Μπορεί η κρίση στην Ελλάδα να έχει επηρεάσει όλους τους τομείς της οικονομίας, ωστόσο οι επιδόσεις των ελληνικών προϊόντων εκτός συνόρων φέρνουν τα πρώτα σημάδια αισιοδοξίας, ιδιαίτερα στις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες, που η ανάγκη για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, βασισμένο στην εξωστρέφεια, την ανάδειξη προϊόντων και υπηρεσιών, την καινοτομία και τις συνεργασίες μεταξύ παραγωγικών κλάδων της οικονομίας, είναι κάτι παραπάνω από ορατή.

Οι εξαγωγές, σύμφωνα με εκτιμήσεις εκπροσώπων της αγοράς, αποτελούν έναν δυναμικό κλάδο, ο οποίος είναι σε θέση να αντισταθμίσει τις αρνητικές επιδράσεις της ύφεσης και να συμβάλει στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας.

Όπως προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ), οι ελληνικές εξαγωγές, κατά το διάστημα Ιανουαρίου- Μαρτίου 2012, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011, συνεχίζουν να παρουσιάζουν μία σταθερά αυξητική τάση, πάρα το γεγονός ότι τα ποσοστά ανόδου έχουν μειωθεί, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα 2010- 2011. Ειδικότερα, σε επίπεδο τριμήνου (Ιανουάριος- Μάρτιος 2012) –με τα πετρελαιοειδή- παρουσίασαν αύξηση 16,2%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Η κατηγορία τροφίμων και ποτών παρουσιάζει ανοδική πορεία, με τα νωπά και κατεψυγμένα λαχανικά να καταγράφουν ποσοστό περίπου 30% και το κρασί ποσοστό περίπου 9,5%. Αντίστοιχα, σημαντική αύξηση παρουσιάζουν τα προϊόντα από δημητριακά, με την αξία τους να διπλασιάζεται, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2011.

Κατηγορίες δομικών υλικών, που παρουσιάζουν αύξηση, είναι τα προϊόντα σιδήρου- χαλκού με 35%, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός με 230% και τα υλικά κατασκευών (τσιμέντο- ασβέστης) με 12%.

Το «στοίχημα» της εξωστρέφειας

«Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με συνέπεια οι ελληνικές εξαγωγές να σημειώνουν μία ανάλογη πτώση σε αρκετές εξ΄ αυτών. Ειδικότερα, το διάστημα Ιανουαρίου- Μαρτίου 2012, οι ελληνικές εξαγωγές σε Γερμανία και Ιταλία, που παραμένουν στις πρώτες θέσεις των εξαγωγών ως παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές, κατέγραψαν απώλειες 8,3% και 15,9%, αντίστοιχα, σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Οι απώλειες, όμως, που καταγράφονται στις ευρωπαϊκές χώρες, δεν επηρεάζουν τη δυναμική του εξαγωγικού τομέα της Ελλάδας, καθώς μεγάλο μέρος των εξαγωγέων έχει στρέψει την προσοχή του σε αναδυόμενες οικονομίες, όπως είναι αυτές σε χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά και σε ευκαιρίες, που εμφανίζονται σε μεγάλες και οργανωμένες αγορές, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κίνα και η Αυστραλία.

Σημαντικός παράγοντας, που λειτουργεί θετικά, είναι η ισοτιμία ευρώ– δολαρίου, που ευνοεί τις εξαγωγές της Ελλάδας με χώρες που χρησιμοποιούν το δολάριο Αμερικής στις συναλλαγές τους», αναφέρει ο ΟΠΕ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του, «το α΄ τρίμηνο του έτους, στις ΗΠΑ, οι ελληνικές εξαγωγές παρουσίασαν αύξηση 44,7%. Το καταναλωτικό κοινό έδειξε την προτίμησή του στα γαλακτοκομικά προϊόντα, με αξιοσημείωτη ζήτηση σε ελληνικό γιαούρτι και φέτα. Το ελληνικό γιαούρτι αποτελεί το Νο 1 ανερχόμενο προϊόν στις ΗΠΑ, με ελληνικές εταιρείες να διεκδικούν υψηλά μερίδια σε έναν χώρο όπου έχουν μπει πολυεθνικές εταιρείες και εταιρείες άλλων χωρών.

Παράλληλα, η αξία των πωλήσεων φέτας τριπλασιάστηκε, ενώ οι πωλήσεις του ελληνικού κρασιού σημείωσαν μεγάλη αύξηση, γεγονός που ενθαρρύνει τους Έλληνες οινοποιούς για το μέλλον του ελληνικού οίνου στις ΗΠΑ.

