Όσοι -και όσες- προσδοκούν ότι οι ημέρες των ανδρών είναι μετρημένες, θα απογοητευτούν. Το γενετικό «οχυρό» των αρσενικών, το μικροσκοπικό χρωμόσωμα Υ, έχει σταματήσει να συρρικνώνεται, επειδή φιλοξενεί μια σειρά από γονίδια - ελίτ, που παίζουν ζωτικό ρόλο για τη λειτουργία του οργανισμού ανδρών και γυναικών - και όχι μόνο για τον καθορισμό του αρσενικού φύλου, σύμφωνα με δύο νέες επιστημονικές έρευνες. Οι ταυτόχρονα δημοσιευμένες μελέτες έρχονται να ανακουφίσουν την ανησυχία του ανδρικού πληθυσμού, η οποία είχε προκληθεί από προηγούμενες εκτιμήσεις γενετιστών ότι σταδιακά το εν λόγω χρωμόσωμα εξασθενεί - μέχρι τελικής εξαφάνισης (και μαζί με αυτό όλων των ανδρών).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή βιολογίας Ντάνιελ Πέιτζ, διευθυντή του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Ερευνών Γουάιτχεντ του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το "Science". Όπως είπε ο Ντάνιελ Πέιτζ, «πρέπει πλέον να εγκαταλείψουμε την ιδέα ότι το χρωμόσωμα Υ εκφυλίζεται».

Ο επικεφαλής της δεύτερης έρευνας, Χένρικ Κέσμαν του ελβετικού Πανεπιστημίου της Λοζάνης, στο ίδιο μήκος κύματος, δήλωσε ότι τα ευρήματα καταρρίπτουν τον μύθο πως το χρωμόσωμα Υ πρωτίστως έχει να κάνει με την αναπαραγωγή των ανδρών. «Είναι τώρα πια ξεκάθαρο ότι το χρωμόσωμα Υ δεν είναι μοναδικό στους άνδρες, αλλά είναι επίσης σημαντικό για τις λειτουργίες όλου του σώματος».

Από τα 23 χρωμοσώματα που διαθέτει (σε ζεύγη) ο άνθρωπος, όλα είναι περίπου ίδια σε μέγεθος, εκτός από το Υ, το οποίο είναι πολύ μικρότερο και τα γονίδια του οποίου καθορίζουν αν ένας άνθρωπος ή άλλο θηλαστικό θα γεννηθεί αρσενικό. Έτσι, σήμερα το χρωμόσωμα Χ έχει περίπου 2.000 γονίδια, ενώ το χρωμόσωμα Υ έχει λιγότερα από 100 και από αυτά μόνο 19 από τα τουλάχιστον 600 που κάποτε -πριν από 200 έως 300 εκατ. χρόνια- μοιραζόταν με το πολύ μεγαλύτερο «θηλυκό» χρωμόσωμα Χ (ένας άνδρας διαθέτει ένα συνδυασμό χρωμοσωμάτων ΥΧ, ενώ μια γυναίκα ένα ζεύγος ΧΧ).

Σύμφωνα με τη νέα γενετική έρευνα, το χρωμόσωμα Υ έχει ουσιαστικά παραμείνει σταθερό, καθώς έχει χάσει μόνο ένα γονίδιο κατά τα τελευταία 25 εκατ. χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι ο «μαρασμός» του έχει σταματήσει εδώ και καιρό. Η κύρια αιτία γι’ αυτό, κατά τους ερευνητές, είναι ότι πολλά από τα εναπομένοντα γονίδιά του είναι απολύτως ζωτικά για την επιβίωση γενικότερα των ανθρώπων ως είδους - και όχι μόνο των ανδρών ως φύλου. Τα «ανδρικά» αυτά γονίδια του χρωμοσώματος Υ συναντώνται στην καρδιά, στο αίμα, στους πνεύμονες και σε άλλους ιστούς, επιτελώντας σημαντικές λειτουργίες, όπως η σύνθεση των πρωτεϊνών και η ενεργοποίηση (έκφραση) των γονιδίων.

