Η πολιτική ιστορία της Λατινικής Αμερικής, με επίκεντρο την ειρηνική επανάσταση του Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα, με τα υπέρ και τα κατά, εξιστορείται στο βιβλίο «Το πείραμα της Λατινικής Αμερικής» του ελληνοπερουβιανού δημοσιογράφου Ιάσωνα Πιπίνη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογό του, η ιστορία της πολύπαθης αυτής περιοχής αναμιγνύει το πραγματικό με το φανταστικό ωσάν να ακολουθεί τον μαγικό ρεαλισμό της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Πρόκειται -σημειώνει- για ένα σοσιαλιστικό πολιτικό μοντέλο διακυβέρνησης που είναι δημοκρατικό και ταυτόχρονα αυταρχικό, έχοντας τις ρίζες του στον «ποπουλισμό» (λαϊκισμό) της δεκαετίας του ’50 και ’60, βασιζόμενο στην ύπαρξη ενός χαρισματικού ηγέτη.

Το βιβλίο στις 309 σελίδες του φωτίζει δύο προσωπικότητες της «μπολιβαριανής» επανάστασης, τον Ούγκο Τσάβες, ο οποίος κυβέρνησε από το 1998 έως το 2013 και τον πρόεδρο του Περού στην περίοδο 1968-1975, Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, ο οποίος τυγχάνει θείος του συγγραφέα. Ο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο δεν είναι και τόσο γνωστός στην Ελλάδα όπως ο Τσάβες, αν και υπήρξε πρόδρομός του. Ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι ο Αλβαράδο έδιωξε τις αμερικανικές βάσεις από τη χώρα, έστειλε στρατό στις πετρελαϊκές εταιρείες που εκμεταλλεύονταν Αμερικανοί επιχειρηματίες και εφάρμοσε τη μεγαλύτερη αγροτική μεταρρύθμιση στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής, γεγονός που προκάλεσε την πραξικοπηματική ανατροπή του, όπως έπραξαν οι αμερικανικές υπηρεσίες με την κυβέρνηση του μαρξιστή Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή το 1973.

Πάντως, ο δημοσιογράφος- ερευνητής δεν χαρίζεται: «Τον Σεπτέμβριο του 2013 βρέθηκα στην Κούβα εκπληρώνοντας ένα παιδικό μου όνειρο: να γνωρίσω από κοντά το νησί της επανάστασης. Η εικόνα όμως που είχα μπροστά μου, με τους κατοίκους να συνεχίζουν να στερούνται, εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα και να υποφέρουν από ελλείψεις σε τρόφιμα, φάρμακα και άλλα αγαθά, κυρίως εξαιτίας του απάνθρωπου εμπάργκο που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ, δεν μου επέτρεψε να δω τον μύθο της Κούβας».

Στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Η επαναστατική αριστερά στην εξουσία» ξεκινάει επισημαίνοντας ότι η άλλοτε διωκόμενη λατινοαμερικανική επαναστατική αριστερά κατέθεσε τα όπλα, πήγε στις κάλπες και από τις κάλπες ανέβηκε στην εξουσία με κορυφαίο εκλογικό θρίαμβο αυτόν του Τσάβες, για να ακολουθήσουν ο Έβο Μοράλες στη Βολιβία, ο Ραφαέλ Κορέα στο Εκουαδόρ, ο πρώην αντάρτης των Σαντινίστας Ντανιέλ Ορτέγκα στη Νικαράγουα, ο ηγέτης του κινήματος Φαραμπούτο Μαρτί Μαουρίσιο Φούνες στο Ελ Σαλβαδόρ, ο αντάρτης των Τουπαμάρος Χοσέ Μουχίκα στην Ουρουγουάη και ο πρώην στρατιωτικός Ογιάντα Ουμάλα στο Περού.

Κοινό στοιχείο των 13 (από τις 20 χώρες της Λατινικής Αμερικής) αριστερών, κεντροαριστερών, σοσιαλιστικών, σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, είναι ο αγώνας τους κατά της φτώχειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πτώση των φτωχών μόλις σε ένα χρόνο από το 31% το 2010 στο 29% το 2011. «Για τον ηγέτη του ποπουλισμού προτεραιότητα έχουν οι φτωχοί και οι κοινωνικά αποκλεισμένοι. Εκλέγεται με δημοκρατικές διαδικασίες αλλά στην πορεία χρησιμοποιεί αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης αναμειγνύοντας στοιχεία του σοσιαλισμού, του εθνικισμού, του κομμουνισμού, ακόμα και του φασισμού, χωρίς όμως να ανήκει σε κανένα από τα πολιτικά ρεύματα».

Όπως εξήγησε ο ίδιος ο Τσάβες σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο, η φιλοσοφία του πολιτικού του μοντέλου στηριζόταν, μεταξύ άλλων, στον ήρωα της ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής Σιμόν Μπολιβάρ και στη διδασκαλία του Χριστού. Ξεκινώντας από στρατιωτικός καριέρας επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία με στρατιωτικό κίνημα το 1992, πράξη που του στοίχισε την φυλάκισή του. Μετά από δύο χρόνια φυλάκιση, έχοντας χάσει τη στρατιωτική του ιδιότητα μπήκε στον πολιτικό στίβο για να δώσει τέλος στο πολιτικό κατεστημένο της διαφθοράς. Κατάφερε να φτάσει από την φυλακή στην προεδρία και ήταν ο μοναδικός πολιτικός στην Λατινική Αμερική που κέρδισε τέσσερις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις με άνετη πλειοψηφία ώσπου τον Μάρτιο του 2013 νικήθηκε από τον καρκίνο, αν και ο τσαβισμός κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία καθώς στις εκλογές της 14ης Απριλίου του 2013 ο εκλεκτός του Νικολάς Μαδούρο κατάφερε να συγκεντρώσει το 50,66% των ψήφων.

Ένα από τα ενδιαφέροντα κεφάλαια τιτλοφορείται «Το πραξικόπημα των μίντια». Συνέβη στις 12 Απριλίου του 2002 όταν οι ιδιοκτήτης μεγάλου καναλιού, αντιδρώντας στην απόφαση της κυβέρνησης να αλλάξει τη διοίκηση κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, ξεσήκωσε τα συνδικάτα καλλιεργώντας ένα πολεμικό κλίμα. Το κανάλι μετέδιδε μονταρισμένα πλάνα με δήθεν επιθέσεις του στρατού εναντίον των διαδηλωτών, προτρέποντας τους τηλεθεατές να εισβάλουν στο προεδρικό μέγαρο! Επιπλέον, φιλοξένησε στο στούντιο στρατηγούς που απαιτούσαν την παραίτηση του προέδρου της χώρας… Ο Τσάβες συνελήφθη από ομάδα στρατιωτικών και περιορίστηκε σε ένα νησί. Την προεδρία ανέλαβε ο… πρόεδρος της ομοσπονδίας βιομηχάνων. Όπως παραδέχθηκαν μετέπειτα οι παρουσιαστές του καναλιού, οι συνωμότες είχαν κάνει συσκέψεις στο σπίτι του καναλάρχη. Τελικά, η προεδρική φρουρά που παρέμεινε πιστή στον Τσάβες εισέβαλε στο προεδρικό μέγαρο και ο πρόεδρος των ολίγων ωρών ζήτησε άσυλο στις ΗΠΑ…

Ένα βιβλίο διδακτικό για τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις των πειραμάτων…