Φόβοι και φοβίες “τραυματίζουν” καθημερινά τη ζωή μας, ειδικά σε περιόδους οικονομικής, κοινωνικής, ηθικής και πνευματικής κρίσης, οδηγώντας ακόμη και στην αυτοκτονία. Οι φόβοι για το αύριο, για την ανεργία, για την αδυναμία πληρωμής των χρεών, για το μέλλον των παιδιών μας, για την υγεία μας, μπορούν να ξεπεραστούν,αρκεί να μάθουμε να τους διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά ώστε να απαλλαγούμε από αυτούς.

“Μη κρύβετε τους φόβους σας, ομολογήστε τους για να μπορέσετε να τους αντιμετωπίσετε. Αυτό που φοβόμαστε αυτό παθαίνουμε. Αν δεν είστε αρκετά ήρεμοι και ψύχραιμοι ώστε να παραδεχτείτε και να ομολογήσετε τους φόβους σας ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού. Αγαπήστε περισσότερο τον εαυτό σας και τους συνανθρώπους σας ” συνιστά ο ψυχολόγος Θεοφάνης Μπούκας μιλώντας με αφορμή διάλεξη με θέμα “Πώς θα ζήσουμε χωρίς φόβους και φοβίες” .

“Σε περιόδους κρίσεις οι φόβοι αυξάνονται.Ο άνθρωπος νιώθει αβοήθητος μπροστά στο αύριο, στη φτώχεια, τα χρέη που πιθανόν έχει, φοβάται επειδή δεν μπορεί να προγραμματίσει τη ζωή του, φοβάται το θάνατο και όταν υπερβεί τα όρια οδηγείται στην αυτοκτονία. Αντί να υφιστάμεθα τις συνέπειες του φόβου και των φοβιών είναι καλό να μάθουμε πως να τους διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά και αν είναι δυνατόν να απαλλαγούμε ώστε να ζήσουμε μία καλύτερης ποιότητας ζωή” αναφέρει ο κ. Μπούκας.

Οι φόβοι εγκαθίστανται από την εμβρυική και την παιδική ηλικία, απωθούνται αλλά μας συντροφεύουν στην υπόλοιπη ζωή χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε και κάποια στιγμή κάτω από κάποια ερεθίσματα εξωτερικεύονται.

“Ο φόβος μπορεί να εμφυτευτεί από την εμβρυική ηλικία πχ αν μια έγκυος φωνάζει. Οι παιδίατροι λένε ότι όταν γεννηθεί ένα παιδί εμφυτεύεται μέσα του ο φόβος για τους θορύβους, οι οποίος καταγράφεται, παραμένει ξεχασμένος και εκδηλώνεται πολύ αργότερα. Για αυτό τα μωρά δεν πρέπει να μένουν σε θορυβώδες περιβάλλον, ούτε οι γονείς να φωνάζουν μπροστά τους. Στην ηλικία των 6-12 μηνών τα μωρά φοβούνται τους ξένους, γι αυτό οι γονείς δεν θα πρέπει να τα δίνουν στην αγκαλιά άλλων. Μέχρι την ηλικία των 4 ετών φοβούνται τις μάσκες που καμιά φορά φαίνονται διασκεδαστικές στους γονείς. Από την ηλικία των 4 ετών αρχίζει ο φόβος για τα ζώα και στις ηλικίες 4-6 ετών τα παιδιά φοβούνται το σκοτάδι, τις αστραπές,το σχολείο κλπ. Ο φόβος του σχολείου δημιουργείται γιατί είναι δύσκολη η προσαρμογή σε ένα άλλο περιβάλλον. Στην ενήλικη ζωή όλοι αυτοί οι φόβοι που απωθούνται, κορυφώνονται και σε ένα διάστημα λίγων δευτερολέπτων ο άνθρωπος μπορεί να κυριευτεί από πανικό και να θέλει να αποδράσει από έναν κλοιό που τον σφίγγει” εξηγεί ο κ. Μπούκας

Υπάρχουν τρία είδη φόβου: ο ενστικτώδης φόβος, ο οποίος μας προστατεύει πχ όταν βρεθούμε μπροστά σε έναν γκρεμό, ο ψυχολογικός φόβος που οφείλεται σε καθημερινά γεγονότα και οι νευρωτικοί φόβοι που υπάρχουν από την παιδική ηλικία και οι οποίοι αναδύονται κατά την ενήλική ζωή λόγω εξωτερικών ερεθισμάτων.

