Μόσχα.-
Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί το μέγεθος, η δυναμική, το μεγαλείο και
η μεγαλοπρέπεια στην
κοινή ιστορία των δύο κόσμων μας, η απαρχή της οποίας, ιστορικά,
πολιτισμικά αλλά και
γεωγραφικά μάς παραπέμπει στην μυθολογία [9ος άθλος του Ηρακλή τον
οδηγεί στην περιφέρεια
του Θερμόδοντα ποταμού, για να πάρει με τη βοήθεια του Θησέα και του
Τελαμώνα τη ζώνη της
Ιππολύτης, της βασίλισσας των Αμαζόνων. Ένας άλλος μύθος τον φέρνει
στον Καύκασο για να
απελευθερώσει τον Προμηθέα. Ο μύθος συνεχίζεται με το Φρίξο και την
Έλλη, οι οποίοι ταξίδεψαν
πάνω στο Χρυσόμαλλο Δέρας για να αποφύγουν τη θυσία τους από τους
θεούς του Ολύμπου.
Ακολούθησε η πτώση της Έλλης στην είσοδο του Θάλασσας - από τότε
ονομάστηκε Ελλήσποντος-
και η φύλαξη του πολύτιμου Δέρατος από το βασιλιά Αιήτη. Η αργοναυτική
εκστρατεία, με
επικεφαλής τον Ιάσονα και πλήρωμα εκπροσώπους απ' όλες τις
ελληνικές πόλεις κατέστησε την
αφιλόξενη θάλασσα, Εύξεινο Πόντο] , και συνεχίζει με την ιστορική
πραγματικότητα, από την
αρχαιότητα ακόμη, από την εποχή του Μεγάλπυ Εποικισμού (7 ος αι. π.Χ.)
και την εμφάνιση σε όλη
τη λεκάνη του Ευξείνου Πόντου/Μαύρης Θάλασσας ελληνικών πόλεων-κρατών
[Ο αποικισμός των
Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο αρχίζει μετά τον Τρωικό πόλεμο το 1100 π.Χ.
Η Σινώπη (785 π. Χ),
πατρίδα του κυνικού φιλοσόφου Διογένη, του κωμικού ποιητή Δίφιλου και
του ιστορικού Βάτωνα,
ήταν η πρώτη αποικία της Μιλήτου στον Εύξεινο Πόντο το 786 π.Χ. και
σαν έδρα εμπορίου, έγινε
πολύ σύντομα ένα αξιόλογο λιμάνι με πολυάριθμο στόλο και ισχύ.
Ακολούθησαν η Τραπεζούντα
(756 π.Χ), η Κερασούντα (700 π.Χ), η Αμισός (Σαμψούντα- 600 π.Χ), η
Οδησσός, ο Βαθύς Λιμένας
(Βατούμ), η Διοσκούρια (Σοχούμι), η Πιτιούντα, η Αρχαιόπολις
(Νοκολακέβι), τα Κοτύωρα
(Ορντού), η Τρίπολη, η Αμάσεια, η Ιωνόπολη (Ινέμπολη), η Χερσόνησος,
το Παντικάπαιον και
άλλες.] ενώ από το Μεσαίωνα και έπειτα, από την εποχή των εμπορικών ταξιδιών των
σκανδιναβικών λαών προς το Βυζάντιο μέσω των ρωσικών πόλεων, γνωστών
ως «πορείες από τους
Βαράγγους στους Έλληνες» και με τον ασπασμό του Χριστιανισμού από τους
Ρως από το Βυζάντιο
το 988, την βάπτιση του πρίγκηπα του Κιέβου Βλαδίμηρου στη Ταυρίδα,
στην ελληνική πόλη
Χερσόνησο Ταυρίδας (έτος ιδρύσεως 4 ος αι. π.Χ.), ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ
στην ιστορία και στην
πορεία των δύο αυτών κόσμων, η ιστορική, πολιτισμική, πνευματική
κοινότητά μας ενισχύεται με
αδιάλειπτους δεσμούς.
