Σωτήρια για τη ζωή ενός ηλικιωμένου που έχει εξαφανιστεί αποδεικνύεται η άμεση έναρξη των προσπαθειών για την ανεύρεσή του, όπως προκύπτει από τον απολογισμό των 25 μηνών λειτουργίας του στην Ελλάδα τού  Εθνικού Προγράμματος Silver Alert και της Εθνικής Γραμμής SOS 1065 για τους ηλικιωμένους, από την Κοινωνική Υπηρεσία της ΜΚΟ Γραμμή Ζωής.

Κατά το χρονικό διάστημα 12 Απριλίου 2011 έως και 31 Μαΐου 2013 καταγράφηκαν 127 εκδόσεις Silver Alert και 106 ευρέσεις εξαφανισθέντων ηλικιωμένων , εκ των οποίων 62 εντοπίστηκαν σώοι και οι υπόλοιποι 44 νεκροί. Για τους 9 στους 10 ηλικιωμένους που βρέθηκαν σώοι τα οικεία τους πρόσωπα είχαν καταθέσει τα δικαιολογητικά για την έκδοση Silver Alert (SA) μέσα στο πρώτο τριήμερο από την εξαφάνισή τους. Για 6 στους 10 ηλικιωμένους που εντοπίστηκαν νεκροί τα οικεία τους πρόσωπα είχαν καταθέσει τα δικαιολογητικά για την έκδοση SA, ενώ είχαν περάσει 72 ώρες από τη στιγμή που είχαν εξαφανιστεί.

«Όσο πιο γρήγορη είναι η κινητοποίηση τόσο πιο καλό είναι το αποτέλεσμα», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπεύθυνος του Silver Alert Μιχάλης Ροκκάς. «Την ανάγκη να γίνει άμεσα η αναζήτηση ενός ηλικιωμένου, λόγω των ασθενειών που μπορεί να αντιμετωπίζει, της στέρησης της φαρμακευτικής αγωγής του ή ενός ατυχήματος» επισημαίνει  και η υπεύθυνη επικοινωνίας της Γραμμής Ζωής, Πελίνα Θεοδοσίου.

Ως αξιοσημείωτο χαρακτηρίζουν επίσης, οι υπεύθυνοι του προγράμματος ότι αυτούς τους 25 μήνες εντοπίστηκαν 217 ηλικιωμένοι πριν εκδοθεί Silver Alert, γεγονός που δείχνει σύμφωνα με τον κ. Ροκκά ότι ο κόσμος γνωρίζει ότι υπάρχει μηχανισμός αναζήτησης των ηλικιωμένων και ενημερώνει άμεσα. «Αν δεν ενεργοποιηθεί η κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα. Κινητοποιούνται εκτός από τους φορείς της πολιτείας, πολλοί φορείς ιδιωτών, διασώστες, ραδιοερασιτέχνες. Ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο βγαίνουν πολίτες μόνοι τους στους δρόμους της περιοχής τους για να ψάξουν και να βοηθήσουν έναν ηλικιωμένο που έχει χαθεί», σημειώνει ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι «ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη υψώνουν ένα δίχτυ ασφαλείας γύρω από τους ηλικιωμένους, ιδιαίτερα τους ανιακούς, που είναι πιο ευάλωτοι». Τα στοιχεία του 25μηνου απολογισμού μαρτυρούν ότι 6 στους 10 ηλικιωμένους χάνονται λόγω ανοϊκών διαταραχών (Alzheimer, κενά μνήμης). Σε σύνολο 127 εξαφανισθέντων ηλικιωμένων οι 75 έπασχαν από ανοϊκές διαταραχές και 52 ηλικιωμένοι εξαφανίστηκαν για άλλους λόγους (αυτοκτονικές τάσεις, κατάθλιψη κα). Στο σύνολο αυτών που εντοπίστηκαν ζωντανοί, το 69% έπασχε από προβλήματα μνήμης, ενώ στο σύνολο των θανόντων εντοπισθέντων το 50% έπασχε από προβλήματα μνήμης. Επτά στους δέκα ηλικιωμένους χάνονται σε αστικές περιοχές και περίπου ένας στους τέσσερις σε αγροτικές περιοχές.

