Σε έναν ανελέητο πόλεμο προσφορών επιδίδονται οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ το τελευταίο διάστημα, για να αναζωπυρώσουν το αγοραστικό ενδιαφέρον των καταναλωτών και να τονώσουν τις πωλήσεις τους, εν μέσω της έντονης οικονομικής ύφεσης και της σημαντικής συρρίκνωσης των εισοδημάτων των Ελλήνων καταναλωτών.

    Παρόλο που ο κλάδος των τροφίμων εξακολουθεί να αντιστέκεται στην κρίση και να εμφανίζει τις λιγότερες απώλειες σε σχέση με άλλους, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η επιθετική τιμολογιακή πολιτική που υιοθετούν οι μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία, την εποχή που διανύουμε, για να αναστραφεί η κάμψη της κατανάλωσης ακόμα και σε βασικά είδη ευρείας κατανάλωσης και διατροφής.

    ’λλωστε, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων άνω του 70% δηλώνει πως, όταν φτάνει η ώρα να επιλέξει το κατάστημα, που θα κάνει τα ψώνια του νοικοκυριού, επηρεάζεται πολύ από τις εκπτώσεις και τις χαμηλές τιμές, σε συνδυασμό με την ποιότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία παγκόσμιας έρευνας της Nielsen.

    Ανταποκρινόμενες, λοιπόν, στις νέες απαιτήσεις των καιρών, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ "τρέχουν" ανά τακτά χρονικά διαστήματα προσφορές, οι οποίες δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένα είδη, αλλά σε ολοένα και περισσότερες κατηγορίες προϊόντων και αφορούν είτε μείωση της τιμής είτε δωρεάν διάθεση ενός ακόμη προϊόντος.

    Όπως προκύπτει από την έρευνα της Nielsen, ως μέθοδο εξοικονόμησης χρημάτων, έξι στους δέκα Έλληνες δηλώνουν πως αγοράζουν προϊόντα σε προσφορά, ενώ πέντε στους δέκα χρησιμοποιούν κουπόνια και αγοράζουν μεγαλύτερες και πιο συμφέρουσες συσκευασίες. Καθώς το κόστος παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων συνεχίζει να ανεβαίνει, οι καταναλωτές τόσο στην Ευρώπη (33%) όσο και στην Ελλάδα (47%) προτιμούν οι εταιρείες να προσφέρουν μεγαλύτερες, οικονομικές συσκευασίες, που θα αντιστοιχούν σε χαμηλότερο κόστος ανά τεμάχιο.

    Αποκαλυπτικά είναι και τα στοχεία της τελευταίας έρευνας καταναλωτικής εμπιστοσύνης της Nielsen, που δείχνουν ότι σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων (88%) αναγκάστηκε να αλλάξει τις αγοραστικές του συνήθειες, εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι ένα αρκετά υψηλό ποσοστό (63%) στρέφεται σε φθηνότερα καταναλωτικά προϊόντα, ώστε να ανταπεξέλθει στο δυσοίωνο οικονομικό περιβάλλον.

    Παράλληλα, ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό καταναλωτών προτιμά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, που αποτελούν μία εναλλακτική φθηνή λύση για το πορτοφόλι του καταναλωτή. Προσαρμοζόμενες, λοιπόν, στη νέα καταναλωτική συμπεριφορά και βλέποντας την αυξανόμενη ζήτηση για τα προϊόντα αυτά, τα σούπερ μάρκετ έσπευσαν να εμπλουτίσουν τη γκάμα αυτή των προϊόντων με νέους κωδικούς. Όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν εδραιωθεί στη συνείδηση των καταναλωτών, ανεξάρτητα πολλές φορές και από την οικονομική τους κατάσταση, λόγω και της καλύτερης τιμής τους, σε σχέση με τα επώνυμα. Αυτό που έχουν να παρατηρήσουν είναι ότι τα προϊόντα σε προσφορά, καθώς και τα ιδιωτικής ετικέτας, παρουσιάζουν αυξημένες πωλήσεις, τη στιγμή που οι καταναλωτές ψωνίζουν πλέον λιγότερα προϊόντα, ακολουθώντας πιστά λίστα αγορών και προσθέτουν ότι ακόμα και η μηνιαία δαπάνη ενός μέσου ελληνικού νοικοκυριού για τα ψώνια της εβδομάδας έχει παρουσιάσει τα πρώτα σημάδια υποχώρησης, όχι, όμως, σε υπερβολικό βαθμό προς το παρόν.

    Την εξέλιξη αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για την καταναλωτική συμπεριφορά, σύμφωνα με την οποία η μέση μηνιαία δαπάνη στα σούπερ μάρκετ υποχώρησε στα 334 ευρώ από 347 ευρώ πέρυσι, ενώ το 93,3% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει προαποφασίσει τα είδη, που προτίθεται να αγοράσει, πριν πάει στο σούπερ μάρκετ.

