|
| | | |
Η ef αγαπάει το βιβλίο
--------------------------------
«Άγιοι και δαίμονες στην Πόλη», του Γιάννη Καλπούζου
Aθήνα
"Άγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλιν" τιτλοφορείται το νέο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, που κυκλοφορεί σε 40.000 αντίτυπα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, καθώς το προηγούμενο, σε κλίμα Γραικο- οθωμανικό βιβλίο του, με τίτλο "Ιμαρέτ", έγινε ευπώλητο υπερβαίνοντας 60.000 πωλήσεις-αριθμός ρεκόρ για την σημερινή εποχή.
Στο νέο του έργο ο συγγραφέας, σε 750 σελίδες, αφηγείται μέσα από μύθο και ιστορία την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, πριν και μετά την επανάσταση του 1821. Ο κεντρικός ήρωας του έργου ο Τζωνής, παιδί μιας ρωμαίικης οικογένειας του γιατρού Αναστασίου Κομνά, που προτίμησε να γίνει τεχνίτης -μυροπώλης θυμάται και γράφει, προκειμένου να εκδοθεί μελλοντικά σε βιβλίο, την προσωπική του ιστορία μέσα στην Ιστορία της Πόλης.
Οι μνήμες του ξεκινούν από μια φωτιά που ξέσπασε τη νύχτα της 14ης Νοεμβρίου του 1808 στον μαχαλά του, έξω από τα τείχη στο Τζουμπαλί, φωτιά που έβαλαν οι γενίτσαροι κινώντας ανταρσία κατά του Μπαϊραχτάρ πασά και οι θύμησές του τελειώνουν με τη φωτιά της 27ης Σεπτέμβρη του 1831, όταν ξέσπασε πάλι φωτιά από άλλους γενίτσαρους στασιαστές.
Στο μεσοδιάστημα των δύο πυρκαγιών -που συνιστούν και καταστροφή, αλλά και επαναδημιουργία- 18 πρόσωπα, πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές, ανασταίνουν τη ζωή αυτής της μυθικής πόλης με τον αναγνώστη να ζει τις περιπέτειες των ρωμιών, την αγριότητα του πολέμου, τη μοναξιά των οντάδων, την εκ περιτροπής αλληλομαχία αλλά και τη συνύπαρξη εθνοτήτων, φυλών και θρησκειών, νοιώθει το φανατισμό, τη μισαλλοδοξία, μα και τη φιλία και τον οραματισμό.
Κατά πως διαλαλεί και το οπισθόφυλλο της έκδοσης, το βιβλίο είναι μυθοπλασία και πραγματικότητα με έρωτες, πλούτη, φτώχεια, συμμορίες, χασικλήδες, δερβίσηδες, αρνησίθρησκους, κρυπτοχριστιανούς, γενίτσαρους, παζάρια, βεγγέρες, καπηλειά, φυλακές, σχολεία, ερωμένες Πατριαρχών, αρώματα, λάσπες, πανούκλα, Φαναριώτες, σφαγές, προδότες.
Όλα δηλαδή τα "αγνά υλικά" για να φτιαχτεί ένα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα από αυτό που τρελαίνει τα τελευταία χρόνια το ελληνικό αναγνωστικό κοινό Σμύρνης, Πόλης και … Περιχώρων. Όμως, ο συγγραφέας δεν παρέθεσε ακατέργαστα το υλικό του, αλλά μετέπλασε τα στοιχεία και, μπαίνοντας στο πετσί του ρόλου του αφηγητή - ήρωα, πέτυχε τέτοια μεταστοιχείωση, ώστε το κείμενό του να έχει απόλυτη αληθοφάνεια. Σε βαθμό που να μην γνωρίζεις (και να μην σε ενδιαφέρει ) τι συνιστά γεγονός ιστορικό και τη φαντασιακό.
Η απόλαυση του κειμένου προέρχεται επίσης από την πλειάδα ηθογραφικών, λαογραφικών και τοπογραφικών στοιχείων που δεν παρατίθενται εγκυκλοπαιδικά, αλλά εντελώς φυσικά, κατά την πορεία της αφήγησης, φέροντας σε πρώτο πλάνο τα δεδομένα εκείνης της κοινωνίας.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. ¶ραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
|
|
|
|