Μία από τις νέες τάσεις που έχουν εισέλθει στην ζωή του σύγχρονου ανθρώπου και μάλιστα προϊόντος του χρόνου, αποκτά σημαίνουσα θέση στην σημερινή κοινωνία, είναι η χορτοφαγία. Πρόκειται για την επιλογή του ατόμου να απέχει από κάθε είδους τροφή -παραχθείσα ή υποπροϊόν- ζωϊκής προέλευσης.

    Ως χορτοφάγος ορίζεται το άτομο που δεν καταναλώνει κρέας, πουλερικά και θαλασσινά ή τροφές οι οποίες τα περιέχουν. Παράλληλα, υπάρχουν και εκείνοι που επιλέγουν κατά το δοκούν, να εμπλουτίσουν την διατροφή τους με ορισμένα προϊόντα προερχόμενα από την ζωική αλυσίδα. Οπως λόγου χάρη, τα άτομα που καταναλώνουν μόνον γαλακτοκομικά προϊόντα ή αυγά, ή θαλασσινά. Ωστόσο, με τον όρο vegan που είναι εξαιρετικά πρόσφατος -και έχει καθιερωθεί την τελευταία δεκαετία- ορίζεται το άτομο που δεν καταναλώνει καμμία τροφή προερχόμενη από το ζωϊκό βασίλειο, ακόμη και εάν για την παραγωγή της, δεν απαιτείται η θανάτωση του ζώου. Πιό συγκεκριμένα, με τον όρο αυστηρή ή ολική χορτοφαγία, ορίζεται η φιλοσοφία, ένας τρόπος ζωής, που αποκλείει τη χρήση ζώων ή ζωικών προϊόντων για τροφή, ένδυση ή άλλους σκοπούς. Ενας vegan, λοιπόν, δεσμεύεται στην αποφυγή κατανάλωσης όλων των ζωικών προϊόντων (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, μέλι, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα) και χρήση προϊόντων από γούνα, μαλλί, κόκκαλα, δέρμα, φτερά, μαργαριτάρια, κοράλλια και άλλες ζωικές πηγές. Οι περισσότεροι αυστηρά χορτοφάγοι αποφεύγουν τα προϊόντα που έχουν πειραματιστεί πάνω σε ζώα.

Σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει πως η πλειοψηφία των ανθρώπων που ασπάζονται την χορτοφαγία, οδηγούνται στην συγκεκριμένη επιλογή με γνώμονα την βελτίωση της υγείας τους. Ωστόσο, υπάρχουν κι εκείνοι που επιλέγουν την χορτοφαγία, προβληματισμένοι από θέματα που άπτονται της ηθικής, της θρησκείας και φυσικά της προστασίας των ζώων. 

Εάν επιχειρήσουμε μία αποκλειστικά φυσική προσέγγιση του θέματος, οδηγούμεθα εύκολα στο συμπέρασμα, ότι ο άνθρωπος δεν είναι «κατασκευασμένος» για να καταναλώνει σάρκα. Οι υπέρμαχοι της συγκεκριμένης άποψης, επιχειρηματολογούν λέγοντας πως μία απλή παρατήρηση στην μορφολογία του ανθρώπου, την καθιστά αυταπόδεικτη. Ο άνθρωπος δεν διαθέτει γνάθους, στόμα και δόντια, ικανά να τεμαχίσουν την σάρκα του ζώου, όπως επίσης στερείται μέσων (σ.σ. όπως κοφτερά νύχια, την απαραίτητη ταχύτητα και φυσικά την ανάλογη δύναμη) που θα του επέτρεπαν να θηρεύσει, να σκοτώσει και να καταναλώσει το θήραμά του.

Σύμφωνα με την επιστημονική γνώση του σήμερα, η χορτοφαγική διατροφή θεωρείται -σε σχέση με την συνηθισμένη- απολύτως υγιεινή, καθώς είναι πλουσιότερη σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά συστατικά, μαγνήσιο, κάλιο, βιταμίνες C και Ε και ταυτόχρονα προσφέρει μικρότερες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών και χοληστερίνης. Επιπλέον, ασφαλής είναι η εκτίμηση πως οι χορτοφάγοι διατηρούν με μεγάλη ευκολία φυσιολογικό βάρος σώματος και έχουν λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου. Ωστόσο, ένας χορτοφάγος λαμβάνει μικρότερες ποσότητες πρωτεΐνών, Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, σιδήρου, βιταμίνης Β12 και D, ιωδίου, ασβεστίου και ψευδάργυρου.
 