Ιδιαίτερα αυξημένες πωλήσεις σημείωσε και το ελληνικό ελαιόλαδο, ένα προϊόν πολύ δημοφιλές στους Αμερικανούς καταναλωτές. Ο ΟΠΕ παραδοσιακά συμμετέχει στη Δ.Ε. Summer Fancy Food, που αποτελεί το μεγαλύτερο εκθεσιακό γεγονός τροφίμων– ποτών για τη Βόρεια Αμερική. Η φετινή συμμετοχή ολοκληρώθηκε στις 19 Ιουνίου, με την ελληνική παρουσία να ξεχωρίζει και τους Έλληνες συμμετέχοντες να δηλώνουν ικανοποιημένοι από την ανταπόκριση του αγοραστικού κοινού. Να σημειωθεί ότι η αμερικανική αγορά δείχνει προτίμηση και σε ελληνικά βιομηχανικά προϊόντα, όπως πλαστικά είδη και προϊόντα σιδήρου και χαλκού.

Στον Καναδά, το ίδιο διάστημα, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 43,8%. Κατηγορίες όπως τα φάρμακα, τα δομικά υλικά και τα πλαστικά είδη, κατέγραψαν μεγάλο ποσοστό αύξησης. Στην κατηγορία των τροφίμων και ποτών, αύξηση παρουσίασαν τα αλκοολούχα ποτά (μπύρα, ούζο, κ.ά.), καθώς και το κρασί. Επίσης, σημαντική αύξηση πωλήσεων παρουσίασε και η φέτα.

Η προτίμηση του καταναλωτικού κοινού των χωρών της Β. Αμερικής (ΗΠΑ- Καναδάς) σε ελληνικά γαλακτοκομικά προϊόντα και, συγκεκριμένα, στη φέτα αποδεικνύει ότι οι προσπάθειες καθιέρωσης και αναγνώρισης του συγκεκριμένου προϊόντος ως ελληνικού έχουν θετικά αποτελέσματα. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο κανονισμός για τα προϊόντα ΠΟΠ δεν ισχύει στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα πολλά προϊόντα να χαρακτηρίζονται ως φέτα, το παραπάνω αποτέλεσμα αποκτά επιπρόσθετη αξία», τονίζει ο ΟΠΕ.

«Στην Κίνα, επίσης, καταγράφηκε αύξηση ελληνικών εξαγωγών κατά 269,1% στο σύνολο. Η αγορά της Κίνας αποτελεί εδώ και χρόνια στόχο για το ελληνικό ελαιόλαδο και οι προσπάθειες ενίσχυσης της εικόνας, αλλά και αντίστοιχης αύξησης των πωλήσεων του προϊόντος, συνεχίζονται δυναμικά από τον ΟΠΕ. Τα στατιστικά νούμερα δείχνουν ότι οι πωλήσεις του ελληνικού ελαιολάδου στην Κίνα έχουν πολλαπλασιαστεί και οι εκτιμήσεις από την πρόσφατη ελληνική συμμετοχή στη Διεθνή Έκθεση Sial China 2012, που συντόνισε ο ΟΠΕ, είναι ενθαρρυντικές για ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση τόσο για το ελαιόλαδο όσο και για το σύνολο των ελληνικών τροφίμων.

Αντίστοιχα, η συνολική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, που σημειώθηκε στην Αυστραλία, είναι 85,7%, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στην κατηγορία των τροφίμων-ποτών.

Συγκεκριμένα, τα γαλακτοκομικά (τυριά, φέτα), τα λαχανικά, τα αλκοολούχα ποτά, το κρασί και το ελαιόλαδο, συγκεντρώνουν την προτίμηση του καταναλωτικού κοινού. Η συγκεκριμένη τάση αποδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης της προβολής και προώθησης των ελληνικών προϊόντων στην αγορά της Αυστραλίας και, στο πλαίσιο αυτό, ο ΟΠΕ συντονίζει τη συμμετοχή ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων στην Διεθνή Έκθεση Fine Food 2012, στη Μελβούρνη, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Αξιοσημείωτη, επίσης, αύξηση σημειώθηκε στις αραβικές χώρες, κυρίως, στη Σαουδική Αραβία με ποσοστό 245,3%, συνολικά. Στη συγκεκριμένη αγορά, υψηλή ζήτηση παρουσιάζουν τα δομικά υλικά, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός και τα πλαστικά. Αυξητική τάση καταγράφουν και τα τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και ιχθυηρά).

Τέλος, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι ελληνικές εξαγωγές κατέγραψαν ανοδική πορεία της τάξεως του 64,6% στο σύνολό τους.

Έντονη εμπορική δράση παρουσιάζεται στις κατηγορίες των μεταλλευμάτων, των δομικών υλικών και του μηχανολογικού εξοπλισμού. Ωστόσο, και τα ελληνικά τρόφιμα έχουν κερδίσει την παρουσία τους στη συγκεκριμένη αγορά, με τα φρούτα και τα λαχανικά να καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις και να ακολουθούν τα γαλακτοκομικά (γιαούρτι- φέτα).

