Αν οι ΗΠΑ βιώνουν τα τελευταία χρόνια μια απρόσμενη "έκρηξη" στις παραγόμενες ποσότητες αερίου, αυτό οφείλεται στην επιμονή και τη διάνοια ενός 'Ελληνα, ο πατέρας του οποίου, φτωχός βοσκός από την Πελοπόννησο, κατέφθασε στο Ellis Island της Νέας Υόρκης το 1901. 'Ηταν ο γιος αυτού του βοσκού, ο Τζορτζ Μίτσελ (George Mitchell), που στην αυγή του 2000, σε ηλικία σχεδόν 80 ετών, εφηύρε την επαναστατική μέθοδο της υδραυλικής διάρρηξης ("fracking"), χάρη στην οποία έγιναν εκμεταλλεύσιμα "απρόσιτα" κοιτάσματα, που αποδίδουν σήμερα περίπου το 25% του καταναλισκόμενου στις ΗΠΑ φυσικού αερίου. Ουσιαστικά, στη μέση ακριβώς της περιόδου της παρακμής της παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, η μέθοδος άνοιξε τον δρόμο για να αποσπαστούν νέες ποσότητες αερίου, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων!

   Η "υδραυλική διάρρηξη", στην οποία οι ΗΠΑ επένδυσαν αδρά μετά την ύφεση του 2008, εφαρμόζοντας πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ύψους 800 δισ. δολαρίων, βρέθηκε στο επίκεντρο  διάλεξης του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τέξας, Μάικλ Μάρντερ (Michael Marder), στο αμφιθέατρο της πολυτεχνικής σχολής στη Θεσσαλονίκη. To fracking, εξήγησε ο καθηγητής, από τη μία κατέστησε εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα που μέχρι τότε ήταν απρόσιτα, φέρνοντας τις ΗΠΑ στην ενεργειακή πρωτοπορία και από την άλλη συνάντησε αμφισβήτηση, εξαιτίας της χρησιμοποίησης μεγάλων ποσοτήτων υδάτων αλλά και του συσχετισμού της μεθόδου με σεισμούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο στην περιοχή του Ντάλας διανοίχτηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια περισσότερα από 20.000 τέτοια πηγάδια, καθένα από τα οποία κόστισε από 3 εκατ. έως 10 εκατ. δολάρια!

   Τρία χιλιόμετρα κάτω από τη γη

   Πώς λειτουργεί όμως το fracking; Ένα τρυπάνι φτάνει μέχρι και στα τρία χιλιόμετρα κάτω από τη γη, στο βάθος αρχαίων λιμνών. Στη συνέχεια το "τρυπάνι" στρίβει οριζόντια σε γωνία 90 μοιρών και συνεχίζει για άλλο ένα- δύο χλμ, ενώ κάθε τόσο τοποθετούνται αγωγοί και τσιμέντο. Στη συνέχεια, δημιουργούνται ρωγμές στον βράχο και εισάγεται νερό με υψηλή πίεση και με κάποια χημικά (π.χ., οξέα), που ωθούν τις ρωγμές και τους πόρους της πέτρας να ανοίξουν περισσότερο, "ανεβάζοντας" το καύσιμο προς τα πάνω. 'Ετσι γίνεται δυνατή η εξόρυξη ακόμη και από πετρώματα πολύ σκληρά και χαμηλής διαπερατότητας, όπως ο σχιστόλιθος, από τον οποίο εξάγονται τα shale gas και oil (σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο).

   Μεγάλη απόδοση αλλά και σεισμοί

   Σήμερα, επισήμανε ο κ.Μάρντερ, περίπου το 40% της παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ προέρχεται από σκληρούς σχιστολιθικούς σχηματισμούς. Ωστόσο, υπάρχει και αντίλογος σε σχέση με τη μέθοδο, τον οποίο ο καθηγητής έβαλε στο "μικροσκόπιο".

