"Φαντάσου, δεν μπαίνεις στην καθημερινότητα αλλά στη δημιουργία". Μ' αυτή την επιγραφή υποδέχονται τους επισκέπτες οι κάτοικοι του οικοχωριού "Σκάλα", που βρίσκεται περίπου 50 χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, κοντά στο Ζαγκλιβέρι, στις παρυφές ενός δάσους από βελανιδιές.
Το οικοχωριό "Σκάλα", όπως λένε οι ίδιοι οι δημιουργοί του, είναι μια προσπάθεια διαμόρφωσης και υλοποίησης ενός οικολογικού και κοινοτικού τρόπου ζωής. Αυτή τη στιγμή στον χώρο, έκτασης 20 στρεμμάτων, ζουν μόνιμα, σε δύο σπιτάκια και δύο τροχόσπιτα, 7 ενήλικες και 4 παιδιά, οι οποίοι χρησιμοποιούν για τις ομαδικές συγκεντρώσεις τους, ένα τρίτο σπίτι - πυρήνα, όπου μαγειρεύουν σε κοινή κουζίνα και τρώνε, συνήθως, όλοι μαζί.
"Με τον σύζυγό μου ήμασταν χρόνια σε αναζήτηση ενός άλλου κοινωνικού μοντέλου, μέχρι να φτάσουμε εδώ και να δημιουργήσουμε το οικοχωριό" εξηγεί μία εκ των δημιουργών του οικοχωριού, η Άννα Φιλίππου, ομοιοπαθητικός - ψυχολόγος, προσθέτοντας ότι κίνητρό τους υπήρξε και το γεγονός ότι "με την ψυχοθεραπεία φτάνεις μέχρι ένα σημείο αλλά μετά, επιστρέφεις και πάλι στο ίδιο κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον".
"Πιστεύουμε ότι για να φτάσει κάθε άτομο στη θεραπεία, πρέπει να υπάρξει και μια κοινωνική αλλαγή. Γι' αυτό, θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα εναλλακτικό κοινωνικό μοντέλο μέσα από δεσμούς αλληλεγγύης, συντροφικότητας και διαφάνειας. Κάνουμε καθημερινά συναντήσεις και λύνουμε τα προβλήματα μέσα από συζήτηση και επικοινωνία" λέει η κ. Φιλίππου.
Όσο για τα παιδιά που πηγαίνουν στο γειτονικό δημοτικό σχολείο, "ζουν", όπως τονίζει, "με το βλέμμα στη φύση και όχι σε μια οθόνη".
"Ο κόσμος τους έχει διευρυνθεί. Τις προάλλες, η κόρη μου με ξύπνησε και μου έδειξε τον ουρανό που ήταν κατακόκκινος ενώ μια άλλη μέρα, εντυπωσιάστηκε από ένα μεγάλο πουλί σε ένα κλαδί".
Η κ. Φιλίππου επισκέπτεται κάποιες μέρες την εβδομάδα τη Θεσσαλονίκη για τη δουλειά της και αισθάνεται κάθε φορά "εγκλωβισμένη σε κουτιά, από το αυτοκίνητο, στο γραφείο και στο διαμέρισμα, περνώντας μέσα από στενούς διαδρόμους".
"Ακόμα και όταν πηγαίνουμε πολλές φορές βόλτα στην παραλία, αναρωτιέμαι, κοιτάμε άραγε τη θάλασσα;"
Βιολογικός καθαρισμός με ...φυτά
Το οικοχωριό, συνολικής έκτασης 60 στρεμμάτων, είναι ανεξάρτητο ενεργειακά καθώς ηλεκτροδοτείται από φωτοβολταϊκά πάνελς, χρησιμοποιεί πόσιμο νερό από πηγές και βρόχινο για τις αρδεύσεις, έχει δημιουργήσει αγωγούς νερού και φυτά έχουν αναλάβει τον ρόλο του ...βιολογικού καθαρισμού. Οι κατασκευές είναι όλες με υλικά φιλικά στο περιβάλλον και με ελάχιστες ενεργειακές ανάγκες.
"Είναι χαρακτηριστικό ότι το κεντρικό, διώροφο σπίτι όπου συγκεντρωνόμαστε όλοι, ζεσταίνεται μόνο με μια μικρή σόμπα αφού είναι χτισμένο έτσι, ώστε όλη την μέρα να 'μαζεύει' την ηλιακή ενέργεια" σημειώνει η κ.Φιλίππου, συμπληρώνοντας ότι τον περσινό χειμώνα, για όλο το οικοχωριό, απαιτήθηκαν μόνο 4 τόνοι ξύλα!
Η προμήθεια των τροφίμων γίνεται μόνο από τοπικούς παραγωγούς, εκτός φυσικά από τα προϊόντα που παράγονται στο οικοχωριό όπως μήλα, φράουλες, κυδώνια, βερίκοκα, ροδάκινα και λαχανικά.
"Θέλουμε να μειώσουμε όσο γίνεται περισσότερο το οικολογικό μας αποτύπωμα και προς την κατεύθυνση αυτή, έχουμε φτιάξει και μία εγκατάσταση για την παραγωγή βιοαερίου για την κουζίνα μας που θα προέρχεται από τα οργανικά υπολείμματα. Έχουμε δε και ένα αποξηραντήριο που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια όπου αποξηραίνουμε ντομάτες και φρούτα" αναφέρει η κ. Φιλίππου.
Οι λιγοστοί, μέχρι στιγμής, κάτοικοι του οικοχωριού, οραματίζονται τον τόπο τους ως "μια ζωντανή και ανοιχτή κοινωνική πρόταση, όπου μπορούν να αντικατασταθούν οι συμβατικές δομές του ανταγωνισμού και του φόβου από τις σταθερές της εμπιστοσύνης, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της υπευθυνότητας απέναντι στον εαυτό μας αλλά και στην ίδια τη ζωή".
Σαν τη Χριστίνα, που μαζί με την κόρη της, εγκαταστάθηκε πρόσφατα στο οικοχωριό, αναζητώντας έναν άλλο τρόπο συνύπαρξης με το περιβάλλον και τους ανθρώπους.
"Θέλω την καθαρότητα που σχετίζεται με την ελευθερία και δεν φοβάμαι τίποτα. Δεν ξέρω αν θα πετύχει η μετεγκατάστασή μας αλλά όλοι μας, παντού στον 'δρόμο' μας αντιμετωπίζουμε ψευτοφόβους" περιγράφει, μαγειρεύοντας στη συλλογική κουζίνα, φαγητό για όλους- αγκινάρες με χόρτα.
Πάντως, στο οικοχωριό "Σκάλα", ως μέλος του Global Eco Village Network, έχουν φιλοξενηθεί δεκάδες εθελοντές απ' όλο τον κόσμο που θέλησαν να μάθουν από κοντά τον τρόπο λειτουργίας του και να βοηθήσουν στη δημιουργία διαφόρων υποδομών.
"Στόχος μας είναι, στα συνολικά 60 ιδιόκτητα στρέμματα, να μείνουν 30 οικογένειες και να δημιουργήσουμε έναν συνεταιρισμό, όπου ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη για τη ζωή του αλλά και για την κοινότητα" καταλήγει η κ. Φιλίππου.
