Ένας ηλικιωμένος που επί χρόνια νιώθει πολύ μόνος, έχει 14% αυξημένη πιθανότητα, σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο, να πεθάνει πρόωρα, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου, λόγω μοναξιάς, είναι διπλάσιος από τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου λόγω παχυσαρκίας, ενώ είναι σχεδόν ίδιος με τον αντίστοιχο κίνδυνο λόγω φτώχειας (19%).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ψυχολογίας Τζον Κακιόπο του πανεπιστημίου του Σικάγο, που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS), σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Ιντιπέντεντ», μελέτησαν περισσότερους από 2.000 ανθρώπους άνω των 50 ετών επί μια εξαετία και διαπίστωσαν ότι οι πιο μοναχικοί από όλους είχαν σχεδόν διπλάσια πιθανότητα πρόωρου θανάτου σε σχέση με αυτούς που ένιωθαν τη μικρότερη μοναξιά.

Σύμφωνα με τη μελέτη, 20% έως 40% των ηλικιωμένων νιώθουν μόνοι, λιγότερο ή περισσότερο κατά περιόδους. Το πρόβλημα της μοναξιάς είναι συνήθως μεγαλύτερο τα σαββατοκύριακα και τα βράδια. Μάλιστα, όσο το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων μεγαλώνει, τόσο περισσότερο η μοναξιά θα απειλεί την ψυχική και σωματική υγεία της τρίτης ηλικίας.

Σύμφωνα με τους Αμερικανούς ψυχολόγους, η μοναξιά συχνά έχει δραματικές συνέπειες για τη σωματική υγεία, καθώς το αίσθημα απομόνωσης από τους άλλους ανθρώπους μπορεί να διαταράξει σοβαρά τον ύπνο, να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και το επίπεδο της ορμόνης του στρες κορτιζόλης (κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικού), να μεταβάλει τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων ιδίως στα κύτταρα που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και, ακόμα, να εντείνει την κατάθλιψη και να επιδεινώσει το γενικότερο αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή.

Ο Κακιόπο, που θεωρείται αυθεντία σε θέματα μοναξιάς διεθνώς, ανέφερε πως οι ηλικιωμένοι μπορούν να αποφύγουν τη μοναξιά, διατηρώντας επαφές με τους πρώην συναδέλφους τους, συμμετέχοντας στις οικογενειακές γιορτές και σε άλλες δραστηριότητες, αφιερώνοντας χρόνο σε φίλους και γενικά καλλιεργώντας συναισθηματικούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους.

«Η απόσυρση στη Φλόριντα (ή όπου αλλού) μετά τη σύνταξη για να ζήσει κανείς σε θερμότερο κλίμα ανάμεσα σε ξένους, δεν είναι κατ' ανάγκην καλή ιδέα, αν αυτό σημαίνει ότι κανείς αποσυνδέεται από τους δικούς του ανθρώπους» τόνισε και πρόσθεσε: «Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι που συνεχίζουν μετά τη συνταξιοδότησή τους να έχουν σχέσεις με τους πρώην συναδέλφους τους και με στενούς φίλους τους, νιώθουν λιγότερη μοναξιά», πρόσθεσε.

Ο αμερικανός ψυχολόγος επεσήμανε πως μερικοί άνθρωποι όντως ευχαριστιούνται που είναι μόνοι τους, όμως οι περισσότεροι νιώθουν καλύτερα, όταν ζουν με κοινωνικό τρόπο και με αμοιβαία υποστήριξη. «Η εξέλιξη ενθάρρυνε τους ανθρώπους να συνεργάζονται για να επιβιώσουν και, κατά συνέπεια, οι πιο πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν περισσότερο την παρέα από ό,τι να μένουν μόνοι τους».

Η αμερικανική μελέτη δείχνει μάλιστα ότι δεν αρκεί η απλή παρέα για να χτυπηθεί το αίσθημα μοναξιάς, αλλά οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να νιώθουν πως δημιουργούν σχέσεις με νόημα και βάθος, ότι νοιάζονται για τους άλλους και οι άλλοι γι αυτούς. Η έρευνα δείχνει ότι η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων έχουν ανάγκη την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή, καθώς και το αίσθημα ότι ανήκουν σε μια ομάδα ή συλλογική οντότητα.

Σύμφωνα με τον Κακιόπο, δεν είναι τόσο η αντικειμενική σωματική απομόνωση (π.χ. στο κελί της φυλακής), όσο η υποκειμενική ψυχική απομόνωση αυτή που περισότερο κάνει κακό στην υγεία. Από την άλλη, μερικές πιθανές συνέπειες των γηρατιών, όπως η απώλεια της ακοής ή της όρασης, αυξάνουν τον κίνδυνο για έναν ηλικιωμένο να παγιδευτεί στην μοναξιά του.