Πολλοί άνθρωποι θεωρούσαν και εξακολουθούν να θεωρούν ακόμη και σήμερα χαμένη υπόθεση τον καρκίνο στο ήπαρ, ιδίως όταν αυτός είναι ανεγχείρητος.

   Όμως η ιστορία του Νίκου Δ., 77 ετών, με ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη και ηπατίτιδας Β', που διαγνώστηκε το Νονέμβριο του 2015 με ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα διαμέτρου 10 εκατοστών στο δεξιό λοβό του ήπατος, άλλαζει τα δεδομένα.

   Εξειδικευμένα χειρουργικά ογκολογικά κέντρα της Γαλλίας, του Καναδά και της Ελλάδας, τα οποία επισκέφτηκε, εκτίμησαν τον ιατρικό του φάκελο και θεώρησαν ότι δεν ήταν δυνατόν να προχωρήσουν σε χειρουργική επέμβαση, δίνοντάς του λίγο χρόνο ζωής.

   Στις 28 Ιανουαρίου 2016, ομάδα γιατρών με επικεφαλής τον καθηγητή Χειρουργικής Ευστάθιο Παπαλάμπρο, μετά από λεπτομερή εργαστηριακό έλεγχο, αποφάσισε να υποβάλει τον ασθενή σε εκτεταμένη δεξιά υπατεκτομή. Η Ομάδα Τμήματος Ήπατος - Παγκρέατος στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών εφάρμοσε τη μέθοδο ηπατεκτομής ALPPS (Associating Liver Partition and Portal vein Ligation forStaged hepatectomy) που αποτελεί την πιο εξελιγμένη παγκοσμίως μέθοδο ηπατικής χειρουργικής.

   Ο Ε.Παπαλάμπρος, μιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ, τονίζει πως «η ενδεδειγμένη θεραπεία τόσο των πρωτοπαθών, όσο και του μεταστατικού καρκίνου του ήπατος, είναι η χειρουργική και θα πρέπει να γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε οι ασθενείς αυτοί να οδηγούνται στο χειρουργείο. Μόνο έτσι είναι δυνατή η επίτευξη ποσοστών 5ετούς επιβίωσης 40% για τους πρωτοπαθείς όγκους του ήπατος και 50-60% για τη μεταστατική νόσο του ήπατος από καρκίνο του παχέος εντέρου».

   Ο ασθενής έλαβε εξιτήριο μόλις μία εβδομάδα μετά την επέμβαση και επέστρεψε μετά από 30 μέρες στις καθημερινές και αθλητικές δραστηριότητές του, όπως τένις και χειμερινή κολύμβηση. Επιπλέον, σε όλη τη διάρκεια του περασμένου έτους, ο Νίκος Δ. υποβαλλόταν σε τακτικούς επανελέγχους χωρίς να έχει παρουσιάσει καμία υποτροπή.

   Ο Ευστάθιος Παπαλάμπρος, μιλά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα κριτήρια γι' αυτές τις επεμβάσεις και κατά πόσο θεωρούνται επιτυχημένες: 

   ΕΡ: Τι ποσοστό ασθενών με καρκίνο στο ήπαρ, θα μπορούσαν να είχαν σωθεί ή να ζουν μετά την αφαίρεση του όγκου, παρότι το χειρουργείο γι' αυτούς χαρακτηρίζεται ως ένα ριψοκίνδυνο εγχείρημα.

   ΑΠ: Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην ογκολογία είναι εντυπωσιακή, έτσι ώστε, ακόμα και όγκοι που αρχικά κρίνονται μη εξαιρέσιμοι, να εμφανίζουν εντυπωσιακή υποστροφή μετά την εφαρμογή νεο-επικουρικής θεραπείας και τελικά οι ασθενείς να μπορούν να υποβληθούν με ασφάλεια στη χειρουργική εξαίρεση του όγκου. Σε κέντρα με εμπειρία, όπου οι ασθενείς αντιμετωπίζονται από ομάδες ιατρών με εξειδίκευση πάνω στη χειρουργική ΗΠΑΤΟΣ - ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ- ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ, η θνητότητα 90 ημερών είναι μικρότερη του 5%.