Από την άλλη όμως, ορισμένοι άλλοι επιστήμονες δεν πείθονται ότι έχει σταματήσει η διαχρονική εκφύλιση του χρωμοσώματος Υ. Σύμφωνα με την γενετήστρια Τζένιφερ Γκρέιβς του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Καμπέρα, μερικά εκατομμύρια χρόνια στασιμότητας μπορεί απλώς να αποτελούν ένα προσωρινό διάλειμμα σε μια μακρόχρονη πτωτική πορεία. Άλλωστε, όπως λέει, «τουλάχιστον δύο ομάδες τρωκτικών (στην Ιαπωνία) έχουν καταφέρει να απαλλαχθούν από το χρωμόσωμα Υ τελείως», μετακινώντας τα γονίδια του Υ σε άλλα χρωμοσώματα. Η ίδια έχει προβλέψει ότι σε 10 εκατ. χρόνια το Υ θα έχει εξαφανιστεί και στους ανθρώπους, ενώ ο καθηγητής γενετικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Μπράιαν Σάικς, ακόμη πιο απαισιόδοξος, έχει εκτιμήσει ότι απομένουν περίπου 125.000 χρόνια προτού εξαφανιστούν γενετικά οι άνδρες.

Η νέα πιο αισιόδοξη έρευνα συνέκρινε τις πλήρεις αλληλουχίες DNA του χρωμοσώματος Υ σε οκτώ είδη θηλαστικών (ανθρώπους, χιμπατζήδες, μαϊμούδες μακάκους, ποντίκια, αρουραίους, ταύρους κ.α.). Η συγκριτική ανάλυση έδειξε ότι όντως υπήρξε ανησυχητική απώλεια γονιδίων από το χρωμόσωμα Υ πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, όμως πριν από περίπου 25 εκατ. χρόνια (όταν οι μαϊμούδες διαχωρίστηκαν εξελικτικά από τους χιμπατζήδες) η «αραίωση» του Υ σταμάτησε πια και έκτοτε το «αρσενικό» χρωμόσωμα παρέμεινε αξιοσημείωτα σταθερό.

Αυτή η ανθεκτικότητα ειδικότερα στους ανθρώπους, κατά τον Ντάνιελ Πέιτζ, οφείλεται σε ένα πυρήνα - οχυρό 12 ρυθμιστικών γονιδίων, τα οποία δεν σχετίζονται με τον καθορισμό του φύλου, ούτε με την ανάπτυξη των ανδρικών γεννητικών οργάνων και του σπέρματος, αλλά με την ομαλή λειτουργία πολλών άλλων κυττάρων και ιστών του ανθρώπινου σώματος (ανδρικού και γυναικείου). Αυτό σημαίνει ότι το Υ παίζει ρόλο - κλειδί στην επιβίωση του είδους μας και έτσι η διατήρηση των γονιδίων που του έχουν απομείνει, ευνοείται από την εξέλιξη. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Ερευνών Γουάιτχεντ του Πανεπιστημίου ΜΙΤ δήλωσε ότι, καθώς το Υ εμφανίζει σταθερότητα σε διαφορετικά είδη θηλαστικών, θεωρείται απίθανη η τελική εξαφάνισή του στους ανθρώπους.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον αμερικανό επιστήμονα, η νέα έρευνα έχει σημαντικές προεκτάσεις και στο πεδίο της ιατρικής, καθώς τα αρσενικά κύτταρα (ΧΥ) και τα θηλυκά (ΧΧ) είναι μεν παρόμοια, αλλά βιολογικά διαφορετικά, κάτι που πιθανότατα εξηγεί γιατί άνδρες και γυναίκες δεν είναι εξίσου ευάλωτοι σε διάφορες ασθένειες. «Υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη να κινηθούμε πέρα από ένα "γιούνισεξ" μοντέλο στη βιοϊατρική έρευνα, άρα και πέρα από ένα "γιούνισεξ" μοντέλο στην κατανόηση και θεραπεία των ασθενειών», τόνισε ο Ντάνιελ Πέιτζ.