|
| | | |
"Έφυγε" ο Αλέξανδρος Σχινάς,
΄Εσβησε η "φωνή της ελευθερίας" της Deutsche Welle
Βερολίνο
Σίγησε για πάντα, το περασμένο Σάββατο στο Έσσεν, η «φωνή της
ελευθερίας» που ξεσήκωνε εκατομμύρια Έλληνες μέσα από τα βραχέα της
Deutsche Welle στα χρόνια της δικτατορίας. Ο Αλέξανδρος Σχινάς πέθανε
στα 88 του χρόνια, αφήνοντας ως κληρονομιά τον πολύτιμο αγώνα για την
ελευθερία, το παράδειγμα του ασυμβίβαστου ονειροπόλου, αλλά και το
πάθος για τη γλώσσα και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης.
Ο Αλ. Σχινάς γεννήθηκε το 1924 στην Αθήνα, η οποία, ωστόσο,
φαίνεται ότι δεν χωρούσε το ανήσυχο πνεύμα του. Έπειτα από περιήγηση
σε χώρες της Ευρώπης, εγκαταστάθηκε το 1959 στην τότε Ομοσπονδιακή
Γερμανία, εργάστηκε ως ανταποκριτής του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας
και μετά το ʽ74 της ΕΡΤ, αλλά έμελλε να ταυτιστεί με την
αντιδικτατορική δράση από τα μικρόφωνα της ελληνικής υπηρεσίας της
Deutsche Welle. Το λογοτεχνικό του έργο δεν είναι πλούσιο, είναι όμως
σημαντικό και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους Έλληνες λογοτέχνες
της μεταπολεμικής εποχής.
Κάθε βράδυ, στις 21.40, οι Έλληνες συντονίζονταν στη συχνότητα της
Deutsche Welle, περιμένοντας το αντιδικτατορικό μένος του Αλ. Σχινά
και το κάλεσμά του σε λαϊκή εξέγερση κατά της χούντας. Δεν τον έκαμψαν
οι διαρκείς απειλές, ακόμη και κατά της ζωής του ή των συγγενών του
στην Ελλάδα. Ο Αλ. Σχινάς δεν ήταν ένας ακόμη αριστερός διανοούμενος.
Είχε πάντα στο νου του την ελευθερία και αυτή βρισκόταν στο επίκεντρο
του έργου και της δράσης του. Τον ενδιέφερε ωστόσο η χώρα του όχι μόνο
να απαλλαγεί από τους δυνάστες, αλλά και να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη
και ολοκληρωμένη δημοκρατία, ελεύθερη και από την καθυστέρηση του
πνεύματος και της διανόησης. Σ' αυτό το πλαίσιο, η αφοσίωσή του στον
«υπερλεξισμό», την άνευ ορίων διεύρυνση της εκφραστικότητας μέσα από
την αξιοποίηση κάθε εκφραστικής δυνατότητας, δεν ξενίζει. Ακόμη και
μετά την πτώση του καθεστώτος, η ελευθερία - αυτή τη φορά στην γλώσσα
και την εκπαίδευση - συνέχισε να τον απασχολεί. Ο τίτλος της σειράς
των εκπομπών που εξέδωσε το 1977 είναι χαρακτηριστικός: «Για την
υπεράσπιση της ελληνικής εγκεφαλοκρηπίδας».
Ο Αλέξανδρος Σχινάς αποτελεί εμβληματική μορφή ανάμεσα στους
Έλληνες της Γερμανίας που προσπαθούσαν με τη φωνή τους να
δημιουργήσουν συνθήκες ανατροπής της χούντας. Ο σημερινός επικεφαλής
του ελληνικού προγράμματος της Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου δεν
πρόλαβε εκείνη τη συναρπαστική εποχή. Ήταν όμως μαθητής στο Γυμνάσιο
και ξεσηκωνόταν κι εκείνος από τη δύναμη του Σχινά στο μικρόφωνο.
Αργότερα, στη Γερμανία, έγιναν φίλοι. Ο κ. Μοσκόβου δίνει μια
διαφορετική διάσταση όταν ερωτάται πώς εισέπραξε ο Αλ. Σχινάς τα δύο
τελευταία χρόνια της κρίσης και των τεταμένων ελληνογερμανικών
σχέσεων. «Δεν είχε πια κέφι να μιλήσει γερμανικά» λέει χαρακτηριστικά.
Στις 24 Ιουλίου του 2004, τριάντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της
Δημοκρατίας στην Ελλάδα, ο Αλέξανδρος Σχινάς επιστρέφει στο μικρόφωνο
της Deutsche Welle για τελευταία φορά. Η ηλικία, η πείρα και η διαρκής
αναζήτηση τον έχουν κάνει πιο επιεική απέναντι στην πατρίδα του: «Η
κάθαρση, όπως την περίμενε ο λαός, δεν έγινε. Αλλά ας μην είμαστε πολύ
αυστηροί. Πού συντελέστηκε μια ριζική κάθαρση; Μήπως προωθήθηκε ως
εκεί που αναμενόταν η αποναζιστικοποίηση στη Γερμανία; Ξεριζώθηκε ο
φασισμός στην Ιταλία, εξοντώθηκαν στην Ισπανία και στην Πορτογαλία όλα
τα απομεινάρια του Φράνκο και του Σαλαζάρ; Γιατί θα έπρεπε να
προβιβασθεί σε πρότυπο καθαρτικής τελειότητας ειδικώς η Ελλάς; Σήμερα
πια την βρίσκω πάλι πολύ ανθρώπινη και αξιαγάπητη. Κι όσο γα τα
σταγονίδια της χούντας, δε βαριέσαι; Διαποικίλλουν κι αυτά το τοπικό
μας χρώμα».
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
|
|
|
|