Στη γενική εικόνα των ελληνικών εξαγωγών κατά το εννεάμηνο του 2015, δείχνει να διατηρείται η πτωτική τάση που ξεκίνησε από το Σεπτέμβριο του 2013.

Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με τον πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγεών, σχετίζεται με τις επιπτώσεις των κεφαλαιακών ελέγχων, εξαιτίας των δυσκολιών απόκτησης πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων στη μεταποίηση, την τυποποίηση και διαμετακόμιση αγαθών από την Ελλάδα προς το εξωτερικό, όπως προκύπτει από τα στοιχεία εννεαμήνου 2015 της ΕΛ-ΣΤΑΤ.

Να σημειωθεί πάντως ότι από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις χειμερινές προβλέψεις για την Ελλάδα, που στηρίζονται στα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), αναθεώρησε ανοδικά τις εκτιμήσεις για την πορεία εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, αναπροσαρμόζοντας τους ρυθμούς αύξησης ξανά στο 5,6%, έναντι πρόβλεψης για αύξηση κατά 4,1% στην εαρινή της έκθεση, όπου γίνονταν λόγος για διατήρηση των θετικών προσδοκιών σε επίπεδο τουρισμού και ναυτιλίας, καθώς και ευνοϊκής συγκυρίας από την υποχώρηση του ευρώ.

Σύμφωνα με την ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), που δόθηκε  στη δημοσιότητα, τον  Σεπτέμβριο, 3ο μήνα εφαρμογής capital controls, η συνολική αξία των εξαγωγών εμφανίζεται μειωμένη κατά 13% (στα 2,01 δις ευρώ από τα 2,31 δις ευρώ του Σεπτεμβρίου του 2014), ενώ πλέον εξανεμίζεται σχεδόν και η όποια αύξηση καταγράφονταν στην αξία των εξαγωγών, μετά την εξαίρεση των πετρελαιοειδών (+1,9% ή μόλις +27,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι).

Ως αποτέλεσμα των επιδόσεων του Σεπτεμβρίου, στο εννεάμηνο του έτους, προκύπτει μείωση της τάξης του -4,6% στη συνολική αξία των εξαγωγών (στα 19,003 δις ευρώ από 19,928 δις ευρώ) ή απώλειες της τάξης των 925 εκατ. ευρώ. Παρ' όλα αυτά, εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, την ίδια περίοδο προκύπτει αύξηση της τάξης του 10,6%, ήτοι αύξηση κατά 1,27 δισ. ευρώ.

Να σημειωθεί ότι στο 6μηνο του έτους, πριν την επιβολή δηλαδή κεφαλαιακών ελέγχων, η αξία των εξαγωγών ήταν μειωμένη κατά -2,2%, ενώ η αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή σημείωνε αύξηση κατά 13,4%.

Σε ότι αφορά τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών, σε επίπεδο συνολικής αξίας για το εννεάμηνο του 2015, προκύπτει αύξηση κατά 14,1% προς τις χώρες της ΕΕ και μείωση -20% προς τις Τρίτες Χώρες. Ως αποτέλεσμα αυτών των μεταβολών, το μερίδιο στη συνολική αξία εξαγωγών για τις χώρες της ΕΕ διαμορφώνεται 54%, έναντι ποσοστού 46% για τις Τρίτες Χώρες, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, από αντίστοιχα μερίδια την προηγούμενη χρονιά 45,2% προς την ΕΕ και 54,8% για τις Τρίτες Χώρες.

Αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των χωρών της ΕΕ ξεπερνάει τα τρία τέταρτα των συνολικών εξαγωγών.

Αξιοσημείωτες είναι οι μεταβολές ως προς τους κύριους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών. Η Τουρκία υποχωρεί σημαντικά και από την πρώτη θέση σε ότι αφορά τους προορισμούς των ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων, το 9μηνο του 2015 εμφανίζεται στην 3η θέση. Στην 1η θέση περνάει η Ιταλία και ακολουθεί η Γερμανία και ακολουθούν κατά σειρά η Κύπρος, η Βουλγαρία ενώ στην 6η θέση (από τη 10η) ανήλθαν οι ΗΠΑ. Στην 7η θέση βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο, στην ίδια με την αντίστοιχη περσινή, ομοίως και η Αίγυπτος στην 8η θέση και την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν, ο Λίβανος, ο οποίος καταγράφει μεγάλη αύξηση εξαγωγών και από την 17η θέση ανεβαίνει 9ος και η Σαουδική Αραβία από 12η.