    Ανάλογη άποψη για το θέμα εκφράζει και ο πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Καταναλωτών (ΕΛΚΕΚΑ), Βασίλης Λύγκας, ο οποίος δηλώνει  ότι το καλάθι της νοικοκυράς είναι κατά πολύ ελαφρύτερο από προϊόντα σε σχέση με 2 χρόνια πριν, καθώς, όπως εκτιμά, η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών έχει μειωθεί κατά 25%. Ωστόσο, οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τις προσφορές, καθώς, όπως υποστηρίζει, σε αρκετές περιπτώσεις, γνωστές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, εφαρμόζοντας τους κανόνες του μάρκετινγκ, προσφέρουν κάποια προϊόντα σε προσφορά και τα χρησιμοποιούν ως κράχτες, ώστε να παρασύρούν τον καταναλωτή σε αγορά και άλλων προϊόντων με υψηλή τιμή.

    Όπως επισημαίνει δε, τα σούπερ μάρκετ δεν έχουν προχωρήσει σε μειώσεις τιμών και αυτό αποδεινύεται από το γεγονός ότι το κόστος του μέσου οικογενειακού καλαθιού αυξάνεται συνεχώς.

    Τη νέα τάση των καταναλωτών για αναζήτηση φθηνών αγορών υπογραμμίζει από την πλευρά του και ο πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Ελλάδας, Μιχάλης Τσιφάκης. Κατά την εκτίμησή του, το 82% των καταναλωτών ψάχνει συστηματικά για προσφορές. Το ζητούμενο, βέβαια, για τον ίδιο είναι η εκλογίκευση των τιμών, δηλαδή το ένα προϊόν σε λογική τιμή και όχι δύο στην τιμή του ενός.

   

                                                           Φειδωλοί στις αγορές

    Με βάση τα νέα δεδομένα, που επικρατούν στο λιανεμπόριο, η πλειοψηφία των καταναλωτών, όχι μόνο έχει περιορίσει τις παρορμητικές αγορές και τις περιττές σπατάλες, αλλά και προγραμματίζει αυστηρά τις αγορές, κάνοντας σύγκριση τιμών και επιλέγοντας τη φθηνότερη λύση, προφανώς σαν μία προσπάθεια αντιμετώπισης των οικονομικών περιορισμών. Σύμφωνα με τη Nielsen, η κυρίαρχη αγοραστική συμπεριφορά των Ελλήνων είναι να αγοράζουν μόνο τα αναγκαία για το νοικοκυριό, όταν πηγαίνουν στα καταστήματα τροφίμων (50%).

    Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Δέσποινα Φωτίου δημόσιος υπάλληλος. "Αυτό που έχει αλλάξει, όταν πηγαίνω για τα ψώνια της εβδομάδας, είναι ότι φροντίζω από πριν να είμαι ενημερωμένη για τις προσφορές, που μου προσφέρει το κατάστημα, που επιλέγω, καθώς η οικονομική κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο το εισόδημά μου", αναφέρει χαρακτηριστικά η καταναλώτρια.

    Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος, φοιτητής. "Έχω κάνει περικοπές στα προϊόντα, που αγοράζω. Οι νέες συνθήκες δεν μου επιτρέπουν να ξοδεύω αλόγιστα, όταν πηγαίνω για ψώνια", δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καταναλωτής. "Στην προσπάθειά μου να μειώσω τα έξοδά μου, ενημερώνομαι συνεχώς για τις προσφορές από τα φυλλάδια των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, καθώς και από τα διαφημιστικά τους μηνύματα στην τηλεόραση, εκμεταλλευόμενος στο έπακρο και τις ειδικές καμπάνιες προσφορών, που κατά καιρούς διοργανώνουν", σημειώνει ο κ. Γιαννακόπουλος.

    Παρά την υπάρχουσα τάση για φθηνές αγορές, ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), Νίκος Τσεμπερλίδης, δηλώνει  ότι οι καταναλωτές δεν αξιοποιούν επαρκώς για το σκοπό αυτό το Παρατηρητήριο Τιμών του υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, ένα εργαλείο, που τους επιτρέπει να προχωρήσουν σε σύγκριση τιμών σε διάφορα σούπερ μάρκετ, να επιλέξουν ένα καλάθι με προϊόντα και να καταλήξουν στην πιο συμφέρουσα γι΄ αυτούς οικονομικά λύση. Αυτό που προτείνει είναι το υπουργείο να ενδυναμώσει περισσότερο το Παρατηρητήριο Τιμών με διαφήμιση και να εκπαιδεύσει τους καταναλωτές κατάλληλα, ώστε και αυτοί με τη σειρά τους να παίξουν το ρόλο τους και να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στην Ελλάδα.

    Όπως επισημαίνει κορυφαίο στέλεχος γνωστής λιανεμπορικής αλυσίδας, οι καταναλωτές γίνονται ολοένα και πιο συγκρατημένοι, περιορίζοντας τις αγορές τους ακόμη και σε βασικά είδη διατροφής, ενώ τονίζει ότι σε περίπτωση που το εισόδημα των καταναλωτών περικοπεί κι άλλο, τότε η κατάσταση στην αγορά θα είναι εκρηκτική, καθώς η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων θα μειωθεί δραματικά. Κάτι τέτοιο, όπως υποστηρίζει, θα οδηγήσει πολλά καταστήματα σε λουκέτο και θα εκτοξεύσει στα ύψη τα ήδη ανησυχητικά ποσοστά ανεργίας.