Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική πάθηση, που τα τελευταία χρόνια έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας και χαρακτηρίζεται από αδυναμία του οργανισμού να παράγει ή να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Η συστηματική άσκηση είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά, μη φαρμακευτικά, μέσα πρόληψης και θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη, επισημαίνει o Δρ. Βασίλειος Γεροδήμος, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος του Υπουργείου Υγείας "Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση".

   Οι επιστήμονες που συμμετέχουν στο παραπάνω πρόγραμμα (www. exerciseforhealth.gr) απαντούν σε έξι βασικές ερωτήσεις σχετικά με την άσκηση σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

   Πώς η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του "σακχάρου";

   Κατά τη διάρκεια της άσκησης, οι μύες καταναλώνουν γλυκόζη για να παράγουν ενέργεια, μειώνοντας τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Με την άσκηση, αυξάνεται η "ευαισθησία" των μυών στην ινσουλίνη (δηλαδή, με την ίδια ποσότητα ινσουλίνης, οι μύες καταναλώνουν περισσότερη γλυκόζη).

   Η αυξημένη ευαισθησία διατηρείται για αρκετές ώρες μετά το πέρας της άσκησης, με συνέπεια τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

   Γιατί είναι σημαντικό να ασκηθώ;

   Η συστηματική άσκηση: 1) βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς και την ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου, 2) αυξάνει τη μυϊκή μάζα και δύναμη, 3) μειώνει το ποσοστό σωματικού λίπους, 4) βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ (μείωση "κακής" χοληστερόλης-LDL, αύξηση "καλής" χοληστερόλης-HDL), 5) συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και 6) βελτιώνει τη διάθεση.

   Ποιο είδος άσκησης είναι κατάλληλο για την πάθηση αυτή;

   Η αερόβια άσκηση (περπάτημα, τρέξιμο κ.ά.), η άσκηση με αντιστάσεις (βάρη, λάστιχα κ.λπ.) και ο συνδυασμός τους, έχουν θετικά οφέλη στο διαβήτη. Εάν δεν έχετε επιπλοκές από το διαβήτη, μπορείτε να ακολουθήσετε οποιοδήποτε είδος άσκησης σας ευχαριστεί, ανάλογα με τη φυσική σας κατάσταση.

   Εάν έχετε επιπλοκές από το διαβήτη, όπως: α) διαβητική νευροπάθεια προτείνονται, το στατικό ποδήλατο, η κολύμβηση, το περπάτημα κλπ. β) αμφιβληστροπάθεια, θα πρέπει να αποφύγετε τις στατικές-ισομετρικές ασκήσεις με αντιστάσεις και το "κράτημα" της αναπνοής.

   Τι θα πρέπει να προσέξω;

   Πριν από τη συμμετοχή σε κάποιο πρόγραμμα άσκησης: α) ενημερώστε το θεράποντα ιατρό σας για την επιθυμία σας να ασκηθείτε, β) ενημερωθείτε για τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας (εφίδρωση, τρέμουλο, ταχυπαλμία κ.λπ.) και την αντιμετώπισή τους, γ) συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για προσαρμογή της δόσης του φαρμάκου, σε περίπτωση που λαμβάνετε ινσουλίνη ή ινσουλινομιμητική αγωγή (θα χρειαστεί να μειώσετε τη δόση, ανάλογα με τη διάρκεια και την ένταση της άσκησης), δ) ενημερώστε τον υπεύθυνο του προγράμματος άσκησης (το γυμναστή σας) για την ασθένειά σας και τα φάρμακα που λαμβάνετε, καθώς και για επιπλοκές του διαβήτη που πιθανά να έχετε (νευροπάθεια, αμφιβληστροπάθεια, καρδιακή νόσο κ.ά.).

   Τι θα πρέπει να προσέξω πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης;

   1) Πριν ξεκινήσετε την άσκηση, ελέγξτε τη γλυκόζη στο αίμα. Εάν τα επίπεδα γλυκόζης είναι: α) 100-250 mg/dl, μπορείτε να ξεκινήσετε την άσκηση, β) χαμηλότερα από 100 mg/dl, καταναλώστε κάποιο υδατανθρακικό σνακ πριν την έναρξη της άσκησης, και γ) υψηλότερα από 250 mg/dl και έχετε υψηλά επίπεδα κετονών, θα πρέπει να αποφύγετε την άσκηση εκείνη την ημέρα και να απευθυνθείτε στον ιατρό σας για οδηγίες ρύθμισης του διαβήτη. 2) Φροντίστε να προμηθευτείτε άνετα αθλητικά υποδήματα. Ελέγξτε τα πόδια σας για πιθανά έλκη. 3) Ενυδατωθείτε καλά πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης. 4) Να διαθέτετε μετρητή γλυκόζης και "πλάνο" υπογλυκαιμίας (π.χ. χυμό/νέκταρ). 5) Μην ασκείστε αργά το βράδυ (για αποφυγή νυκτερινής υπογλυκαιμίας).

   Πόσο θα πρέπει να ασκηθώ για να έχω οφέλη;

   Η αυξημένη κατανάλωση γλυκόζης από τους μυς με την άσκηση, διαρκεί μόνο για ορισμένες ώρες (περίπου 24 ώρες μετά το πέρας της άσκησης). Για το λόγο αυτό, η άσκηση θα πρέπει να πραγματοποιείται τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα ή και καθημερινά, εάν αυτό είναι εφικτό. Ξεκινήστε με κάτι απλό, όπως περπάτημα, 2-3 φορές/εβδομάδα για 30 λεπτά/ημέρα. Εάν συνεχόμενη άσκηση 30 λεπτών δεν είναι εφικτή (σε άτομα με χαμηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης), τότε προτείνεται εναλλακτικά 10-λεπτη άσκηση, 3 φορές/ημέρα. Στη συνέχεια, ορίστε ως στόχο να αυξήσετε τη συχνότητα άσκησης στις 5 φορές/εβδομάδα.