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ ζήτησε την άποψη μίας εκ των κορυφαίων διαιτολόγων-διατροφολόγων της χώρας. Η Τόνια Μαχαίρα, πρώην πρωταθλήτρια της κολύμβησης με σπουδαίες διακρίσεις στο ενεργητικό της, έχει το πλεονέκτημα να γνωρίζει το αντικείμενο καλύτερα απ΄ τον καθένα:
«Στις περισσότερες περιπτώσεις η έλλειψη της βιταμίνης Β12 και του σιδήρου, είναι σημαντικότερη από την έλλειψη πρωτεϊνης. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε αθλητές που ασχολούνται με αθλήματα αντοχής. Για εκείνους που αθλούνται στον τομέα της δύναμης, είναι εξ΄ ίσου σημαντική και η έλλειψη πρωτεϊνης. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται ένα πάρα πολύ καλά μελετημένο πλάνο διατροφής για κάθε αθλητή. Και όταν μιλάμε για τους σπουδαίους πρωταθλητές του εξωτερικού, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει ένα ολόκληρο ιατρικό επιτελείο, που τους υποστηρίζει», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κυρία Μαχαίρα και προσθέτει: «Σήμερα, υπάρχουν πολλά διατροφικά μοντέλα. Το πιό σημαντικό απ΄ όλα είναι να επιτυγχάνεται ένα ισορροπημένο διατροφολόγιο, πάντα υπό την επίβλεψη ενός εξειδικευμένου επιστήμονα».

Ενας από τους πρώτους ανθρώπους που ακολούθησαν την χορτοφαγία, ήταν ο μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας, ο οποίος μαζί με τους «πιστούς» του, απείχαν της κρεατοφαγίας, τον 6ο αιώνα π.Χ. Μία από τις ρήσεις που αποδίδεται στον Πυθαγόρα και θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηρισθεί προφητική, αναφέρει: «Εφ' όσον συνεχίζει να είναι το άτομο άσπλαχνος καταστροφέας των κατώτερων ζωντανών όντων δεν θα γνωρίσει ποτέ υγεία ή ειρήνη. Για όσο κατασφάζουν οι άνθρωποι τα ζώα, θα σκοτώνουν ο ένας τον άλλο».

Είναι αξιοσημείωτο ότι περίπου το 30% των Ινδουϊστών είναι χορτοφάγοι, ενώ στην σύγχρονη εποχή, το συγκεκριμένο ...ρεύμα, εμφανίζεται αρχικά στην Αγγλία του 1847, με την πρώτη χορτοφαγική κοινότητα στην πόλη Ράμσγκεϊτ. Χορτοφάγος, ορίσθηκε το άτομο που αρνείται την κατανάλωση σάρκας οποιουδήποτε είδους. 

Τα τελευταία χρόνια, η χορτοφαγία, αποκτά διαρκώς περισσότερους «φίλους» και «πιστούς». Ο χώρος του αθλητισμού δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση, με πρόσφατο παράδειγμα τον Βρετανό «πιλότο» της Φόρμουλα Ενα, Λιούις Χάμιλτον, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία να γίνει χορτοφάγος, αφ΄ ενός για να σώσει τον πλανήτη και αφ΄ετέρου για να βελτιώσει την υγεία του.