Ακολουθεί μετανάστευση στη φιλόξενη ρωσική γη Ελλήνων λογίων,
αγιογράφων, διανοούμενων,
Γνωστές είναι οι μορφές του μητροπολίτη Φωτίου του Μονεμβασιώτη τα
άμφια του οποίου
κοσμούν τη συλλογή του Μουσείου των Όπλων του Κρεμλίνου, του περίφημου
αγιογράφου
Θεοφάνους του Γραικού, του Αρχιεπισκόπου Αρσενίου Ελασσόνος που ήταν
προϊστάμενος του
Ναού των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, του διαφωτιστή των Ρώσων
Μαξίμου του Γραικού
(Μιχαήλ Τριβόλης. Γεννηθεις στην Άρτα). Αξίζει να απομνημονευθεί το
έτος 1472 – άφιξη στη
Μόσχα και γάμος της Σοφίας-Ζωής Παλαιολογίνας (ανηψιάς του τελευταίου
Αυτοκράτορα του
Βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου) με τον Πρίγκηπα της Μόσχας Ιβάν
τον Τρίτο (Иван
Васильевич), ενώ επί ηγεμονίας του γιου τους Βασίλιι Ιβάνοβιτς ο
δικέφαλος αετός καθίσταται το
έμβλημα του Πριγκηπάτου της Μόσχας. Αλλά και κατά τους επόμενους
αιώνες οι Έλληνες
συνεχίζουν να διαπρέπουν σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου της
Ρωσίας, όπως αυτός της
θρησκείας και της παιδείας [Κεφαλλονίτες αδερφοί Ιωανίκιος και
Σωφρόνης Λειχούδηδες - ιδρυτές
της Σλαβογραικολατινικής Ακαδημίας, δηλαδή του πρώτου ανώτατου
εκπαιδευτικού ιδρύματος της
Ρωσίας (1687), μητροπολίτες Ευγένιος Βούλγαρης, Νικηφόρος Θεοτόκης, Αμβρόσιος ο
Μοσχονησίων (Πλειανθείδης)], ο στρατιωτικός τομέας [Πέτρος Καπνίσης,
Αντώνιος Καπνίσης,
Γεώργιος Παπάζογλους ή Παπαζώλης, Παναγιώτης Αλεξιανός ή Αλεξινός,
Λάμπρος Κατσώνης,
αδερφοί Υψηλάντη, αδερφοί Κοκκινάκη, Μιχαήλ Χρονόπουλος, Ανδρέας Βουράκης], το
διπλωματικό-διοικητικό πεδίο [Γεώργιος Μοτσενίγος, Κωνσταντίνος Βαζίλης, Ιωάννης
Καποδίστριας, Σπυρίδων Δεστούνης, Γαβριήλ Κατακάζης, Грηγόριος Μαρασλής] , η
επιχειρηματική-εμπορική κοινότητα με έντονη φιλανθρωπική δράση
[Αθανάσιος Ξάνθος,
Εμμανουήλ Τσακάλοβ, Νικόλαος Σκουφάς, Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος,
Κυριάκος Κουμπάρης,
Χριστόφορος Περραιβός, Ιωάννης Φαρμάκης, Ιωάννης Αμβροσίου, αδερφοί
Σέκερη, Ηλίας
Μάνεσης, Ιωάννης Βουτσινάς, αδερφοί Ζωσιμάδες, Ιωάννης Βαρβάκης,
Θεόδωρος Ροδοκανάκης,
Ζώης Καπλάνης, Κυριάκος Δόμπολης, Δημήριος Μπερναρδάκης, Μαρής
Βαλλιάνος, Θεόδωρος
Ροδοκανάκης, Κωνσταντίνος Μεσαξούδης κ.α.], αλλά και μορφές του 20ου
αιώνα, όπως ο
περίφημος συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης, ο αρχιμουσικός Οδυσσέας
Δημητριάδης, o διεθνούς
φήμης-τιτάνας της επιστήμης, αρχαιολόγος Βίκτωρ Σαριανίδης κ.α.
Πρόκειται για μια σειρά
προσωπικοτήτων που καλύπτουν, χωρίς κενά, μια περίοδο από τον 10ο
αιώνα, μέχρι και τις ημέρες
μας.