Στα 106 περιστατικά εντοπισμού του SA το 96% των αγνοούμενων ηλικιωμένων εντοπίσθηκαν εντός νομού και μάλιστα το 37% βρέθηκε σε ακτίνα 3 χιλιομέτρων από τον τόπο εξαφάνισης.

Με ποσοστό εντοπισμού 83% επί των εξαφανισθέντων, σε ποσοστό 49% είναι μεταξύ 60 και 75 ετών, σε ποσοστό 48% είναι πάνω από 75 ετών και οι περισσότεροι, σε ποσοστό 66%, είναι άνδρες.

Μικρή αύξηση του ποσοστού των εξαφανίσεων ηλικιωμένων παρατηρείται το καλοκαίρι και αυτό σύμφωνα με τον κ Ροκκά λόγω κυρίως της αμέλειας των οικείων προσώπων και της προσοχής που μειώνεται. «Μπορεί να έχουν πάει διακοπές και να έχουν αφήσει τον ηλικιωμένο στην πόλη. Μπορεί να έχουν πάει στο χωριό τους και να μην δίνουν την ίδια προσοχή στον ηλικιωμένο εκτιμώντας ότι του είναι οικεία η περιοχή.» Όμως, όπως σημειώνει ο κ .Ροκκάς χρειάζεται αυξημένη προσοχή, καθώς όσοι χάνονται σε αγροτικές περιοχές, συνήθως εντοπίζονται νεκροί.

Σε αυτούς τους 25 μήνες λειτουργίας της, η Κοινωνική Υπηρεσία της Γραμμής Ζωής δέχθηκε στην Εθνική Γραμμή SOS 1065, 5.147 κλήσεις, όπου εκτός από τα περιστατικά εξαφάνισης, υπήρχαν 1.042 κλήσεις για περιστατικά ψυχολογικής υποστήριξης. Σύμφωνα με την κ. Θεοδοσίου επρόκειτο για ηλικιωμένους που ζουν μόνοι και ήθελαν να μιλήσουν σε κάποιον, να ζητήσουν βοήθεια ψυχολογική, αλλά και στήριξη οικονομική, ακόμα και λίγα τρόφιμα.

Ιδιαίτερα σημαντικό όμως είναι ότι στους πρώτους 25 μήνες λειτουργίας της η Εθνική Γραμμή SOS 1065 δέχθηκε και 333 κλήσεις για καταγγελίες κακοποίησης ηλικιωμένων, από τα ίδια τα θύματα ή γείτονες και αφορούν σε σωματική, ψυχολογική, οικονομική βία ή παραμέληση. «Το ποσοστό είναι μεγάλο, γιατί στην πραγματικότητα θα είναι ακόμη μεγαλύτερο, αν λάβει κανείς υπόψη ότι είναι πολύ δύσκολο να φτάσει ένας ηλικιωμένος να καταγγείλει κακοποίηση», υπογραμμίζει η κ. Θεοδοσίου. Όπως εξηγεί «οι ηλικιωμένοι φοβούνται συνήθως ότι θα μείνουν μόνοι αν καταγγείλουν τα δικά τους πρόσωπα, ότι θα καταλήξουν σε ένα ίδρυμα ή στο δρόμο».

Όσον αφορά την Ελλάδα υπάρχει μεγάλη έλλειψη δεδομένων για το μέγεθος του προβλήματος κακοποίησης ηλικιωμένων, όπως τονίζεται από τη Γραμμή Ζωής. «Δυστυχώς στη χώρα μας τα δεδομένα που αφορούν περιστατικά κακομεταχείρισης ατόμων τρίτης και τέταρτης ηλικίας είναι εξαιρετικά περιορισμένα, καθώς δεν υφίσταται καμία εθνική πολιτική συστηματικής (ή μη) καταγραφής των περιστατικών».

«Δεν υπάρχει πολιτική, δεν υπάρχει καμία μέριμνα, για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας στη χώρα μας, που είναι οι πρώτοι που υφίστανται τα δεινά της κρίσης», επισημαίνει η κ. Θεοδοσίου. «Η κοινωνία μας τους αντιμετωπίζει ως ανθρώπους σε αποδρομή και αυτό καθοδηγείται από το κράτος», σημειώνει από την πλευρά του ο κ. Ροκκάς. Όμως, «δεν αξίζουν τέτοιας τύχης, τους πρέπει αξιοπρέπεια και σεβασμός», επανέρχεται η κ. Θεοδοσίου.