 |
|
|  Δευτέρα 5/12
΄Αρθρο
ΑΝΩΤΑΤΗ ΤΙΜΗ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
ΑΝΟΗΣΙΑ ή ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ;
ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΜΕΤΡΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΥΑΛΩΤΟΥΣ
Γράφει ο Δρ. ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΑΝΩΛΑΤΟΣ,
Καθηγητής Διεθνούς Οικονομίας και Ανάπτυξης
Αθήνα.-
Ο πόλεμος της Δύσης με τη Ρωσία, με μήλο της έριδος την Ουκρανία,
επέφερε πολλά δεινά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανάμεσα στα πιο
οδυνηρά και επείγοντα, είναι εκείνο των ουρανοκατέβατων τιμών και μάλιστα αυτό
της τιμής του φυσικού αερίου. Οι ηγέτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης εξετάζουν το μέτρο της επιβολής ανώτατης τιμής (πλαφόν) στο
φυσικό αέριο εδώ και τώρα, για να αντιμετωπιστεί κυρίως, όπως λένε, ο χειμώνας
που ήδη περνάμε. Δυστυχώς, ένα τέτοιο μέτρο για την αντιμετώπιση του
αναφερόμενου προβλήματος όχι μόνο δεν θα αποδώσει αλλά είναι από μόνο του
ανοησία.
Η αγορά του φυσικού αερίου είναι μέγεθος ανελαστικό.
Με την έναρξη του πολέμου, οι βάνες και οι αγωγοί που μετέφεραν ρωσικό
φυσικό αέριο στην Ευρώπη είτε έκλεισαν είτε ανατινάχτηκαν. Οι εναλλακτικές ροές
αερίου κυρίως από τη Νορβηγία είναι δεδομένες και ανεπαρκείς. Οι ροές του
υγροποιημένου αερίου των ΗΠΑ (LNG) θα χρειαστούν χρόνο για πλήρη ανάπτυξη
γιατί δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι τερματικοί σταθμοί για να υποδέχονται τα
πλοία που το μεταφέρουν. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί μια κλειστή, μια
κλειδωμένη ροή φυσικού αερίου. Δηλαδή μια τελείως ανελαστική προσφορά
αερίου που σημαίνει ότι η ζήτηση καθορίζει την τιμή του. Αν αυξάνεται η ζήτηση
αυξάνεται και η τιμή του αερίου και αντίστροφα. Αν τα νοικοκυριά και οι
επιχειρήσεις κάνουν εξοικονόμηση στην κατανάλωση του αερίου, διατηρούν και
μια χαμηλότερη τιμή. Με την επιβολή ανώτατης τιμής στο φυσικό αέριο ούτε οι
επιχειρήσεις ούτε τα νοικοκυριά θα συγκρατούν πλέον την κατανάλωσή τους, δεν
θα εξοικονομούν δηλαδή, αφού θα πληρώνουν στην καθορισμένη ανώτατη τιμή το
φυσικό αέριο. Αυτό θα κρατήσει όμως μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων του
αερίου που έχει ενδεχομένως αποθηκευτεί. Η συνέχεια; Δεν θα υπάρξει πλέον
ικανή ροή αερίου στη συγκεκριμένη τιμή, μη υπάρχοντος. Η μόνη υπάρχουσα λύση
είναι η επιβολή δελτίου. Η επιβολή ανώτατης τιμής στο φυσικό αέριο φαίνεται να
ομαλοποιεί την κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου μόνο βραχυχρόνια έως
ότου δηλαδή εξαντληθούν τα υπάρχοντα αποθέματα αν βέβαια υπάρχουν. Η
επιβολή ανώτατης τιμής στο αέριο θα συνοδευτεί με επιβολή δελτίου το οποίο
βέβαια δεν είναι αποδεκτό από τους καταναλωτές.
Η Λύση
Η ανωτέρω περιγραφή οδηγεί ενδεχομένως σε συμπέρασμα ότι οι λύσεις
του τύπου, εθελοντική μείωση της κατανάλωσης ή επιβολή δελτίου, είναι και
μοναδικές.
Ας ξεχάσουμε την επιβολή ανώτατης τιμής και ας αφήσουμε την τιμή του
φυσικού αερίου να καθοριστεί σύμφωνα με την υπάρχουσα ζήτηση των
επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στην Ευρώπη. Θα δημιουργηθούν βέβαια
οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδώ χρειάζεται η παρέμβαση των κυβερνήσεων και των
θεσμών της ΕΕ. Το καθήκον τους και η ύπαρξή τους είναι να απορροφούν τις
πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις και κραδασμούς. Στη συγκεκριμένη
περίπτωση, του φυσικού αερίου, αυτό μπορεί να γίνει προσφέροντας άμεσες
πληρωμές σε μετρητά σε όσους τις χρειάζονται πραγματικά, είτε επιχειρήσεις είτε
νοικοκυριά. Αυτές οι χρηματικές ενισχύσεις στους «δικαιούχους» θα πρέπει να
έχουν τη μορφή άμεσων οικονομικών ενισχύσεων και όχι τη μορφή της ειδικής
αναφοράς στους λογαριασμούς ενέργειας όπως γίνεται σήμερα στην Ελλάδα με
τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι τα νοικοκυριά και οι
επιχειρήσεις θα εξακολουθούσαν να εξοικονομούν φυσικό αέριο ρίχνοντας κάπως
την τιμή του για να έχουν περισσότερα χρήματα για άλλες ανάγκες. Οι υπεύθυνοι
χάραξης πολιτικών και οι αρμόδιοι τεχνοκράτες θα πρέπει βέβαια να αποφασίσουν
ποιος πράγματι δικαιούται αυτή την οικονομική βοήθεια με τρόπο ώστε να
ελαχιστοποιηθεί η απάτη και η ρεμούλα.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ακολουθήσουν με σύνεση και ευθύνη μια
πολιτική ώστε να επανέρθουμε σε λειτουργικές και αποτελεσματικές αγορές
αφήνοντας τις τιμές να διαμορφωθούν ανάλογα με τις δυνάμεις και τις ανάγκες της
αγοράς. Και αν η διαδικασία αυτή είναι επώδυνη για ορισμένους ή για τους
πολλούς, θα πρέπει να υποστηριχθούν άμεσα όλοι οι ευάλωτοι.
Ασφαλώς θα ήταν πιο εύκολο για τους πολιτικούς η πολιτική λογική του
ανόητου λαϊκισμού ώστε οι ψηφοφόροι και οι οπαδοί να ικανοποιηθούν με μια
απατηλή και εύληπτη λύση της επιβολής ανώτατης τιμής.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
 |
|
|
|
