Τι βιβλία να διαβάσουμε για το καλοκαίρι; Η πρόσφατη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή διαθέτει μια ευρεία γκάμα επιλογών. Αν δεν έχουμε κουραστεί να ακούμε καθημερινά και από τους πάντες για την κρίση, κι αν θέλουμε να διαπιστώσουμε με ποιους ακριβώς τρόπους καταγράφουν τα πράγματα που όλοι ζούμε καθημερινά οι Έλληνες συγγραφείς, μπορούμε καταρχάς να δούμε πώς συμβαίνει κάτι τέτοιο εκτός Ελλάδος. Στο μυθιστόρημά της «Το πρόσωπο του ουρανού» (εκδόσεις Πατάκη, σελ.360) η Δήμητρα Κολλιάκου, που είναι εγκατεστημένη στη Γαλλία, μιλάει για την κρίση στη Μεγάλη Βρετανία, όπως θα την υπομείνουν ένας 'Αγγλος πανεπιστημιακός και η Ελληνίδα γυναίκα του (δασκάλα ελληνικών), οι οποίοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μαζί με τα κοινωνικά και επαγγελματικά τους αδιέξοδα και ένα ακανθώδες οικογενειακό πρόβλημα. Για την κρίση εντός Ελλάδος θα κάνει λόγο ο Θανάσης Χειμωνάς στο μυθιστόρημά του «Ζούμε τις τελευταίες μας ημέρες» (εκδόσεις Πατάκη, σελ. 121). Η κρίση θα μεταφραστεί εν προκειμένω σε προσωπική και σε υπαρξιακή παράλυση, με παντελώς άδηλες προοπτικές για το παρόν και το μέλλον των ηρώων. Στην κρίση αναφέρεται και η Μαρία Κουγιουμτζή με το μυθιστόρημά της «Κι αν δεν ξημερώσει;» (εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 263), όπου και μια επίφοβη αλληγορία για την αδιαφάνεια της πολιτικής εξουσίας. Την κρίση απεικονίζει υπό μια έννοια και ο Δημήτρης Νόλλας με το μυθιστόρημά του «Το ταξίδι στην Ελλάδα» (εκδόσεις Ίκαρος, σελ. 184), όπου οι ρίζες της ανάγονται στην πολιτική παθολογία της δεκαετίας του 1960, αλλά και στον Εμφύλιο.

Τα μυθιστορήματα της Έλενας Χουζούρη «Δυο φορές αθώα» (εκδόσεις Κέδρος, σελ. 228), του Νίκου Δαββέτα «Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη» (εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 217) και της Βασιλικής Ηλιοπούλου «Η άσκηση του Ροτ» (εκδόσεις Πατάκη, σελ. 219) θα μας πάνε πέρα από την κρίση, ταξιδεύοντας στο ιστορικό παρελθόν. Η Χουζούρη θα φτάσει μέχρι τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες της Τασκένδης για να δείξει πώς τα παιδιά τους έμειναν στο τέλος χωρίς πατρίδα (ξένοι στη σοβιετική Τασκένδη και ακολούθως ξένοι και στη σημερινή Ελλάδα). Ο Δαββέτας θα ανατρέξει στη δίκη και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, όπως και στη γενιά του Μάη του 1968, για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο απώλεσαν αμφότερες τα ιδανικά τους. Τέλος, η Ηλιοπούλου θα επιστρέψει στον Εμφύλιο και στα παιχνίδια τα οποία μπορεί να παίξει η μνήμη με τους επιγόνους των πρωταγωνιστών του. Στην Ιστορία θα περιπλανηθεί και η Ντορίνα Παπαλιού με το μυθιστόρημά της «Το απαραίτητο φως» (εκδόσεις Ίκαρος, σελ. 628), στο οποίο θα φουντώσει ο αγώνας Ελλήνων και Βρετανών κατά του ναζισμού, αλλά και ο έρωτας μιας πρωτοποριακής ζωγράφου για έναν ήρωα της Αντίστασης.

Λογοτεχνία, όμως, δεν είναι μόνο η κρίση και η πολιτική ή η Ιστορία, αλλά και οι μικρές και αφανείς ιστορίες μέσα από τις οποίες θα αναδειχθεί ένας αμιγώς ατομικός κόσμος. Εδώ ανήκουν τα μυθιστορήματα του Μιχάλη Μοδινού «Άγρια Δύση. Μια ερωτική ιστορία» (εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 448) και της Λουκίας Δέρβη ”Group therapy” (εκδόσεις Μελάνι, σελ. 209 ). Ο Μοδινός θα εξιστορήσει τον έρωτα ανάμεσα σε μιαν Αμερικανίδα ελληνικής καταγωγής κι έναν έλληνα συγγραφέα το καλοκαίρι της πτώσης της δικτατορίας των συνταγματαρχών ενώ η Δέρβη θα οδηγήσει τέσσερις εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους γυναίκες στο να ανακαλύψουν ποιον ακριβώς ρόλο καλείται να παίξει ο έρωτας στην καθημερινότητά τους.

Ο κύκλος κλείνει με τέσσερα ακόμα βιβλία: τα μυθιστορήματα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Το ελάχιστο ίχνος» (εκδόσεις Το Ροδακιό, σελ. 323) και του Βασίλη Αλεξάκη «Ο μικρός Έλληνας» (εκδόσεις Εξάντας, σελ. 309), τα οποία θα συμπληρώσουν οι συλλογές διηγημάτων του Τάσου Γουδέλη «Το ωραίο ατύχημα» (εκδόσεις Κέδρος, σελ. 221) και του Πάνου Τσίρου «Δεν είν’ έτσι;» (εκδόσεις Μικρή Άρκτος, σελ. 91). Και οι τέσσερις πεζογράφοι έχουν ως θέμα τους την ίδια τη λογοτεχνία. Ο Χατζηγιαννίδης διαλέγει για πρωταγωνιστή έναν ηθοποιό που πεθαίνει επί σκηνής μαζί με τον ήρωα τον οποίο υποδύεται, θέτοντας επί τάπητος το ζήτημα της λογοτεχνικής αλήθειας και της αληθοφάνειας. Ο Αλεξάκης θα ζωντανέψει εκ νέου τους λογοτεχνικούς ήρωες που έθρεψαν τη φαντασία της παιδικής και της εφηβικής του ηλικίας. Ο Γουδέλης θα διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους εισχωρεί η πραγματικότητα στη συνείδηση του συγγραφέα, για να αποτυπωθεί εν συνεχεία στη γραφή του. Όσο για τον Τσίρο, θα υπονομεύσει τα ρεαλιστικά του πρόσωπα με μιαν εντελώς απροσδόκητη μέθοδο, δημιουργώντας μια σειρά εκρηκτικών καταστάσεων.