   ΕΡ: Σε ποιες περιπτώσεις οι όγκοι θεωρούνται ανεγχείρητοι; Πως αποφασίσατε να προχωρήσετε σ' αυτή την επέμβαση παρότι συνάδελφοί σας σε Ελλάδα και εξωτερικό είχαν αρνηθεί;

   ΑΠ: Η θεραπευτική στρατηγική που θα επιλέξει ο χειρουργός για την αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης αποτελεί μια πρόκληση και απαιτεί μεγάλη εμπειρία. Το κάθε περιστατικό θα πρέπει να παρουσιάζεται σε ογκολογικά συμβούλια, στα οποία συμμετέχουν ογκολόγοι, ακτινολόγοι, ηπατολόγοι και παθολογοανατόμοι, έτσι ώστε να αποφασίζεται από κοινού η καλύτερη δυνατή θεραπευτική προσέγγιση για τον κάθε ασθενή.

   Σήμερα, στόχος του χειρουργείου είναι η πλήρης εξαίρεση τού όγκου (R0 εκτομή), ενώ μπορεί με ασφάλεια να εξαιρεθεί το 70-80% του ηπατικού παρεγχύματος. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παραμονή τουλάχιστον δύο συνεχόμενων τμημάτων του ήπατος με επαρκή αρτηριακή, πυλαία και φλεβική αιμάτωση, καθώς και επαρκή απορροή της παραγόμενης χολής.

   Σύμφωνα με τα κριτήρια της Βαρκελώνης, που χρησιμοποιούνται στον δυτικό κόσμο για τη σταδιοποίηση των ασθενών με Ηπατοκκυταρικό καρκίνωμα (από το οποίο έπασχε ο εν λόγω ασθενής) και εφόσον τα εφαρμόζαμε αυστηρά, ο ασθενής μας θα κρινόταν ανεγχείρητος και θα έπρεπε να λάβει κάποια μορφή παρηγορικής θεραπείας. Παρόλα αυτά, στις μέρες μας, υπάρχει η τάση για αναθεώρηση των κριτηρίων ή χρήσης τους με ποιο ελαστικές παραμέτρους. Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι ασθενείς με καλό performance status, οι οποίοι δύναται να οδηγηθούν στο χειρουργείο και να υποβληθούν σε μία θεραπευτική εκτομή, παρότι βρίσκονται εκτός των κριτηρίων της Βαρκελώνης. Αυτή την τακτική την ξεκίνησαν συγκεκριμένα κέντρα αναφοράς ανά τον κόσμο με πολύ καλά αποτελέσματα και βέβαια θα πρέπει να πραγματοποιείται σε συγκεκριμένη ομάδα ασθενών και από χειρουργικές ομάδες με γνώση της ηπατικής χειρουργικής.

   ΕΡ: Η επιθετική προσέγγιση με αφαίρεση μεγάλων όγκων εγγυάται μεγαλύτερες επιβιώσεις για τους ασθενείς ή αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που ορισμένες φορές δεν μπορούν να προβλεφθούν;

   ΑΠ: Όπως αναφέρεται και παραπάνω, σκοπός στην ογκολογική χειρουργική είναι η επίτευξη μίας R0 εκτομής, δηλαδή τα μικροσκοπικά μας όρια εκτομής να είναι ελεύθερα καρκινικών κυττάρων. Το ποσοστό του ηπατικού παρεγχύματος που θα εξαιρεθεί, εξαρτάται από το καρκινικό φορτίο, την ποιότητα του ηπατικού παρεγχύματος αλλά και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Οι ασθενείς αυτοί είναι πιθανόν να χρειαστεί να οδηγηθούν στο χειρουργείο και δύο και τρεις φορές, σε περίπτωση που υποτροπιάσουν, άρα θα πρέπει κάθε φορά να εξαιρείται τόσος όγκος ήπατος, ώστε να είμαστε ογκολογικά ριζικοί, αλλά χωρίς να θέτουμε τον ασθενή μας σε κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής ανεπάρκειας, που είναι μια απειλητική, για τη ζωή, επιπλοκή.