Τη Θεσσαλονίκη και την «οθόνη» του Φεστιβάλ Κινηματογράφου επέλεξε ο Παντελής Βούλγαρης -52 χρόνια «μουσαφίρης» του- (προβάλλει τις ταινίες του στο Φεστιβάλ από το 1965) για να προβάλει το «Τελευταίο σημείωμα» της τριλογίας του για τη θεματική τής κατοχής και της αντίστασης που «κουβαλάει» στο σκηνοθετικό, αλλά και το βιολογικό του κύτταρο ...
«Ήταν η πρώτη φορά που η επίσημη πρεμιέρα μιας ελληνικής ταινίας πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, προεγκαινιάζοντας το 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου που ανοίγει τις πύλες του στις 2 Νοεμβρίου» σημείωνε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Ορέστης Ανδρεαδάκης, προλογίζοντας την προβολή της ταινίας.
«Άραγε θα μας ξεχάσουν;» είναι ο... κινηματογραφικός υπότιτλος της ταινίας και μέρος του... τελευταίου σημειώματος του 34χρονου Ναπολέοντα Σουκατζίδη -Κρητικού μικρασιατικής καταγωγής- αγωνιστή του λαϊκού κινήματος και κρατούμενου στις φυλακές Χαϊδαρίου το διάστημα πριν από την πρωτομαγιά του 1944 και την εκτέλεσή του, μαζί με συνολικά 200 συγκρατουμένούς του στην Καισαριανή... Ο Σουκατζίδης που γνώριζε ξένες γλώσσες, εκτελούσε χρέη διερμηνέα του Γερμανού διοικητή του στρατοπέδου Καρλ Φίσερ. Την ημέρα της εκτέλεσης -που έγινε ως αντίποινα για τον θάνατο τεσσάρων Γερμανών- ο πρωταγωνιστής βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα ζωής: O Φίσερ του δίνει τη δυνατότητα να εξαιρεθεί βάζοντας στη θέση του έναν άλλο...
Η ταινία ξεκινά ασπρόμαυρη, μ΄ενα σημείωμα, το τελευταίο, που ανασύρει μια γυναίκα από το σακάκι του εκτελεσθέντα πάνω από τον τάφο του... και εξελίσσεται έγχρωμη με τη δραματοποιημένη -πραγματική ιστορία- των 200 της Καισαριανής...
Πρόσωπα, χαρακτήρες που αναδύονται στην εξέλιξη της μυθοπλασίας, είναι... κυρίως η ίδια η εν πολλοίς -και ειδικά στους νεότερους- άγνωστη ιστορία της μαζικής εκτέλεσης, ο «συγγραφέας» του «τελευταίου σημειώματος» Ναπολέων Σουκατζίδης (Ανδρέας Κωνσταντίνου), ο σκληρός διοικητής του στρατοπέδου Καρλ Φίσερ (Αντρέ Χένικε) και η αρραβωνιαστικιά του Ναπολέοντα, Χαρά Λιουδάκη (Μελίνα Κράιλινγκ), που κλείνει με το πλάνο της (κρατά τη βαλίτσα του εκτελεσθέντα και... πορεύεται προς το μέλλον) την ταινία.
«Στην εποχή μας όλα γίνονται γρήγορα... Δεν έμαθα να καταφεύγω στις βιβλιοθήκες, "γκουγκλάρω" για να βρω πληροφορίες... Στη συνεργασία μου με τον Παντελή Βούλγαρη θυμήθηκα ξανά πως...υπάρχουν και τα βιβλία. Είναι συναρπαστικό να ξαναερωτεύεσαι τη γνώση και τους ανθρώπους. Ήταν μια υπενθύμιση πως... μπορεί να υπάρχει ανθρωπιά και στη δουλειά» ελεγε η νεαρή Ελληνο-αμερικανίδα ηθοποιός Μελίνα Κράιλινγκ, συμπληρώνοντας τον συμπρωταγωνιστή της Ανδρέα Κωνσταντίνου που σχολίαζε: «Δεν εχω ξανακάνει τέτοιο σινεμά... Εγώ, που δεν διαβάζω ιστορία, διάβασα... Έμαθα πως η ιστορία δεν είναι ... εξυπνη εφαρμογή στο κινητό...»