Κατά πόσο, όμως, ένας πρωταθλητής υψηλού επιπέδου, μπορεί να είναι χορτοφάγος; Συμβαδίζει η χορτοφαγία με την διαρκή και σκληρή προπόνηση, με το άγχος του πρωταθλητισμού και το κυνήγι της διάκρισης;

Από τους πλέον ειδικούς για να απαντήσουν, οσον αφορά στον χώρο του ποδοσφαίρου, είναι ο Νίκος Τζουρούδης. Επικεφαλής του ιατρικού επιτελείου στον ΑΠΟΕΛ, άνθρωπος της επιστήμης και του αθλητισμού, διεθνώς αναγνωρισμένος -μεταξύ άλλων σε Ιταλία και Αγγλία- καθηγητής εμβιομηχανικής, φυσιολογίας και κινησιολογίας, με εμπειρία που ξεπερνά τα 30 χρόνια, ο κ.Τζουρούδης, δίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την επιστημονική άποψη του: «Σήμερα, η φυση έχει την δυνατότητα νας μας προσφέρει όλες τις πηγές ενέργειας που έχουμε ανάγκη. Αρα, η γνώση και η εμπειρία, μπορούν να διαμορφώσουν ένα πρόγραμμα διατροφής που να μην στερεί από τον χορτοφάγο αθλητή, τις απαραίτητες πηγές ενέργειας και όλων εκείνων των συστατικών που απαιτούνται. Με άλλα λόγια, μπορεί να διαμορφωθεί ένα πλήρες διαιτολόγιο που θα επιτρέπει στον αθλητή να είναι πρωταγωνιστής. Εχω συνεργασθεί με αρκετούς χορτοφάγους αθλητές, οι οποίοι με σωστή διαχείριση, δεν παρουσίασαν ελλείψεις και κατάφεραν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του πρωταθλητισμού».

Εξ΄ ίσου σημαντική και η άποψη που καταθέτει ο προπονητής φυσικής κατάστασης της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου των ανδρών, Γρηγόρης Μπιζάς.
 «Οταν η προπόνηση περιλαμβάνει κομμάτια δύναμης και επιβαρύνεται το μυϊκό σύστημα, με την καταπόνηση του μυϊκού ιστού, είναι απαραίτητη η συνεργασία του προπονητή με τον εξειδικευμένο διατροφολόγο, προκειμένου να ρυθμισθεί το θέμα με την έλλειψη πρωτεϊνών. Ενδεχομένως να πρέπει ο αθλητής να πάρει συμπληρώματα διατροφής, γιατί είναι δύσκολο ν΄ανταπεξέλθει σε επίπονες προπονήσεις», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Μπιζάς και προσθέτει: «Ενας αθλητής με τέτοια διατροφή, μπορεί να αναπληρώσει τους υδατάνθρακες, αλλά οταν δεν λαμβάνει πρωτεϊνη από κρέας η γαλακτοκομικά, ίσως να μην μπορεί να την αναπληρώσει. Στην καριέρα μου έχω συνεργασθεί με αθλητές που λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, ακολουθούσαν συγκεκριμένη διατροφή. Σε τέτοιες περιπτώσεις περιορισμένου διαιτολογίου, ο όγκος και η επιβάρυνση της προπόνησης πρέπει να μειώνονται».

Ευκαιρίας δοθείσης, το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει ορισμένες από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις κορυφαίων πρωταθλητών διεθνούς επιπέδου, που υπήρξαν ή παραμένουν χορτοφάγοι.

ΚΑΡΛ ΛΙΟΥΙΣ (Στίβος)
Ο διάσημος Αμερικανός σπρίντερ και άλτης, μπορεί κάλλιστα να χαρακτηρισθεί «πρωτοπόρος». Ο κάτοχος 10 Ολυμπιακών μεταλλίων, εκ των οποίων τα εννέα χρυσά, είναι χωρίς αμφιβολία, ο πλέον αναγνωρίσιμος χορτοφάγος αθλητής. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Λιούις, δήλωνε πως αυτός ο τρόπος διατροφής είναι το μεγάλο του πλεονέκτημα. «Είναι ένας μύθος ότι οι μύες, η δύναμη και η αντοχή, απαιτούν μεγάλη κατανάλωση τροφών που προέρχονται από τα ζώα. Το σώμα σας είναι ο ναός σας. Και εάν το τροφοδοτείτε σωστά, θα σας επιτρέψει να φτάσετε στην μακροζωία», δήλωνε ο εκ των κορυφαίων αθλητών της Ιστορίας. 
 
