Ένα τσιπ στον εγκέφαλο, που μπορεί να μεταφράζει τις σκέψεις και να
τις μετατρέπει σε εντολές υπολογιστή, μπορεί να ακούγεται σαν
επιστημονική φαντασία, όμως είναι πραγματικότητα για τον Νόλαντ Άρμπο.
Τον Ιανουάριο του 2024 -οκτώ χρόνια αφότου έμεινε παράλυτος- ο
30χρονος έγινε ο πρώτος άνθρωπος που απέκτησε μια τέτοια συσκευή από
την αμερικανική εταιρεία νευροτεχνολογίας Neuralink.
H περίπτωση τού Νόλαντ προσελκύει προσοχή λόγω του ιδρυτή της
Neuralink: τού Έλον Μασκ.
 Ωστόσο, ο Νόλαντ λέει ότι το σημαντικό δεν είναι ούτε αυτός ούτε ο
Μασκ, αλλά η επιστήμη. Είπε στο BBC ότι γνώριζε τους κινδύνους αλλά
πρόσθεσε «ό,τι και να γίνει, θα βοηθήσω». «Αν όλα πήγαιναν καλά, τότε
θα μπορούσα να βοηθήσω όντας συμμετέχων της Neuralink», είπε.
Ο Νόλαντ, ο οποίος κατάγεται από την Αριζόνα, έμεινε παράλυτος κάτω
από τους ώμους σε ατύχημα κατάδυσης το 2016. Τα τραύματά του ήταν τόσο
σοβαρά που φοβόταν ότι μπορεί να μην ήταν σε θέση να σπουδάσει, να
εργαστεί ή ακόμη και να παίξει ξανά παιχνίδια. «Απλώς δεν έχεις
κανέναν έλεγχο, καμία ιδιωτικότητα και είναι δύσκολο», δήλωσε. «Πρέπει
να μάθεις ότι πρέπει να βασίζεσαι σε άλλους ανθρώπους για τα πάντα».
Το τσιπ Neuralink φαίνεται να αποκαθιστά ένα μέρος της προηγούμενης
ανεξαρτησίας του, επιτρέποντάς του να ελέγχει έναν υπολογιστή με το
μυαλό του. Είναι μια διαδικασία γνωστή ως διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή
(BCI) - η οποία λειτουργεί ανιχνεύοντας τα μικροσκοπικά ηλεκτρικά
ερεθίσματα που παράγονται όταν ο άνθρωπος σκέφτεται να κινηθεί και
μεταφράζοντάς τα σε ψηφιακές εντολές, όπως η κίνηση ενός κέρσορα σε
μια οθόνη. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο θέμα πάνω στο οποίο οι
επιστήμονες εργάζονται εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Αναπόφευκτα, η εμπλοκή του Έλον Μασκ στον τομέα αυτό έχει εκτοξεύσει
την τεχνολογία στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Βοήθησε τη Neuralink να
προσελκύσει πολλές επενδύσεις - καθώς και έλεγχο σχετικά με την
ασφάλεια και τη σημασία αυτής της εξαιρετικά επεμβατικής διαδικασίας.
Όταν ανακοινώθηκε το εμφύτευμα του Νόλαντ, οι ειδικοί το χαιρέτισαν ως
«σημαντικό ορόσημο», προειδοποιώντας παράλληλα ότι θα χρειαστεί χρόνος
για να εκτιμηθεί πραγματικά.
 Ο Μασκ ήταν συγκρατημένος δημοσίως εκείνη την εποχή, γράφοντας απλώς
σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Τα αρχικά αποτελέσματα
δείχνουν πολλά υποσχόμενη ανίχνευση νευρώνων». Στην πραγματικότητα,
είπε ο Νόλαντ, ο δισεκατομμυριούχος -με τον οποίο μίλησε πριν και μετά
την επέμβαση- ήταν πολύ πιο αισιόδοξος. «Νομίζω ότι ήταν εξίσου
ενθουσιασμένος με εμένα για να ξεκινήσουμε», είπε. Δεν υπάρχει καμία
αμφιβολία για τον αντίκτυπο που είχε η συσκευή στη ζωή του Νόλαντ.
 Όταν ο Νόλαντ ξύπνησε από την επέμβαση που εγκατέστησε τη συσκευή,
είπε ότι αρχικά ήταν σε θέση να ελέγχει έναν κέρσορα σε μια οθόνη
σκεπτόμενος ότι κουνάει τα δάχτυλά του. «Ειλικρινά δεν ήξερα τι να
περιμένω - ακούγεται τόσο επιστημονικής φαντασίας», είπε. Αλλά αφού
είδε τους νευρώνες του σε μια οθόνη -ενώ ήταν περιτριγυρισμένος από
ενθουσιασμένους υπαλλήλους της Neuralink- είπε ότι «όλα κατά κάποιο
τρόπο έγιναν κατανοητά» ότι μπορούσε να ελέγχει τον υπολογιστή του
μόνο με τις σκέψεις του. Και - ακόμα καλύτερα - με την πάροδο του
χρόνου η ικανότητά του να χρησιμοποιεί το εμφύτευμα αυξήθηκε σε σημείο
που μπορεί πλέον να παίζει σκάκι και βιντεοπαιχνίδια.
«Μεγάλωσα παίζοντας παιχνίδια», είπε - προσθέτοντας ότι ήταν κάτι που
“έπρεπε να εγκαταλείψει” όταν έμεινε ανάπηρος. «Τώρα κερδίζω τους
φίλους μου στα παιχνίδια, κάτι που πραγματικά δεν θα έπρεπε να είναι
δυνατό, αλλά είναι».
Ο Νόλαντ αποτελεί μια ισχυρή απόδειξη των δυνατοτήτων της τεχνολογίας
να αλλάξει ζωές - αλλά μπορεί να υπάρχουν και μειονεκτήματα.
«Ένα από τα κύρια προβλήματα είναι η ιδιωτικότητα», δήλωσε ο Anil
Seth, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Sussex. «Έτσι, αν
εξάγουμε την εγκεφαλική μας δραστηριότητα […] τότε κατά κάποιο τρόπο
επιτρέπουμε την πρόσβαση όχι μόνο σε ό,τι κάνουμε, αλλά ενδεχομένως
και σε ό,τι σκεφτόμαστε, σε ό,τι πιστεύουμε και σε ό,τι αισθανόμαστε»,
δήλωσε στο BBC. «Από τη στιγμή που έχεις πρόσβαση σε πράγματα μέσα στο
κεφάλι σου, δεν υπάρχει πλέον κανένα άλλο εμπόδιο στην προσωπική σου
ιδιωτικότητα». Αλλά αυτά δεν είναι ανησυχίες για τον Νόλαντ -
αντίθετα, θέλει να δει τα τσιπ να προχωρούν περισσότερο όσον αφορά το
τι μπορούν να κάνουν.
 Είπε στο BBC ότι ελπίζει ότι η συσκευή θα του επιτρέψει τελικά να
ελέγχει το αναπηρικό του αμαξίδιο ή ακόμη και ένα φουτουριστικό
ανθρωποειδές ρομπότ. Ακόμα και με την τεχνολογία στην τρέχουσα, πιο
περιορισμένη κατάστασή της, δεν ήταν όλα ομαλά. Κάποια στιγμή, ένα
πρόβλημα με τη συσκευή τον έκανε να χάσει εντελώς τον έλεγχο του
υπολογιστή του, όταν αυτός αποσυνδέθηκε μερικώς από τον εγκέφαλό του.
«Αυτό ήταν πολύ ενοχλητικό», δήλωσε. «Δεν ήξερα αν θα μπορούσα να
ξαναχρησιμοποιήσω το Neuralink». Η σύνδεση αποκαταστάθηκε - και στη
συνέχεια βελτιώθηκε - όταν οι μηχανικοί προσάρμοσαν το λογισμικό, αλλά
ανέδειξε μια ανησυχία που συχνά εκφράζεται από τους ειδικούς σχετικά
με τους περιορισμούς της τεχνολογίας.
BBC