"Η χρήση ναρκωτικών στην Ευρώπη είναι σχετικά σταθερή, ενώ υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η χρήση κοκαΐνης ενδέχεται να έχει φτάσει στο υψηλότερο σημείο της και ότι η χρήση κάνναβης από νέους εξακολουθεί να μειώνεται. Όμως, σε αντίθεση με αυτές τις ενδείξεις σταθερότητας στη χρήση πιο 'καθιερωμένων' ναρκωτικών, υπάρχουν στοιχεία για την εμφάνιση νέων απειλών. Μεταξύ άλλων παρατηρείται αυξημένη διαθεσιμότητα συνθετικών ναρκωτικών, ταχεία εμφάνιση νέων ουσιών και διαδεδομένη πολυτοξικομανία (ταυτόχρονη χρήση πολλών ναρκωτικών)".

Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα που συνάγονται από την ετήσια έκθεση για τη χρήση των ναρκωτικών στην Ευρωπαική Ενωση το 2011 την οποία έδωσε στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ).

Ειδικότερα σε ότι αφορά την κοκαΐνη αναφέρεται ότι περίπου 14,5 εκατ. Ευρωπαίοι (15 έως 64 ετών) την έχουν δοκιμάσει στη διάρκεια της ζωής τους, ενώ περίπου 4 εκατομμύρια έκαναν χρήση το περασμένο έτος. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες για τη χρήση κοκαΐνης, υπάρχουν ορισμένες θετικές ενδείξεις στις χώρες που πλήττονται περισσότερο. Παραδείγματος χάρη στη Δανία, την Ισπανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο (τέσσερις από τις πέντε χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα χρήσης), αναφέρεται τα τελευταία χρόνια κάποια μείωση της χρήσης κοκαΐνης μεταξύ των νέων ενηλίκων (15-34 ετών).

Εξάλλου περίπου 78 εκατ. Ευρωπαίοι --ένας στους πέντε ενηλίκους ηλικίας 15 έως 64 ετών-- έχουν δοκιμάσει κάνναβη στη διάρκεια της ζωής τους, ενώ περίπου 22,5 εκατομμύρια έκαναν χρήση το περασμένο έτος. Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση κάνναβης εξακολουθεί να παραμένει η πλέον διαδεδομένη μεταξύ των παράνομων ναρκωτικών. Ωστόσο, τα πλέον πρόσφατα ευρωπαϊκά δεδομένα επιβεβαιώνουν μια γενική τάση σταθεροποίησης ή πτώσης της χρήσης κάνναβης από νέους ενηλίκους.

Η έκθεση αποκαλύπτει εξάλλου ότι "παίζεται κρυφτό" στον τομέα των πρόδρομων ουσιών, των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή παράνομων ναρκωτικών. Ειδικότερα δείχνει πώς οι παραγωγοί συνθετικών ναρκωτικών χρησιμοποιούν προωθημένες τεχνικές για να παρακάμψουν τους κανόνες που σκοπό έχουν να εμποδίσουν την εκτροπή αυτών των πρόδρομων ουσιών. Σ' αυτές περιλαμβάνονται: η παρασκευή πρόδρομων ουσιών από "προ-πρόδρομες" ουσίες ή η συγκάλυψή τους ως μη ελεγχόμενες χημικές ουσίες, που μετατρέπονται εκ νέου μετά την εισαγωγή τους. Πρόσφατες αυξομειώσεις στην αγορά έκστασης αποδεικνύουν αυτό το φαινόμενο.

Στην έκθεση επισημαίνεται ακόμη ότι η ταχεία εμφάνιση νέων μη ελεγχόμενων ψυχοτρόπων ουσιών (που συχνά πωλούνται ως "νόμιμες διεγερτικές ουσίες") αποτελεί αυξανόμενη πρόκληση για τις ευρωπαϊκές αρχές. Μετά από τον αριθμό ρεκόρ των 41 νέων ναρκωτικών που γνωστοποιήθηκαν στο ΕΚΠΝΤ και την Ευρωπόλ το 2010 (έναντι 24 το 2009), τα προσωρινά στοιχεία για το 2011 που παρουσιάστηκαν σήμερα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις μείωσης. Μέχρι στιγμής το 2011, αναφέρθηκαν 39 ουσίες μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (EWS). Στην πιο πρόσφατη συνοπτική έρευνα του ΕΚΠΝΤ για τους εμπόρους λιανικής μέσω Διαδικτύου νόμιμων διεγερτικών ουσιών (Ιούλιος 2011) εντοπίστηκε ο πρωτοφανής στα χρονικά αριθμός 600 Διαδικτυακών καταστημάτων που φέρεται να πωλούν ψυχοδραστικά προϊόντα, ενώ αποκαλύφθηκε ότι προσφέρεται μεγάλη ποικιλία νέων προϊόντων.

Ακόμη στην Έκθεση αναφέρεται ότι η χρήση ηρωίνης εξακολουθεί να ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των ασθενειών και θανάτων που συνδέονται με ναρκωτικά στην ΕΕ. Το ΕΚΠΝΤ εκτιμά ότι υπάρχουν άνω των 1,3 εκατομμυρίων τακτικών χρηστών οπιοειδών στην ΕΕ και τη Νορβηγία. Περίπου το ήμισυ των χρηστών ναρκωτικών που υπόκεινται σε ειδικευμένη θεραπεία στην Ευρώπη αναφέρει ότι το πρόβλημα ναρκωτικών που αντιμετωπίζουν οφείλεται κατά κύριο λόγο στα οπιοειδή. Η σημερινή έκθεση τονίζει ακόμη τις νέες ανησυχίες που υπάρχουν σχετικά με τη χρήση οπιοειδών εκτός από την ηρωίνη και την πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων HIV σε άτομα που κάνουν χρήση ναρκωτικών σε ενέσιμη μορφή.

Καταλήγοντας η Επιτροπή αναφέρει ότι για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικότερα το λαθρεμπόριο ναρκωτικών σκοπεύει να προτείνει νέους κανόνες για την κατάσχεση και την ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων των λαθρεμπόρων ναρκωτικών

Σχολιάζοντας τα πορίσματα της έκθεσης , η Σεσίλια Μάλμστρεμ, η αρμόδια για τις εσωτερικές υποθέσεις Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε τα εξής: "Χαιρετίζω την τελευταία έκθεση του ΕΚΠΝΤ. Ενώ υπάρχουν ορισμένες θετικές τάσεις, όσον αφορά τη χρήση κοκαΐνης και κάνναβης, πρέπει να συνεχίσουμε να επαγρυπνούμε ιδίως όσον αφορά τη χρήση νεώτερων, συνθετικών ουσιών. Οι αρχές επιβολής του νόμου πρέπει επίσης να συνεχίσουν την καταπολέμηση των κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος που βρίσκονται πίσω από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Η Επιτροπή παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη στήριξη αυτής της δράσης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο θα προτείνω σύντομα κανόνες για την κατάσχεση και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν συμμετοχή σε σοβαρά εγκλήματα, περιλαμβανομένου του λαθρεμπορίου ναρκωτικών".