Η νεότερη πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Ρωσίας είναι άρρηκτα
συνδεδεμένη με την
ιστορία και πορεία του ελληνικού κόσμου. Ρώσο-Τουρκικοί πόλεμοι του 18
ου αιώνα (1768-1774,
1788-1791), δραστήρια συμμετοχή του ελληνικού πληθυσμού σε αυτούς στο πλευρό των
ρωσικών στρατευμάτων και στόλου, Ναυμαχία Τσεσμέ το 1770, όταν ο ρωσικός στόλος
εξολόθρεψε τον τουρκικό πλησίον της Χίου, μεταναστευτικό κύμα Ελλήνων
προς τη Ρωσία
(ιδίως μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Αυτοκρατορία το
1783, όταν η ρωσική
ηγεσία, επιθυμώντας την εγκατάσταση στα νότια σύνορά
ορθόδοξου-ομοδοξου πληθυσμού,
παραχωρεί στους Έλληνες εκτάσεις για εγκατάσταση, απαλλαγή
απόστρατιωτική θητεία και
φόρους), ίδρυση ελληνικών κοινοτήτων στη Νότια κυρίως Ρωσία, ίδρυση το
1800 της Ιονίου
Πολιτείας (Ναύαρχος Ουσακώφ) του πρώτου στην ιστορία ανεξάρτητου
ελληνικού κρατιδίου,
ρωσική εσκτρατεία στη Μεσόγειο υπό την αρχηγία του άγνωστου στην
ελληνική βιβλιογραφία
Ναυάρχου Ντμίτριι Σενιάβιν, ναυμαχίες του Άθωνα και των Δαρδανελλίων
το Μάιο και Ιούνιο
του 1807 αντίστοιχα, όταν για πολλοστή φορά ο ρωσικός στόλος
εξουδετέρωνε τον οθωμανικό
στόλο, ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας το 1814 στην Οδησσό, δραστήρια
συμμετοχή της ρωσικής
διπλωματίας στην υπόθεση λύσης του Ελληνικού Ζητήματος, θρυλική
Ναυμαχία του Ναυαρίνου
τον Οκτώβριο του 1827, όταν ο ηνωμένος άγγλο-γάλλο-ρωσικός στόλος
καταστρέφει τον
τούρκο-αιγυπτιακό στόλο, Ρωσο-Τουρκικός Πόλεμος 1828-1829 (νίκη της
Ρωσίας, Συνθήκη της
Ανδριανούπολης στις 14.9.1829, με την οποία η Ρωσία υποχρεώνει την
Πύλη να παράσχει στην
Ελλάδα αυτονομία και λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1830
υπογράφεται στο
Λονδίνο η Ίδρυση του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, το Πρωτόκολλο της
Ανεξαρτησίας)
αυτά όλα αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα διασταύρωσης της
ιστορικής πορείας των
δύο ομόδοξων λαών.


ΔΩΡΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΗ
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Το 1989 αποφοίτησε με «άριστα» από το
Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και εισήχθη στο Ιστορικό-
Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Παράλληλα έλαβε
υποτροφία από τον τότε σοβιετικό οργανισμό «Πατρίδα» και μετέβη στη Μόσχα
για σπουδές. Το 1995 αποφοίτησε από την Ιστορική Σχολή του Κρατικού
Πανεπιστημίου της Μόσχας «Lomonosov». Το 2000 υποστήριξε διδακτορική
διατριβή στην ίδια σχολή με θέμα «Ο ελληνικός κόσμος στα τέλη του 18 ου -αρχές
20 ου αιώνα μέσα από τις ρωσικές πηγές (όσον αφορά στην εθνική συνείδηση των
Ελλήνων)», η οποία αργότερα κυκλοφόρησε σε βιβλίο (2002, 2005, και το 2017
σε δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-ρωσικά). Το 2003 αποφοίτησε με άριστα από τη
Σχολή Υποκριτικής Τέχνης (ηθοποιίας) της Ρωσικής Ακαδημίας Θεατρικής
Τέχνης (RATI-GITIS).
Από τη στιγμή της ίδρυσής του (2005) έχει αναλάβει τη διεύθυνση και το
συντονισμό του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού (Κ.Ε.Π.) με έδρα τη Μόσχα
( www.hecucenter.ru )