγραψε διάταγμα με το οποίο έδινε εντολή "να βρεθούν στο Καζάν οι καλύτερες γάτες, οι πιο μεγάλες, ικανές να πιάνουν ποντίκια, προκειμένου να σταλούν στην αυλή της Αυτής Εξοχότητας".

Την εποχή της Αικατερίνης Β' πολλές γάτες που τότε ονομάζονταν "οι γάτες των Χειμερινών Ανακτόρων" διέμεναν επίσημα εκεί.

Οι απόγονοί τους εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Λένιγκραντ από τον γερμανικό στρατό μεταξύ Αυγούστου 1941 και Ιανουαρίου 1944, όταν ο πεινασμένος λαός καταβρόχθισε όλα τα κατοικίδια που υπήρχαν στην πόλη.

Ο θρύλος θέλει η φρουρά των γάτων των Ανακτόρων να επιστρέφει μετά το τέλος των εχθροπραξιών στο παλάτι, μέσα σε ένα τραίνο γεμάτο με αιλουροειδή που είχαν συγκεντρωθεί από όλη τη Ρωσία. Τη δεκαετία του 1960, οι "γάτες του Ερμιτάζ" είχαν γίνει τόσες πολλές που αναγκάσθηκαν να τις εγκαταλείψουν.

Μαγνητάκια, τετράδια και καρτ ποστάλ

Ωστόσο μερικά χρόνια αργότερα, οι γάτες ανέκτησαν τη θέση τους στα υπόγεια, καθώς τα ποντίκια είχαν πολλαπλασιαστεί. Παρότι δεν έχουν πρόσβαση πλέον στις 1.000 αίθουσες του μουσείου όπου εκτίθενται περισσότερα από 60.000 έργα τέχνης, το μουσείο εκτιμά ότι η παρουσία τους και μόνο αρκεί για να απομακρύνει τα τρωκτικά.

Αόρατες, οι "γάτες του Ερμιτάζ" είναι ωστόσο πασίγνωστες στα τρία εκατομμύρια των τουριστών που το επισκέπτονται κάθε χρόνο. Σύμβολα μιας παράδοσης και ταυτόχρονα ζωντανή διαφήμιση, οι γάτες απεικονίζονται σε μαγνητάκια, τετράδια και καρτ ποστάλ που διατίθενται σε όλα τα πωλητήρια του μουσείου.

"Δεδομένης της δημοτικότητας των γατών του Ερμιτάζ, ξεκινήσαμε μια διαδικασία αίτησης στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Rospatent) για την κατοχύρωση του εμπορικού σήματος 'Γάτα του Ερμιτάζ'", ανακοίνωσε στα τέλη Σεπτεμβρίου ο διευθυντής του μουσείου Μιχαήλ Πιοτρόφσκι. Το εμπορικό σήμα πρόκειται να κατοχυρωθεί για 15 είδη προϊόντων και υπηρεσιών: αναμνηστικά, προϊόντα για κατοικίδια, χαρτική ύλη, εκπαιδευτικά είδη και τρόφιμα.

Μία γιορτή κάθε χρόνο είναι αφιερωμένη στις "γάτες του Ερμιτάζ" και ένας ιστότοπος δημιουργήθηκε ώστε οι κάτοικοι της Αγίας Πετρούπολης να μπορούν να υιοθετούν μια από τις γάτες αυτές που είναι διάσημες στην αυτοκρατορική πρωτεύουσα.

Το τηλέφωνο της Ιρίνα χτυπά: ένας άνδρας ρωτά τι πρέπει να κάνει για να υιοθετήσει ένα γατάκι, τη φωτογραφία του οποίου είδε στον ιστότοπο. "Έχετε δίκιο, είναι τιμή να υιοθετείς μια γάτα του Ερμιτάζ", τον συγχαίρει η Ιρίνα.