«Ο Παντελής έχει σταματήσει εδώ και χρόνια να διαβάζει ποίηση η λογοτεχνία. Διαβάζει μόνο ιστορία...» ανέλαβε να απαντήσει για λογαριασμό του συντρόφου της η συν-σεναριογράφος της ταινίας Ιωάννα Καρυστιάνη συμπληρώνοντας πως «η ιστορία είναι πάντα πάνω από μας... και το σενάριο είναι απλώς μια... υποσχετική, ένα προσύμφωνο κινηματογραφικού έργου...».
Ιστορίες για... «λαδώματα» τελωνειακών, προκειμένου να ταξιδέψουν... λαθραία (με τίτλο στο δελτίο αποστολής: Κοστούμια και αξεσουάρ στολών) τα όπλα και οι στολές Γερμανών αξιωματικών από το Βερολίνο στην Ελλάδα (για τα σκηνικά της ταινίας), ανυπόγραφες συμφωνίες για συμμετοχή και χρηματοδότηση από το Κέντρο Κινηματογράφου και την ΕΡΤ, διηγήθηκε ελαφρύνοντας το βαρύ κλίμα της ιστορίας, αλλά και της ταινίας, ο παραγωγός της Γιάννης Ιακωβίδης, δηλώνοντας πως ως αντίδωρο για όλα αυτά έλαβε από τον Παντελή Βούλγαρη την προσθήκη και του χορού των Ποντίων (στη σκηνή του κρητικού γλεντιού που στήνουν οι κρατούμενοι το βράδυ πριν την εκτέλεσή τους).
Όταν σφιγγόταν το στομάχι μου στις «δύσκολες» σκηνές, έλεγα αυτό που μας έλεγαν όταν ήμασταν παιδιά για να μη φοβόμαστε... «στα ψέματα είναι». Ξέρω καλά μετά από αυτη την ταινία πως όχι, δεν ειναι στα ψέματα. Είναι η ιστορία, η αλήθεια μας» συμπλήρωνε ο διευθυντής Φωτογραφίας της ταινίας Σίμος Σαρκετζής.
«Γι αυτές τις κουβέντες μαζί σας. Για μια ανάσα συγκίνησης, για κάποιους σαν τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη και τους... 200 του την έκανα την ταινία» απάντησε στην ερώτηση «Γιατί τώρα μια ταινία για την κατοχή;» ο ολιγόλογος Παντελής Βούλγαρης που συνυπογράφει με τη σύντροφο του Ιωάννα Καρυστιάνη και το σενάριο της ταινίας.
Τη μουσική, που ντύνει το σύνολο σχεδόν των πλάνων, υπογράφει ο γιος τους Αλέξανδρος Βούλγαρης.
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν στις 20 Μαρτίου στις Φυλακές του φρουρίου Ιτζεδίν των Χανίων (στον ίδιο χώρο έγιναν τα γυρίσματα και για τις «Μέρες του ΄36» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, αλλά και για τα «Πέτρινα Χρόνια» του Παντελή Βούλγαρη προ 30ετίας και πλέον).
Μυθοπλασία ή δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ μνήμης, με πρωταγωνιστές «χαρακτήρες» ή πραγματικούς ήρωες, με «Το τελευταίο σημείωμα» του, ο Παντελής Βούλγαρης ολοκλήρωσε την τριλογία για την κατοχή και τον εμφύλιο στη χώρα που άρχισε 30 και πλέον χρόνια νωρίτερα με τα «Πέτρινα Χρόνια» (1985) και συνέχισε με την «Ψυχή βαθιά» (2009).
Η ταινία θα προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες από τις 26 Οκτωβρίου.