   Όσον αφορά τις καταγγελίες ότι η μέθοδος χρησιμοποιεί τεράστιες ποσότητες νερού, επισήμανε ότι αυτή είναι μια λανθασμένη άποψη, αφού σε σύγκριση με την παραδοσιακή εξόρυξη, που χρειάζεται πολύ νερό στη δεύτερη φάση της, το fracking χρησιμοποιεί συνολικά μικρότερους όγκους υδάτων.

   Σχετικά με τη μόλυνση των υδάτων επισήμανε ότι, πράγματι, το νερό που χρησιμοποιείται, "σηκώνει" βαριά μέταλλα και επιβλαβή υλικά από τα πετρώματα και άρα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρίπτεται σε ποτάμια ή στη θάλασσα. Ο τρόπος που βρέθηκε για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι η διάνοιξη άλλων πηγαδιών σε διαφορετικά σημεία, στα οποία το "βρώμικο" νερό "επιστρέφεται" ώστε να μη μολύνει καθαρά ύδατα.

   Βάσιμος φαίνεται ότι είναι και ο συσχετισμός της μεθόδου με σεισμούς, αφού σε έρευνα που έγινε σε περιοχή με γεωτρήσεις fracking στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε την περίοδο 2010-2015 αύξηση των σεισμών (όλοι βέβαια κάτω των 3 Ρίχτερ), σε σχέση με το διάστημα 1980-2009, πριν από την έναρξή τους.

   Οι κυβερνήσεις να δουν μια 20ετία μπροστά

   Κατά τον κ.Μάρντερ, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί και στο κομμάτι της πρόληψης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το οποίο όμως δεν αφορά την περίοδο κατά την οποία η γεώτρηση είναι ενεργή αλλά τα χρόνια μετά από την εξάντλησή της. "Όποια χώρα επιλέγει τη μέθοδο της υδραυλικής διάρρηξης", σημείωσε, 'θα πρέπει να κοιτάζει 20 χρόνια μπροστά, αφού εξαντληθούν τα πηγάδια, γιατί είναι ακριβή η απενεργοποίησή τους. Για να κλείσει ένα τέτοιο πηγάδι απαιτείται δαπάνη από 500.000 δολάρια μέχρι 1,5-2 εκατ. δολ. Πρέπει να είναι σαφές: ποιος θα πληρώσει;"

   Ο καθηγητής επισήμανε ακόμη ότι οι ΗΠΑ, που σημειωτέον καταναλώνουν το 25% της παραγόμενης παγκοσμίως ενέργειας, παρότι συγκεντρώνουν μόνο το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, μπορεί μεν να έχουν ανακουφιστεί προσωρινά με την εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου, αλλά το πρόβλημα δεν έχει λυθεί οριστικά.

   "Μέσα σε δέκα χρόνια ανοίχτηκαν μόνο στο Ντάλας 20.000 τέτοια πηγάδια, αλλά σε δύο τρία χρόνια εξαντλούνται [...] Από κάθε πηγάδι παίρνουμε το 10%-20% του αερίου που θεωρητικά υπάρχει και πιστεύω ότι σε κάποια χρόνια ίσως φτάσουμε και στο 40%-50%" επισήμανε, προσθέτοντας όμως ότι οι λύσεις δεν είναι οριστικές.

   "Το σύνολο του αερίου που θα παραχθεί από το Barnett Shale στο Ντάλας, αυτά τα 20.000 πηγάδια, θα καλύψουν την κατανάλωση ενός έτους. Το μεγάλο κοίτασμα, στην περιοχή Μarcellus, εκτιμάται ότι θα αποδώσει αέριο για δύο έως τρία χρόνια, το Eagle Ford για συν έξι μήνες. Αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποφασίσουν αν θα κάνουν εξαγωγές ή όχι και αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο αέριο έχει πράγματι το Marcellus" σημείωσε ο καθηγητής.

