Ένα νέο και άκρως ασυνήθιστο «όπλο» επιστρατεύουν για πρώτη φορά οι επιστήμονες στη δύσκολη μάχη κατά του AIDS.

    Πρόκειται για γάτες που, μετά από μια σκόπιμη γενετική μετάλλαξη, φεγγοβολούν πράσινες και οι οποίες διαθέτουν κύτταρα που αντιστέκονται στη μόλυνση από τον θανατηφόρο ιό. Το επίτευγμα αναμένεται να βοηθήσει όχι μόνο στην καταπολέμηση του AIDS στις γάτες, ιδίως τις άγριες, όπου επίσης παρατηρείται μια ανάλογη επιδημία, αλλά και να συμβάλει στις αντίστοιχες έρευνες στους ανθρώπους.

    Οι ερευνητές, μʼ επικεφαλής τον μοριακό βιολόγο-ιολόγο Έρικ Πόεσλα της κλινικής Μάγιο στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό "Nature Methods", σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, τη βρετανική "Γκάρντιαν", το "Science" και το "New Scientist", εισήγαγαν στα ωοκύτταρα των γατών γονίδια μαϊμούδων που μπλοκάρουν την ανάπτυξη του ιού. Είναι η πρώτη φορά που αυτή η μέθοδος (γενετική τροποποίηση με μόλυνση των ωαρίων με ένα ξένο γονίδιο, με την βοήθεια ενός ακίνδυνου ιού-οχήματος) χρησιμοποιείται με επιτυχία σε ένα σαρκοβόρο ζώο.

    Επίσης οι επιστήμονες, εισήγαγαν στο DNA ξένα γονίδια από μια φωσφορίζουσα πράσινη μέδουσα που έκαναν τα γενετικά τροποποιημένα κύτταρα των γατών, κάτω από το υπεριώδες φως, να λάμπουν κι αυτά με μια πράσινη ανταύγεια, έτσι ώστε τα μεταλλαγμένα γονίδια να μπορούν να εντοπίζονται πιο εύκολα.

    Οι δοκιμές που έγιναν σε κύτταρα από τα πειραματόζωα, έδειξαν ότι οι γάτες είναι ανθεκτικές στον ιό FIV, που προκαλεί στα συγκεκριμένα ζώα το σύνδρομο της ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (το ανάλογο του ιού HIV που προκαλεί AIDS στους ανθρώπους). Οι άνθρωποι δεν μπορούν να κολλήσουν τον ιό από τις γάτες, ούτε οι γάτες από τους ανθρώπους, όμως η βασική βιοχημεία των δύο συγγενικών ιών είναι ίδια και τα συμπτώματα παρόμοια.

    Για πρώτη φορά, όπως είπαν οι ερευνητές, καθίσταται εφικτό να μελετήσουν σε ένα ζώο ευάλωτο στο AIDS τις συνέπειες της εισαγωγής σε αυτό προστατευτικών γονιδίων. Εκτός από τους ανθρώπους και, σε ένα βαθμό, τους χιμπατζήδες, οι γάτες είναι τα μόνα θηλαστικά που προσβάλλονται από τον συγκεκριμένο ιό.

    «Οι γάτες υποφέρουν από τον ιό σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Έρικ Πόεσλα. Και στη δική τους περίπτωση, όπως στους ανθρώπους, ο ιός καταστρέφει τα αμυντικά κύτταρα-Τ του ανοσοποιητικού συστήματός τους. Ο ιός μολύνει κυρίως αγριόγατες (όχι κατοικίδια), οι οποίες υπολογίζεται σε περίπου μισό δισεκατομμύριο στον πλανήτη. Μεταδίδεται βασικά με το δάγκωμα που κάνουν τα αρσενικά, όταν προασπίζουν την «επικράτειά» τους.

    Οι ερευνητές διασταύρωσαν τις φωσφορίζουσες γάτες μεταξύ τους και προέκυψαν γατάκια που επίσης έχουν τα κύτταρα με την πρασινωπή λάμψη. Όμως οι επιστήμονες δεν θέλουν να αναπτύξουν τέτοιες διαδοχικές γενιές μεταλλαγμένων γατών, αλλά να μελετήσουν τελικά τις γάτες, ώστε να βρουν θεραπείες για τον ιό του AIDS στους ανθρώπους.

    Προς το παρόν, οι ερευνητές έχουν κάνει δοκιμές μόνο με τροποποιημένα κύτταρα από τις φωσφορίζουσες γάτες, όμως σε επόμενο στάδιο προτίθενται να εκθέσουν τις ίδιες τις γάτες στον ιό για να δουν κατά πόσο έχουν προστασία. Αν αυτό όντως συμβαίνει, όπως είπε ο Πόεσλα, τότε θα αποκτηθούν πολύτιμες πληροφορίες για την μάχη κατά του AIDS στους ανθρώπους (ο ιός έχει σκοτώσει πάνω από 30 εκατ. διεθνώς, ενώ δεν διαφαίνεται αποτελεσματικό εμβόλιο στον ορίζοντα). Παράλληλα, για τις ίδιες τις γάτες μπορεί να υπάρξει μια γονιδιακή ή φαρμακευτική θεραπεία κατά του ιού FIV, που θα βοηθήσει σημαντικά το έργο των κτηνιάτρων, καθώς ο ιός σκοτώνει εκατομμύρια άγριες γάτες κάθε χρόνο.

    Πάντως, η ελληνικής καταγωγής Θεοδώρα Χατζηβασιλείου, από το Κέντρο Ερευνών για τo AIDS «Aaron Diamond» στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι είναι πολύ αμφίβολο αν ποτέ οι γάτες θα αντικαταστήσουν τις μαϊμούδες και τα ποντίκια ως βασικά πειραματόζωα στην έρευνα κατά του ιού του AIDS. «Είναι φανταστικό το ότι δημιούργησαν μεταλλαγμένες γάτες», όπως είπε. «Όμως αυτό που κάνει την έρευνα στις μαϊμούδες τόσο ανώτερη, είναι ότι ο ιός SIV σε αυτές είναι πολύ πιο στενά συγγενικός με τον ιό HIV των ανθρώπων, έτσι ώστε είναι πολύ πιο απλό να εξαχθούν συμπεράσματα με αυτόν από ό,τι με τον ιό FIV των γατών».