Μία μεγάλη εφημερίδα κλειστή, ένα κάποτε φιλελεύθερο περιοδικό που δεν δημοσιεύει πλέον παρά αντιευρωπαϊκά συνθήματα, μία πρώην ενημερωτική ιστοσελίδα αναφοράς που έχει μετατραπεί σε κυβερνητικό όπλο: στην χώρα του Βίκτορ Ορμπάν τα ανεξάρτητα μέσα πασχίζουν να παραμείνουν ανεξάρτητα.

«Εάν κάποιος μου είχε πει εδώ και πέντε χρόνια τι θα γινόταν το Origo, θα είχα πει "είστε τρελοί" », λέει η Μπέντσε Μάρτα, πρώην δημοσιογράφος της ιστοσελίδας.

Εδώ και λίγο μόνο καιρό, το Origo εθεωρείτο μία από τις πλέον αξιόπιστες της χώρας. Αλλά τον Μάρτιο, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση στο Central European Univirsity (CEU) που ιδρύθηκε το 1991 στην Βουδαπέστη από τον δισεκατομμυριούχο Τζορτζ Σόρος, τον οποίο ο Βίκτορ Ορμπάν κατηγορεί για απάτη στην χορήγηση των πτυχίων.

Καμία απόδειξη δεν έχει παρουσιαστεί και το CEU διαψεύδει τις κατηγορίες. Αλλά η κυβέρνηση φρόντισε να στηριχτεί σε αυτήν την άνευ στοιχείων κατηγορία για να περάσει νομοθεσία που θα οδηγήσει στο κλείσιμο του πανεπιστημίου, παρά τις επικρίσεις της Ουάσινγκτον, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τις επανειλημμένες διαδηλώσεις στην Βουδαπέστη. Η τελευταία συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές και ήταν μία από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών.

Για την πρώην δημοσιογράφο της ιστοσελίδας Origo, η ιστορία είναι η κατάληξη μιας διαδικασίας που ξεκίνησε κατά την επιστροφή του Ορμπάν στην εξουσία το 2010 και επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες.

Το 2014, η ιστοσελίδα εξαγοράσθηκε από όμιλο προσκείμενο στην κυβέρνηση, έπειτα από μαζικές παραιτήσεις που ακολούθησαν την απόλυση του διευθυντή που δημοσίευσε φάκελο με αποκαλύψεις για τις υπουργικές δαπάνες. Στην αρχή το Origo διατήρησε την συντακτική του γραμμή.

Αλλά μετά την άφιξη του νέου διευθυντή τον περασμένο χρόνο, πληθαίνει τις επιθέσεις κατά της αντιπολίτευσης, των μεταναστών, προσφύγων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων ευθυγραμμιζόμενο με την γραμμή του Βίκτορ Ορμπάν, που κατηγορείται για αυταρχικές και ξενοφοβικές κλίσεις.

«Εκφοβισμός»

Η περίπτωση της ιστοσελίδας Origo δεν είναι μεμονωμένη. Το πρώην εβδομαδιαίο οικονομικό έντυπο αναφοράς Figyelo, το οποίο τον Οκτώβριο ακόμη κατήγγειλλε απόπειρα «εκφοβισμού» έπειτα από την δημοσίευση άρθρου για την εθνικοποίηση των τραπεζών, στη συνέχεια εξαγοράστηκε από την προσκείμενη στο κυβερνών κόμμα Fidesz Μαρία Σμιτ. Αυτόν τον καιρό διεξάγει εκστρατεία με τον τίτλο «Να φρενάρουμε τις Βρυξέλλες».

Τον Οκτώβριο, η εφημερίδα της αντιπολίτευσης Nepszabadsag, μία από τις πρώτες ειδησεογραφικές εφημερίδες της χώρας, έκλεισε από την μία ημέρα στην άλλη και στη συνέχεια εξαγοράσθηκε από τον μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης Λορίντς Μετζάρος, δήμαρχο της γενέτειρας του Ορμπάν και στενού του φίλου.

«Παρατηρούμε σαφή συντονισμό του στρατού των μέσων ενημέρωσης που ελέγχονται από το Fidesz. Από τις ιστοσελίδες σαν το Origo μέχρι τα ταμπλόιντ , αλλά και την τηλεόραση, τα ίδια μηνύματα εκπέμπονται κατά τον ίδιο τρόπο», δηλώνει ο Γκαμπόρ Πολιάκ, του ανεξάρτητου ινστιτούτου Mertek.

Από τον 2010, η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν έχει προχωρήσει σε σοβαρές αλλαγές του παιγνιδιού στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης, προκαλώντας πληθώρα προειδοποιήσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Νέοι νόμοι έχουν θεωρητικά αναγκάσει όλα τα μέσα να δημοσιεύουν «ισορροπημένα» θέματα, ενώ τοποτηρητής είναι το Συμβούλιο Μέσων Ενημέρωσης, το σύνολο των μελών του οποίου ανήκει στο Fidesz και ασχολείται με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβιάσεων.

Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη κατήγγειλε μονομερή μεταχείριση του θέματος του δημοψηφίσματος για τους πρόσφυγες και μετανάστες, το οποίο οργανώθηκε, και τελικά χάθηκε, από την κυβέρνηση.

«Οι διαφωνούντες με την κυβέρνηση έχουν πάντα τα μέσα ενημέρωσης στην διάθεσή τους», απάντησε ο Αγκόστον Μραζ, του φιλοκυβερνητικού ινστιτούτου Nezopont.

Μια χούφτα ιστοσελίδων (Index, HVG, 444, 24.hu) και ραδιοφωνικοί σταθμοί όπως το Klub radio, συνεχίζουν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους. Ομως, σύμφωνα με τους παρατηρητές, η απουσία διαφημίσεων που προέρχονται από την κυβέρνηση ή από εταιρείες που πρόσκεινται στην κυβέρνηση, θέτουν σε αμφισβήτηση την βιωσιμότητά τους.

«Δεν θα εκπλαγώ εάν η κυβέρνηση επιτεθεί σε ορισμένα από τα εναπομείναντα ανεξάρτητα μέσα από σήμερα και μέχρι τις εκλογές», σε έναν χρόνο, όταν ο Ορμπάν θα διεκδικεί τρίτη συνεχή θητεία, λέει ο Αντρας Πετχό, πρώην δημοσιογράφος του Origo.

Ενας ενημερωτικός πόλος πάντως δείχνει ότι έχει την οικονομική δυνατότητα να αντισταθεί: αυτός που ανήκει στον μεγιστάνα Λάζος Σίμισκα, που εξελίχθηκε σε υπ΄αριθμόν 1 εχθρό του Βίκτορ Ορμπάν, αφού υπήρξε φίλος του. Αυτός ανέλαβε τελευταία μία διαφημιστική εκστρατεία για λογαριασμό του κόμμα της άκρας δεξιάς Jobbik.