   "Πιστεύω ότι αυτή είναι μια γέφυρα που πρέπει να διασχίσουμε πολύ προσεκτικά, γιατί αν τελειώσει και αυτό το αέριο, τι θα κάνουμε;" λέει και προσθέτει ότι η κοινωνία στις ΗΠΑ δίνει στους επιστήμονες δύο οδηγίες: αφενός να βοηθήσουν με τις γνώσεις τους τις εταιρείες να βγάλουν κέρδος και αφετέρου να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να βελτιωθεί η κοινωνία. "Κάθε μέρα προσπαθώ να βρω ισορροπίες ανάμεσα στα δύο" κατέληξε.

   Τζορτζ Μίτσελ: Μια ζωή σαν μυθιστόρημα

   Ο πατέρας του Τζορτζ Μίτσελ, ο αιγοβοσκός Σάββας Παρασκευόπουλος από την Πελοπόννησο, μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1901, σε ηλικία 20 ετών, αφού πρώτα πήγε περπατώντας από τα χωριά Νεστάνη και Μηλιές της Αρκαδίας μέχρι την Καλαμάτα, προκειμένου να εργαστεί στο εκεί ναυπηγείο για να βγάλει τα χρήματα για το εισιτήριό του. Φτάνοντας στις ΗΠΑ έπιασε διάφορες δουλειές, μεταξύ άλλων στον σιδηρόδρομο, μέχρι που άνοιξε το δικό του καθαριστήριο. 'Αλλαξε το επίθετό του σε Μίτσελ επειδή ένας από τους πρώτους εργοδότες του βαρέθηκε να γράφει το μακροσκελές ελληνικό του επώνυμο και απείλησε να τον απολύσει! Έτσι, ο Παρασκευόπουλος έγινε Μίτσελ, παίρνοντας το επώνυμο του εργοδότη του.

    Η μητέρα του Τζορτζ πέθανε όταν ο ίδιος ήταν μόλις 13 ετών αλλά πριν φύγει από τη ζωή άφησε "εντολή" στον πατέρα του να "καλοσπουδάσει" όλα τα παιδιά της. Έτσι και έγινε: ο Τζορτζ πήρε με άριστα το πτυχίο του μηχανικού πετρελαίου από το Πανεπιστήμιο Α&Μ του Τέξας.

   Λίγο αργότερα, μαζί με τον μεγαλύτερο αδερφό του, ίδρυσαν εταιρεία εξόρυξης, η οποία άνοιξε 10.000 πηγάδια παγκοσμίως. Όταν όμως άρχισε να γίνεται ορατός ο κίνδυνος για σταδιακή εξάντληση των αποθεμάτων, άρχισε να ψάχνει τον τρόπο για να αντλήσει ενέργεια από κοιτάσματα που μέχρι τότε ήταν απρόσιτα για διάφορους λόγους. "Πάλεψε" για αυτό επί 17 ολόκληρα χρόνια. Και τελικά, λίγο πριν από τα 80 του, βρήκε τη μέθοδο που τον έκανε δισεκατομμυριούχο. Το κοίτασμα που κατάφερε να "χτυπήσει" ήταν τόσο μεγάλο, που όταν ένας ανταγωνιστής του άκουσε τις ποσότητες, νόμιζε ότι επρόκειτο για ...φάρσα.

   Το fracking και άλλες "μη συμβατικές" τεχνικές διπλασίασαν τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα φυσικού αερίου της Βόρειας Αμερικής σε 3 τετρακισεκατομμύρια κυβικά πόδια, όγκο χονδρικά ισοδύναμο με 500 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Η αύξηση αυτή ήρθε μετά από τέσσερις δεκαετίες πτώσης. Ο Τζορτζ Μίτσελ, που μεταξύ άλλων δημιούργησε από κοινού με τη σύζυγό του το Ίδρυμα "Cynthia & George Mitchell Foundation", το οποίο διέθεσε πάνω από 400 εκατ. ευρώ για διάφορους σκοπούς, πέθανε το 2013. Είχε τρεις κόρες, επτά γιους, 23 εγγόνια και πέντε δισέγγονα._