|
| | | |
Άρθρο
Πλάτων και Πρωταγόρας, για τους «σοφούς» άρχοντες
Γράφει ο Δρ. Χαράλαμπος Γκόλιας (*)
Αθήνα - Πέμπτη 23/1/2014
Η συζήτηση του Σωκράτη με το Θεαίτητο και το Θεόδωρο είναι επινόηση του Πλάτωνα. Ο Θεαίτητος είναι ένας άσχημος έφηβος, μοιάζει πολύ με το Σωκράτη, εξαιρετικά ευφυής και με ήθος, «είναι κιόλας ένας μικρός Σωκράτης» (Β. Τατάκης), μετέπειτα διαπρεπής μαθηματικός που άφησε σημαντικό επιστημονικό έργο, ο δε Θεόδωρος είναι μαθηματικός, γεωμέτρης. Η περικοπή που αναφέρω πιό κάτω, περιλαμβάνεται σε μία ενότητα όπου ομιλεί ο Πρωταγόρας με το στόμα του Σωκράτη, στο αριστούργημα «Θεαίτητος», του μεγάλου φιλοσόφου Πλάτωνα, που θεωρείται, γενικά, στα λεξικά, διεθνώς, παγκόσμια, ως ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των αιώνων (βεβαίως υπάρχουν άλλοι που θεωρούν ως προς αυτό, τον Αριστοτέλη (Έλληνες και οι δύο, αγαπητοί μου ντόπιοι και ξενιτεμένοι συμπατριώτες), αλλά ορισμένοι και άλλους φιλοσόφους), και το οποίο (αριστούργημα) θεωρώ ως ένα από τα καλύτερα βιβλία του Πλάτωνα. «Εκείνο που θαυμάζει κανείς είναι η μοναδική τέχνη του Πλάτωνος να μιμήται τέλεια το ύφος των άλλων» (Β. Τατάκης):
Οι πιο κάτω φράσεις είναι του Πρωταγόρα, δια στόματος του Σωκράτη. Η ενότητα αυτή αρχίζει με το εδάφιο 166e: [«Τί επιχείρημα λοιπόν, θα έλεγες ίσως, θα φέρει ο Πρωταγόρας επικουρικό στις δικές του απόψεις; Να προσπαθήσωμε να πούμε; ΘΕΑΙ. Να πούμε, ναι. ΣΩ. Σε όλα όσα εμείς λέμε για να τον βοηθήσωμε θα ριχτή, φαντάζομαι, με ορμή, δείχνοντας καταφρόνεση, σε μας και λέγοντας: «Νάτος ο Σωκράτης ο χρηστός άνθρωπος…](Όπως είδατε, εδώ ανοίγουν τα εισαγωγικά, γιατί μιλάει ο Πρωταγόρας).
Κάποια στιγμή ο Πρωταγόρας λέει τα εξής, που έχουν στο πρωτότυπο κείμενο ως εξής: «…τοὺς δέ σοφούς τε καὶ ἀγαθοὺς ῥήτορας ταῖς πόλεσι τὰ χρηστά αντὶ τῶν πονηρῶν δίκαια δοκεῖν εἶναι ποιεῖν. ’Επεὶ οἷά γ’ ἂν ἑκάστῃ πόλει δίκαια και καλά δοκῇ, ταῦτα και εἶναι αὐτῇ, ἕως ἂν αὐτὰ νομίζῃ∙ ἀλλ’ ὁ σοφός ἀντὶ πονηρών ὂντων αὐτοῖς ἑκάστων χρηστὰ ἐποίησεν εἶναι καὶ δοκεῖν». Η θαυμάσια μετάφραση, αυτών, του Β. Τατάκη έχει ως εξής: «Οι σοφοί και καλοί ρήτορες πάλι κατορθώνουν να κάνουν να φαίνονται στις πόλεις, ότι δίκαια είναι τα χρηστά αντί των πονηρών. Γιατί βέβαια όποιας λογής σε κάθε πόλη φαίνονται τα δίκαια και τα όμορφα, αυτά και υπάρχουν γι’ αυτήν, όσον καιρό τα θεσπίζει. Αλλά ο σοφός στη θέση των πονηρών που είχαν, σχετικά με το καθένα απ’ αυτά, έκαμε τα χρηστά να υπάρχουν και να νομίζωνται.»
Παραφράζω την τελευταία αυτή πρόταση, προσαρμόζοντάς την στα σημερινά δρώμενα, στον τόπο μας: «Αλλά, ο Παπανδρέου, Παπαδήμος, Παπακωνσταντίνου, Βενιζέλος, Σαμαράς, Στουρνάρας, σοφοί στην πολιτική και στα οικονομικά, στη θέση της κλεπτοκρατικής πολιτικής ροής του χρήματος του λαού, προς εαυτούς και ημετέρους πελάτες τους, ντόπιους και ξένους, έκαναν τα σωτήρια, τα σωστικά για τον τόπο και την πατρίδα «μνημόνια», «δάνεια και χρέη, πολλά χρέη..» να υπάρχουν θεσπισμένα, νομοθετημένα, (με τη συναίνεση και του προέδρου της «δημοκρατίας» κ. Παπούλια), και νομιζόμενα ως χρηστά (=χρήσιμα).»
(*) Ο κ. Χαράλαμπος Τ. Γκόλιας, είναι:
- Φυσικός του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 1959.
- Πολιτικός Μηχανικός του Ε.Μ.Πολυτεχνείου 1967.
- Διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών 2006.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
|
|
|
|