Οι μεταβολές αυτές στην κατάταξη των χωρών προορισμού των ελληνικών εξαγωγών έχουν σε μεγάλο βαθμό να κάνουν με τη σημαντική μείωση της αξίας των εξαγωγών πετρελαιοειδών, η οποία με τη σειρά της σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στη μείωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Έτσι εξηγείται η μεγάλη υποχώρηση των εξαγωγών προς την Τουρκία, αλλά και το γεγονός ότι δύο ακόμα προορισμοί που βρίσκονταν στο αντίστοιχο περσινό εννιάμηνο στην πρώτη δεκάδα των προορισμών -ο Εφοδιασμός Πλοίων Τρίτων Χωρών (6η θέση) και το Γιβραλτάρ (9η θέση)- έχουν υποχωρήσει πολύ χαμηλά στη σχετική κατάταξη το 2015 -στην 37η και 16η θέση αντίστοιχα.

Ειδικότερα, οι εξαγωγές της Ελλάδας προς την ΕΕ (28) εμφανίζουν σημαντική αύξηση (14,1%) και συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών καταλαμβάνουν το 54% των συνολικών εξαγωγών. Ακόμα μεγαλύτερο (17,4%) είναι το ποσοστό αύξησης των εξαγωγών προς τις χώρες της Ευρωζώνης.

Μεγάλη αύξηση καταγράφεται για τις εξαγωγές προς τη Β. Αμερική κατά 55,1%, τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής κατά 145,4% και τις χώρες της Αφρικής κατά 21,7%. Μικρότερες ποσοστιαίες αυξήσεις παρατηρούνται στις εξαγωγές προς τις Λοιπές Χώρες ΕΕ (εκτός ευρώ) κατά 6,9% και προς την Ωκεανία (8,8%)

Αντίθετα, μεγάλη μείωση καταγράφεται στις εξαγωγές που αφορούν εφοδιασμούς πλοίων είτε από την ΕΕ είτε από Τρίτες Χώρες (-89,3% και -85,2% αντίστοιχα αλλά και προς τις χώρες της Ευρώπης εκτός Ε.Ε. κατά -35,5%, πτωτική είναι η τάση στις εξαγωγές(-8,8%) προς τις χώρες της Ασίας (πλην Μ. Ανατολής). Τέλος, ουσιαστικά στάσιμες εμφανίζονται οι εξαγωγές προς τις Χώρες της Μ. Ανατολής & Β. Αφρικής (-0,6%).

Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, πέραν της ήδη αναφερθείσας σημαντικής αύξησης προς την Ε.Ε. και προς τις 18 χώρες της Ευρωζώνης, οι εξαγωγές προς τις χώρες του G7 κατά 21%. Στην αντίθετη κατεύθυνση, σημαντικές μειώσεις των εξαγωγών παρατηρούνται προς τις BRICS (-24,4%), προς τις χώρες του OPEC (-13%), προς τις χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας Μαύρης Θάλασσας (ΟΣΕΠ) (-28,5%) και προς τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (-39%).

Τα κορυφαία εξαγόμενα προϊόντα

Ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η συνολική μείωση, οφείλεται στην σημαντική πτώση των εξαγωγών καυσίμων (κατά -27,6%). Αντίθετα, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων εμφανίζονται πολύ αυξημένες κατά 16,5%, οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων κινούνται επίσης ανοδικά κατά 8,8% και μικρότερες αυξήσεις παρατηρούνται στις εξαγωγές πρώτων υλών (4%) και στις χαμηλές σε αξία εξαγωγές της κατηγορίας Είδη & συναλλαγές μη ταξινομημένα (κατά 6,6%).

Σε ότι αφορά επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, ασφαλώς ξεχωρίζει η άνοδος του παρθένου ελαιολάδου στην 4η θέση, η εμφάνιση των μηχανών επεξεργασίας πληροφοριών (lap top, smartphones, tablets, gps κτλ) στην 9η θέση, η καταγραφή σωλήνων για αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου (18η θέση) και ασφάλτου από πετρέλαιο, για πρώτη φορά στο ΤΟΡ 20 των προϊόντων (20η θέση).

Εισαγωγές

Σε ότι αφορά τις εισαγωγές, στο εννεάμηνο του 2015, καταγράφεται ένταση της πτωτικής πορείας (-11,4%), που ξεκίνησε από τις αρχές του έτους, μετά τη μικρή άνοδο με την οποία έκλεισε το 2014. Η αξία τους διαμορφώθηκε σε 31.157 εκ. ευρώ έναντι 35.183,6 εκ. ευρώ στο αντίστοιχο εννιάμηνο του 2014. Η αντίστοιχη μεταβολή, χωρίς τα πετρελαιοειδή δείχνει μικρή μείωση -3,1%, ή κατά 723,7 εκατ. ευρώ.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών των κινήσεων, όπως σημειώνει ο ΠΣΕ, ήταν να μειωθεί για το εννεάμηνο του έτους το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά -20,1%, στα -12.154,5 εκ ευρώ (από -15.255,3 εκ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2014).