Πριν από έναν χρόνο, ο Χασνάιν Κάτσιμ, ο ανταποκριτής του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel στην Τουρκία, ζήτησε την ανανέωση της δημοσιογραφικής άδειάς του, μια τυπική διαδικασία. Όμως έπειτα από τρεις μήνες δεν είχε λάβει καμία απάντηση από τις αρχές και καθώς δεν μπορούσε να εργαστεί πια, αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα.
Διοικητικά προσκόμματα, άρνηση εισόδου στη χώρα ή, αντιθέτως, απαγόρευση εξόδου από την Τουρκία: πάρα πολλοί δημοσιογράφοι και μη κυβερνητικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι οι συνθήκες εργασίες καθίστανται ολοένα και πιο δύσκολες για τους ξένους ρεπόρτερ στην Τουρκία.
Η άρνηση των αρχών να παράσχουν άδεια εργασίας στους ανταποκριτές στέλνει "μια σαφή προειδοποίηση στους δημοσιογράφους, να προσέχουν τι γράφουν", εκτιμά ο Κάτσιμ ο οποίος σήμερα ζει και εργάζεται στη Βιέννη. "Μου είπαν να περιμένω, ο φάκελός μου ήταν υπό εξέταση", αφηγείται. "Δεν μπορούσα όμως πλέον να πηγαίνω όπου χρειαζόταν να έχω δημοσιογραφική ταυτότητα". Τον Μάρτιο, τρία χρόνια αφότου έφτασε στην Τουρκία, έφτιαξε ξανά τις βαλίτσες του. "Με έξυπνο τρόπο, με εξανάγκασαν να φύγω από τη χώρα", είπε.
Η δημοσιογραφική άδεια, γνωστή και ως "κίτρινη κάρτα" λόγω του χρώματός της, είναι απολύτως απαραίτητη προκειμένου να επιτρέπεται στους δημοσιογράφους η είσοδος σε διάφορες επίσημες εκδηλώσεις. Όποιος δεν έχει κάρτα δεν μπορεί επίσης να επισκεφθεί τους προσφυγικούς καταυλισμούς, στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία, όπου απαιτείται επίσης άλλη μια ειδική άδεια από τις αρχές.
Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος διαβεβαίωσε το Γαλλικό Πρακτορείο ότι οι ενδεχόμενες καθυστερήσεις στη χορήγηση βίζας και αδειών οφείλονται κυρίως στον μεγάλο αριθμό των αιτήσεων. "Δεν υπάρχει μαύρη λίστα. Οι άνθρωποι που περνούν από τη νόμιμη οδό δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα" είπε, ζητώντας να τηρηθεί η ανωνυμία του.
Ο Κάτσιμ είχε φύγει για πρώτη φορά από την Τουρκία το 2014, αφού δέχτηκε απειλές για τη ζωή του με αφορμή ένα ρεπορτάζ που έγραψε μετά το χειρότερο δυστύχημα στην ιστορία της χώρας, την καταστροφή στο ορυχείο της Σόμα όπου σκοτώθηκαν 301 άνθρωποι. Στο άρθρο του αναφερόταν σε έναν ανθρακωρύχο ο οποίος μιλούσε προσβλητικά για τον τότε πρωθυπουργό και νυν πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
"Η κατάσταση ήταν ήδη άσχημη για τους ντόπιους δημοσιογράφους, τώρα τα πράγματα επιδεινώνονται για τους ξένους" είπε.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΕΟΔ) εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας για τους ξένους ανταποκριτές στην Τουρκία, κάνοντας λόγο για μια "απαράδεκτη" στάση της χώρας αυτής η οποία είναι επισήμως υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον παγκόσμιο κατάλογο που συντάσσουν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) για την ελευθερία του Τύπου σε διάφορες χώρες, η Τουρκία βρίσκεται στην 151η θέση, σε σύνολο 180 κρατών.
Οι επικριτές του πρόεδρου Ερντογάν τον κατηγορούν ότι θέλει να καταπνίξει κάθε διαφορετική φωνή στην Τουρκία, πλήττοντας την ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου. Οι δίκες για "προσβολή" του αρχηγού του κράτους έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα: σχεδόν 2.000 άνθρωποι –καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι ή απλοί πολίτες– θα καθίσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου.
Μια Ολλανδή δημοσιογράφος τουρκικής καταγωγής, η Εμπρού Ούμαρ, παρέμεινε υπό κράτηση για αρκετές ώρες ,επειδή είχε στείλει μηνύματα στο Twitter που θεωρήθηκαν "προσβλητικά" για τον πρόεδρο Ερντογάν. Η Ούμαρ αφέθηκε ελεύθερη αλλά της απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα. Επίσης, οι αρχές απαγόρευσαν την είσοδο στη χώρα στον επικεφαλής του γραφείου του ρωσικού πρακτορείου Sputnik στην Τουρκία, τον Τουράλ Κερίμοφ, μόλις έφτασε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Φόλκερ Σβενκ, ανταποκριτής του γερμανικού καναλιούARD στο Κάιρο, τέθηκε υπό κράτηση και κατόπιν απελάθηκε.
Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Νουμάν Κουρτουλμούς, επικαλέστηκε "λόγους ασφαλείας", χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες. Λίγο αργότερα ένας Αμερικανός δημοσιογράφος, ο Ντέιβιντ Λιπέσκα, συνελήφθη στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης, κρατήθηκε για μικρό χρονικό διάστημα και κατόπιν απελάθηκε στο Σικάγο, χωρίς καμία εξήγηση.
"Σύντομα θα είναι ευκολότερο να μετράμε τους ξένους δημοσιογράφους στους οποίους επιτρέπεται η είσοδος στην Τουρκία παρά εκείνους που διώχνονται" κατήγγειλαν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα.
