"Αν εξετάσουμε διαχρονικά τον ιστορικό ρόλο της λογοτεχνίας θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπήρξε πάντοτε, στον ελληνικό χώρο τουλάχιστον, στρατευμένη όχι σε κάποια πολιτική παράταξη ή ιδεολογία, όσο στην υπηρεσία της κοινωνικής αποστολής της, με την έννοια ότι σε περιόδους κοινωνικής και ηθικής κρίσης προσανατολιζόταν σε θεματογραφία ανάλογη των περιστάσεων. Αυτό συνέβαινε επειδή οι άνθρωποι οι οποίοι εκπροσωπούσαν την πνευματική ηγεσία αυτού του τόπου είχαν επιλέξει μέσα από το έργο τους να διερευνούν και να συντάσσονται στα προβλήματα της κοινωνίας, αναζητώντας λύσεις γι αυτά. Ή απλώς, να τα αναδεικνύουν, προσανατολίζοντας έτσι την κοινωνία προς την αντιμετώπισή τους. Λειτουργούσαν δηλαδή με το έργο τους ως δρομοδείχτες σε μια πορεία, το κυρίαρχο μέλημα της οποίας ήταν η ηθική προστασία της κοινωνίας. Σήμερα η ελληνική κοινωνία πάσχει καθολικά, ανήμπορη να δεχτεί το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας, απόλυτα υποβαθμισμένης σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Και είναι σίγουρο ότι, όπως έχει συμβεί και σε παλαιότερες εποχές, όταν καταφέρει να ξεπεράσει το αρχικό σοκ που της προκάλεσε η διάψευση, τότε θα στραφεί να ζητήσει ελπίδα από τις πνευματικές φυσιογνωμίες, εκείνες που θα είναι ικανές να εμπνεύσουν ξανά τη χαμένη αίσθηση ότι υπάρχει πολιτισμός σ? αυτόν τον τόπο και μοιραία θα επανατοποθετήσει τα πράγματα, αναζητώντας νέες μορφές κοινωνικής και πολιτισμικής ταυτότητας. Πόσο κοντά του θα βρεθούν οι πνευματικοί άνθρωποι εξαρτάται από το προσωπικό τους μέγεθος και από το βαθμό που μπορεί να τους συγκλονίσει σήμερα ένας πνευματικός πόνος, επειδή μόνο ως μέγιστος πνευματικός πόνος θα μπορούσε να θεωρηθεί ο απόλυτος ηθικός σκοτισμός στον οποίο έχουν οδηγηθεί τα πράγματα. Άλλωστε όλοι όσοι γράφουν μιλούν για την οδύνη της γραφής και τελικά υπάρχει μεγαλύτερη οδύνη για έναν άνθρωπο του πνεύματος από την ανυπαρξία της πνευματικής ηθικής; Το ερώτημα είναι αν τελικά θα είναι παρόντες οι πνευματικοί άνθρωποι, ντυμένοι την πνευματική σεμνότητα, διατεθειμένοι να σταθούν δίπλα στην κοινωνία που τους ανέδειξε, μπροστάρηδες σε έναν αγώνα που θα επιχειρήσει τολμήματα ψυχής. Ο Αλμπέρ Καμύ έλεγε ότι «ο ρόλος του πνευματικού ανθρώπου είναι να δείχνει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός όταν είναι γυμνός κι όχι να περιγράφει εκστατικά τα ανύπαρκτα και φανταστικά ρούχα του», υιοθετώντας την παρομοίωση του γνωστού παραμυθιού του Άντερσεν. Το παιδάκι που στο τέλος του παραμυθιού φωνάζει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός είναι για τον Καμύ ο πνευματικός άνθρωπος, θέλοντας να στηρίξει την άποψη του ότι πνευματικός είναι πάντα ο ελεύθερος άνθρωπος. Εκείνος που νιώθει χρέος του να σταθεί απέναντι από το σύστημα και να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο με το χέρι τεντωμένο την αλήθεια που οι σκοπιμότητες δεν τον αφήνουν να δει. Εκείνος που δείχνει, αφού όπως λέει ο Οδυσσέας Ελύτης: «Ο ποιητής δείχνει και η ορατότητα μεγαλώνει». Στις μέρες μας, περισσότερο από ποτέ, έχουμε ανάγκη τον πνευματικό άνθρωπο με συνείδηση ευθύνης ανυπολόγιστης αξίας. Υπάρχουν σήμερα τέτοιοι ανάμεσα στην ελληνική κοινωνία; Κι αν υπάρχουν τόσο καιρό που ο λαός αυτός δοκιμάζεται ξανά που είναι καλά κρυμμένοι; Μήπως παραμένουν πίσω από την τάχα λυτρωτική τους ανάγκη για γραφή και αδυνατούν να δουν κατάματα την πραγματικότητα και την αλήθεια του ρόλου τους; Η ιστορία τους καλεί αλλά εκείνοι μοιάζουν να κωφεύουν, ανήμποροι να δουν ότι πέρα από την προσωπική τους προβολή και τα προσωπικά τους κέρδη, ο ρόλος του λογοτέχνη τον οποίο διακαώς επιθυμούν, είναι κυρίως η κοινωνική αποστολή της αφύπνισης. Κι ή δεύτερη αυτή αποστολή είναι κατά κύριο λόγο εξίσου σημαντική με την πρώτη την πνευματική. Σε ώρες κρίσης ο λογοτέχνης, ο πνευματικός άνθρωπος ο επιστήμονας, οφείλει να δείξει και να αποδείξει ότι δεν είναι οδηγούμενος αλλά ότι μπορεί να οδηγήσει εκείνος την κοινωνία. Κυρίως να δείξει ότι ο ελεύθερος στοχασμός του, εκείνος ο στοχασμός που αναπτύσσεται δυναμικά, παιδαγωγικά και προπαντός με συναίσθηση ευθύνης, μπορεί να γίνει ένα ελεύθερο έδαφος στο οποίο οι ηθικές αξίες μιας ολόκληρης κοινωνίας θα μπορούν τόσο να αναχθούν σε πρωταρχικό μέλημα όσο και να προστατευθούν. Επειδή η προστασία του ήθους μιας κοινωνίας ανήκει κυρίως στους πνευματικούς της ηγέτες καλό είναι να αναρωτηθούμε που ακριβώς βρίσκονταν τα προηγούμενα χρόνια να προασπίσουν με το πνεύμα τους την ηθική πρωτίστως κρίση που οδήγησε και στην οικονομική αυτής της κοινωνίας; Η ευθύνη είναι βαρύτατη. Ο λογοτέχνης οφείλει να δρα πνευματικά, επειδή ότι δεν δρα είναι τελικά ανύπαρκτο. Αντίθετα, παρέμεινε αδρανής σε μια παραζάλη πνευματική και οικονομική, αναδείχθηκε κατώτερος των περιστάσεων και οχυρώθηκε καλά έτσι ώστε να ξαναβγεί στο φως όταν το επιτρέψουν οι συγκυρίες για να συνεχίσει το δρόμο του. Ο χρόνος που και ο ίδιος θα κριθεί όμως πλησιάζει. Και τότε θα πρέπει επιτέλους να διαλέξει το δρόμο του που θα είναι πάντοτε ανάλογος με την προσωπική του στάση ζωής.