“Για να αντιμετωπιστούν οι νευρωτικοί φόβοι χρειάζεται οπωσδήποτε βοήθεια από ειδικό γιατί ο άνθρωπος μπορεί να μη θυμάται τι είναι αυτό που τον φόβισε στην παιδική του ηλικία. Πχ όταν ήταν μωρό μπορεί να τον τίναζε για παιχνίδι ο πατέρας του και ως ενήλικος να φοβάται μήπως πέσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται η βοήθεια του ειδικού ώστε να γίνει αναβίωση των φόβων και να διαλυθεί το τραυματικό κομμάτι της παιδικής ηλικίας το οποίο παραμένει μέσα στον άνθρωπο και τον ωθεί να κάνει ανώριμα πράγματα” αναφέρει ο κ. Μπούκας.

Συχνά συμβαίνει να παθαίνουμε αυτό που φοβόμαστε και η εξήγηση που δίνει ο κ. Μπούκας γι αυτό το φαινόμενο είναι η εξής: “Όταν σκεπτόμαστε έντονα δημιουργείται μια έντονη μορφή που λειτουργεί αντίθετα από αυτό που θέλουμε. Επηρεάζονται οι πράξεις και τα συναισθήματά μας. Αυτό που φοβόμαστε το παθαίνουμε και αυτό που σκεπτόμαστε συμβαίνει πχ φοβόμαστε μην αρρωστήσουμε και αρρωσταίνουμε ή σκεπτόμαστε συνέχεια μήπως χάσουμε τη δουλειά μας και μένουν άνεργοι. Επίσης υπάρχει ο φόβος για άλλα πρόσωπα , ο φόβος της οικειότητας. Θέλουμε να αναπτύξουμε οικειότητα με ένα άτομο αλλά σκεφτόμαστε μήπως θέλει να μας εκμεταλλευτεί. Το ίδιο όμως σκέφτεται και το άτομο αυτό . Η σύγκρουση μέσα μας είναι τόσο έντονη που τελικά προσελκύει αυτό που φοβόμαστε”.

Τι πρέπει όμως να κάνει κανείς για να απαλλαγεί από τους φόβους του; Η απάντηση που δίνει στο ερώτημα αυτό ο κ. Μπούκας είναι η εξής: “ Θα πρέπει να μη διστάζει να παραδεχτεί και να ομολογήσει τους φόβους του. Συμφέρει πιο πολύ να τους βγάλει προς τα έξω παρά να τους κρατάει μέσα του, γιατί οι κρυμμένοι φόβοι όταν παραμένουν μέσα του οδηγούν σε ιδεοληψία, δηλαδή ο άνθρωπος φοβάται μία ιδέα. Θα χρειαστεί να κάνει αναδρομή στους φόβους των παιδικών του χρόνων και να τους αντιμετωπίσει μόνος του, αν είναι ήρεμος και ψύχραιμος, ή με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Από την άλλη για να σταματήσει κανείς να παθαίνει αυτό που φοβάται και να προσελκύει ανθρώπους που φοβάται, θα πρέπει ξεπεράσει τους φόβους του με την πίστη και το μυαλό του. Σήμερα υπάρχει έλλειψη αγάπης, η αγάπη είναι αυτή που διώχνει τους φόβους. Δεν αγαπάμε αρκετά τον εαυτό μας. Χρειάζεται να βάλουμε στη ζωή μας περισσότερη αγάπη για τον εαυτό μας και για τους συνανθρώπους μας”