Δράσεις ενίσχυσης των εξαγωγών

Ο ΟΠΕ δεν μένει αμέτοχος στην εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά κάνει ουσιαστικές κινήσεις για την ενίσχυση, την προβολή και την προώθηση, ελληνικών προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού.

Μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία είναι το brand Taste like Greece, το οποίο αποτελεί την ταυτότητα του ΟΠΕ για τα ελληνικά προϊόντα σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις τροφίμων– ποτών, για το 2012. Το συγκεκριμένο brand συνεχίζεται, αναλόγως προσαρμοσμένο, για όλες τις εκθέσεις του κλάδου, για το 2012, όπως τα προϊόντα άρτου, τα βιολογικά προϊόντα, φρούτα– λαχανικά, κρασί, κ.ά.

Επιπλέον, ο ΟΠΕ ενισχύει και συντονίζει την ελληνική συμμετοχή σε πολλές διεθνείς εκθέσεις του κλάδου των κατασκευών και δομικών υλικών σε διάφορες χώρες του αραβικού κόσμου (ΗΑΕ, Λιβύη, Λίβανος, Ιράκ, κ.ά.) για την προώθηση των ελληνικών δομικών προϊόντων και υπηρεσιών κατασκευών.

Όπως επισημαίνει, μετά τις αλλαγές στις ηγεσίες πολλών χωρών της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, έχει παρατηρηθεί μεγάλη στροφή για ενίσχυση των υποδομών των χωρών αυτών, με απώτερο σκοπό ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο για τους κατοίκους τους. Έτσι, υπάρχει έντονη ανοικοδόμηση και νέες κατασκευές, που έχουν ως αποτέλεσμα την υψηλή ζήτηση σε δομικά υλικά και σε μηχανολογικό εξοπλισμό.

Επίσης, ο ΟΠΕ, που παρακολουθεί τον εξαγωγικό προσανατολισμό των Ελλήνων εξαγωγέων και καταγράφει τις τάσεις της εκάστοτε αγοράς, προωθεί νέες καινοτόμες δράσεις, οι οποίες ενισχύουν την εικόνα των ελληνικών προϊόντων και προσελκύουν το ενδιαφέρον των ξένων καταναλωτών.

Στο πλαίσιο αυτό, διοργανώνει την ελληνική συμμετοχή σε πλήθος διεθνών εκθέσεων και επιχειρηματικών αποστολών και συντονίζει προωθητικές ενέργειες (in store promotion σε πολυκαταστήματα του εξωτερικού, live cooking, γευσιγνωσίες, επισκέψεις αγοραστών και δημοσιογράφων, κ.ά).

Ακόμα, ο Οργανισμός προγραμματίζει επιδοτούμενα σεμινάρια για τους εξαγωγείς και συνεχίζει τις ενέργειες για την υλοποίηση του portal Single Window, που θα διευκολύνει τις καθημερινές εξαγωγικές διαδικασίες και συναλλαγές.

Ο ΟΠΕ διευκρινίζει ότι, ως φορέας προώθησης της εθνικής πολιτικής για τις εξαγωγές και το εμπόριο, παρά τη μείωση εισροής πόρων και την αντίστοιχη μείωση ανθρώπινου δυναμικού, όχι μόνο συνεχίζει σταθερά τις προσπάθειές του για την υποστήριξη του ουσιαστικού ρόλου του εξαγωγικού εμπορίου, αλλά έχει επιπροσθέτως τριπλασιάσει τις δράσεις του, τον τελευταίο χρόνο. «Αξιοσημείωτο είναι ότι έχουν μειωθεί, σε μεγάλο βαθμό, οι υποχρεώσεις προς τρίτους, λειτουργικά και διοικητικά έξοδα και, το 2011, ήταν μία χρονιά χωρίς ζημίες, γεγονός που είχε πολλά έτη να συμβεί για τον Οργανισμό», υπογραμμίζει ο ΟΠΕ.

Στο πλαίσιο των ευρύτερων συνεργασιών, ο ΟΠΕ συζητά καθημερινά με όλους τους εμπλεκόμενους με το εξαγωγικό εμπόριο φορείς για την προώθηση από κοινού δράσεων, με στόχο τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την ανάδειξη των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στις διεθνείς αγορές. Ενισχύει και υποστηρίζει τις πρακτικές του Περιφερειακού Μάρκετινγκ, με τη συνεργασία Περιφερειών και Εμπορικών Επιμελητήριων, όπως η Περιφέρεια Κρήτης, το Επιμελητήριο Λάρισας, το Επιμελητήριο Φθιώτιδας, το Επιμελητήριο Καβάλας κ.ά., με αποτέλεσμα τη στοχευμένη και ουσιαστική ανάπτυξη και την αντίστοιχη αύξηση των πωλήσεων των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων.