Εκείνη η αφίσα στον τοίχο που δείχνει τον Ομπάμα να υπόσχεται ελπίδα και αλλαγή έχει ξεθωριάσει λίγο. Οι απογοητεύσεις από τη χρήση μη επανδρωμένων αεροπλάνων ή από τις υποχωρήσεις στο θέμα της υγείας έχουν οδηγήσει πολλούς φιλελεύθερους και προοδευτικούς να αναζητήσουν ένα νέο ίνδαλμα που θα πάρει τη θέση του αμερικανού προέδρου. Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Φρίντλαντ της εφημερίδας Γκάρντιαν, ο άνθρωπος αυτός υπάρχει και είναι ο Πάπας.

Αν και ανέλαβε την εξουσία μόλις τον περασμένο Μάρτιο, ο Πάπας Φραγκίσκος αποτελεί ήδη ένα φαινόμενο. Στην αξιολόγηση των πιο συζητημένων θεμάτων στο Διαδίκτυο το 2013, έρχεται πρώτος, ενώ ακολουθούν το Obamacare και η ΝSA. Τέταρτος έρχεται ο λογαριασμός του Πάπα στο Twitter (@Pontifex). Στην Ιταλία, το όνομα Φραγκίσκος είναι ήδη το πιο δημοφιλές στις βαφτίσεις. Ο αριθμός των τουριστών έχει αυξηθεί, το ίδιο και ο αριθμός των πιστών που πηγαίνουν στην εκκλησία: και τα δύο αποδίδονται στον νέο Πάπα.

Η σεμνότητα του Ποντίφικα είναι ήδη θρυλική. Ο Πάπας κουβαλάει στα ταξίδια του τη δική του βαλίτσα. Αρνήθηκε τα μεγαλεία του παπικού παλατιού, προτιμώντας να ζει σε έναν ξενώνα. Όταν του έδωσαν τα παραδοσιακά κόκκινα παπούτσια του Πάπα, αρνήθηκε να τα πάρει και τηλεφώνησε στον ηλικίας 81 ετών παπουτσή του στο Μπουένος Άϊρες ζητώντας του να επισκευάσει τα παλιά του παπούτσια. Την περασμένη εβδομάδα επισκέφθηκε τον πρόεδρο της Ιταλίας με ένα μπλε Ford Focus που δεν είχε πάνω του καμιά σειρήνα.

Ορισμένοι μπορεί να πουν ότι όλα αυτά έχουν επικοινωνιακό χαρακτήρα. Το βέβαιο είναι ότι στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα. Ο Πάπας λέει και ξαναλέει ότι θέλει να «ηγηθεί μιας φτωχής εκκλησίας που απευθύνεται στους φτωχούς». Αυτό που έχει σημασία δεν είναι ο θεσμός, αλλά η αποστολή.

Όλα αυτά θα ήταν αρκετά για να ζεστάνουν την καρδιά ακόμη και του πιο φανατικού άθεου. Όμως ο Φραγκίσκος έχει προχωρήσει ακόμη περισσότερο. Δεν υπερασπίζεται απλώς τους φτωχούς, αλλά τα βάζει και με το σύστημα που τους κρατά φτωχούς. Τον περασμένο Σεπτέμβριο είπε ότι ο Θεός θέλει τους άνδρες και τις γυναίκες να βρίσκονται στην καρδιά του κόσμου, επισήμανε όμως ότι ζούμε σε έναν κόσμο που λατρεύει το χρήμα σαν Θεό.

Οι αντίπαλοί του δεν άργησαν να αντιδράσουν. Η Σάρα Πέιλιν τον χαρακτήρισε «ένα είδος φιλελεύθερου», ενώ το Ινστιτούτο Οικονομικών Υποθέσεων τον κατηγόρησε ότι στερείται της προσέγγισης που είχαν οι προκάτοχοί του στα οικονομικά θέματα. Την ίδια ώρα, ένας ιταλός εισαγγελέας προειδοποιούσε ότι η εκστρατεία του εναντίον της διαφθοράς μπορεί να τον βάλει στο στόχαστρο της Μαφίας.

Κι αν όλα αυτά δεν επαρκούν για να πάρει ο Πάπας τη θέση του Ομπάμα στους τοίχους των φοιτητικών δωματίων, ήλθε και η εκστρατεία της εκκλησίας για το περιβάλλον. Ο βιογράφος του Φραγκίσκου, ο Πολ Βάλελι, αποκάλυψε ότι ο Πάπας ήλθε σε επαφή με τον Λεονάρντο Μποφ, έναν οικο-θεολόγο που έχει καταδικαστεί σε σιωπή από το Βατικανό. Πληροφορίες αναφέρουν ότι συντάσσεται ήδη μια εγκύκλιος για την υγεία του πλανήτη.

Πολλοί στην Αριστερά θα αντιτείνουν ότι ο Πάπας θα κριθεί από το αν θα βάλει τάξη στο ίδιο του το σπίτι. Και εδώ όμως οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές. Πρόσφατα, ο Φραγκίσκος είπε σε μια συνέντευξή του ότι η εκκλησία έχει αποκτήσει έμμονη ιδέα με τις αμβλώσεις, τους γάμους των ομοφυλοφίλων και την αντισύλληψη. «Αν κάποιος είναι ομοφυλόφιλος και αναζητεί τον Θεό και έχει καλή θέληση, ποιος είμαι εγώ να τον κρίνω;» είπε στους δημοσιογράφους στη διάρκεια μιας πτήσης. Η τελευταία του κίνηση ήταν να στείλει στους καθολικούς ένα ερωτηματολόγιο με το οποίο ζητά τη γνώμη τους γι' αυτά τα θέματα. Όλα δείχνουν ότι είναι έτοιμος για μια μεγάλη μεταρρύθμιση της εκκλησίας.

Δεν είναι φυσικά τέλειος. Η στάση του στη διάρκεια της δικτατορίας στην Αργεντινή δεν ήταν ακριβώς ζηλευτή. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, όμως, έχει μεταμορφωθεί. Και αυτό που πρέπει να κάνει τώρα, γράφει ο Φρίντλαντ, είναι να εξασφαλίσει ότι οι μεταρρυθμίσεις του δεν θα ανατραπούν όταν αποχωρήσει. Ο Πάπας δεν έχει στρατό ούτε μεραρχίες, έχει όμως έναν άμβωνα — και τον χρησιμοποιεί για να τα βάλει με το στάτους κβο. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πιστός για να πιστέψει στη σημασία αυτής της στάσης.