ΜΠΟΝΤΕ ΜΙΛΕΡ (Αλπικό Σκι)
Χορτοφάγος από τα ...γεννοφάσκια του ο Αμερικανός Ολυμπιονίκης, που έχει κατακτήσει πέντε μετάλλια σε διαφορετικά αγωνίσματα των Χειμερινών Αγώνων. Διατηρεί το δικό του βιολογικό αγρόκτημα, όπως αυτό που είχε η οικογένειά του. Ο Μίλερ υποστηρίζει τη βιώσιμη διατροφή, την γεωργία και την ζωή σε όλες τις μορφές της.

ΜΑΡΕΪ ΡΟΟΥΖ (Κολύμβηση)
Ο Αυστραλός κολυμβητής της δεκαετίας του 1950, με έξι Ολυμπιακά μετάλλια στη συλλογή του (εκ των οποίων τέσσερα χρυσά), υπήρξε από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της χορτοφαγίας. Κατέρριψε περισσότερα από 15 παγκόσμια ρεκόρ και απεβίωσε το 2012 από λευχαιμία, σε ηλικία 73 ετών.

ΕΝΤΟΥΙΝ ΜΟΟΥΖΕΣ (Στίβος)
Ο Αμερικανός πρωταθλητής των 400μ. με εμπόδια ήταν ανίκητος στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Ολυμπιονίκης το 1976 και το 1984, κατέρριψε τέσσερις φορές το παγκόσμιο ρεκόρ στο αγώνισμα. Γνωστός χορτοφάγος και ανθρωπιστής, ο Μόουζες μαχόταν για την παγκόσμια ειρήνη. Διετέλεσε πρόεδρος της παγκόσμιας αθλητικής ακαδημίας Laureus και προωθεί την χρήση του αθλητισμού, ως εργαλείο για την κοινωνική αλλαγή στον πλανήτη.

ΣΟΥΡΙΑ ΜΠΟΝΑΛΙ (Καλλιτεχνικό πατινάζ)
Από τα «μεγάλα αστέρια» του αθλήματος, η Γαλλίδα πρωταθλήτρια κυριάρχησε την δεκαετία του 1990. Χορτοφάγος και ακτιβίστρια της PETA, η Μποναλί ήταν από τους πρωτεργάτες στον αγώνα για να σταματήσει το κυνήγι φώκιας στον Καναδά και η βιομηχανία γούνας.

ΧΑΝΑ ΤΕΤΕΡ (Χιονοσανίδα)
Η Αμερικανίδα Ολυμπιονίκης στους Χειμερινούς Αγώνες του 2006, δήλωσε το 2010 στην «Huffington Post»: Αισθάνομαι ισχυρότερη από ό,τι ήμουν διανοητικά, σωματικά και συναισθηματικά. Η χορτοφαγική διατροφή, μου έδωσε περισσότερες επιλογές. Πλέον, βρίσκομαι σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Σταμάτησα να τρώω ζώα πριν από περίπου ένα χρόνο και διάγω μια νέα ζωή. Αισθάνομαι σαν ένα νέο άτομο, μία νέα αθλήτρια».

ΣΕΡΕΝΑ ΚΑΙ ΒΙΝΟΥΣ ΟΥΙΛΙΑΜΣ (Τένις)
Οταν το 2011, η Βίνους διαγνώσθηκε με το σύνδρομο Sj?gren**, αποφάσισε να εντάξει την χροτοφαγία στην ζωή της. Οπως υποστήριξε αργότερα, η συγκεκριμένη αλλαγή την βοήθησε αισθητά, καθώς περιόρισε σημαντικά τα συμπτώματα. Ως ένδειξη αλληλεγγύης, η αδελφή της, Σερένα, υιοθέτησε την χορτοφαγία.
**Το σύνδρομο Sj?gren (στα ελληνικά προφέρεται Σιόγκρεν) ή αυτοάνοση επιθηλίτιδα είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα του συνδετικού ιστού που προσβάλλει κατεξοχήν τους εξωκρινείς αδένες. Δεδομένου ότι οι κύριοι εκπρόσωποι των εξωκρινών αδένων είναι οι σιελογόνοι και οι δακρυϊκοί αδένες, η κύρια κλινική έκφραση του συνδρόμου είναι η ξηροστομία και η ξηροφθαλμία. Επίσης, συμπτώματα του Συνδρόμου, είναι το αίσθημα κόπωσης και ο πόνος στις αρθρώσεις.