 |
|
|  |  |  | 
Τσεχία-Σλοβακία: Είκοσι χρόνια μετά τη διάσπαση της ενιαίας Τσεχοσλοβακίας οι δύο χώρες ακολουθούν το δικό τους δρόμο, ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ
Βιέννη-(Ανταπόκριση Δημήτρης Δημητρακούδης)
Είκοσι χρόνια μετά τη διάσπαση της ενιαίας Τσεχοσλοβακίας και την
ίδρυση των δύο ανεξάρτητων κρατών, της Τσεχίας (της Τσεχικής
Δημοκρατίας, όπως είναι η επίσημη ονομασία της) και της Σλοβακίας, την
1η Ιανουαρίου 1993, η επέτειος φαίνεται να πέρασε σχεδόν απαρατήρητη
στις δύο πρωτεύουσες, στην Πράγα και την Μπρατισλάβα.
«Με την κοινή μας συμμετοχή ως μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είμαστε
και πάλι μεταξύ μας ενωμένοι», δήλωσε παραμονές της επετείου η πρώην
πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ιβέτα Ραντιτσόβα στη Σλοβακική Τηλεόραση,
ενώ ο γνωστός για τον ευρωσκεπτικισμό του πρόεδρος της Τσεχίας,
Βάτσλαβ Κλάους, ο ένας από τους δύο, τότε διαπραγματευτές της
διάσπασης, θεωρεί πως «μια λιγότερη ενοποίηση δεν θα έβλαπτε σήμερα
και την Ευρώπη».
Την 1η Ιανουαρίου του 1993, η ενιαία Τσεχοσλοβακία --που είχε
ιδρυθεί το 1918, με τη συνένωση της Σλοβακίας με τις περιοχές Βοημίας
και Μοραβίας, έπειτα από τη διάλυση της Αυστρουγγαρίας-- ήταν πλέον
παρελθόν.
Νωρίτερα, ήδη από τα τέλη Αύγουστου της προηγούμενης χρονιάς στην
πόλη Μπρνο, στα μισά της απόστασης Πράγας-Μπρατισλάβας, οι
πρωθυπουργοί των δύο ομόσπονδων κρατών της, ο Βάτσλαβ Κλάους της
Τσεχίας και ο Βλαντίμιρ Μέτσιαρ της Σλοβακίας, είχαν διαπραγματευτεί
τη διάσπασή της σε δύο ανεξάρτητα κράτη, υπογράφοντας συνολικά 28
συνθήκες που ρύθμιζαν αυτό το «συναινετικό διαζύγιο» και οι οποίες
ισχύουν μέχρι σήμερα.
«Καθοριστική για μας ήταν η στιγμή που ανακοινώσαμε στον
τσεχοσλοβακικό πληθυσμό 'Τώρα έρχεται η διάσπαση', τον Οκτώβριο του
1992, όταν με το Βάτσλαβ Κλάους συζητούσαμε το τέλος της
τσεχοσλοβακικής ομοσπονδίας και το τι θα ακολουθήσει», επισημαίνει
τώρα ο Βλαντίμιρ Μέτσιαρ, σε συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα
«Βίνερ Τσάιτουνγκ».
Οι συνθήκες που υπογράφηκαν τότε, ρύθμιζαν όλα τα ζητήματα που
προέκυπταν με τη διάσπαση του ενιαίου κράτους, από την κατανομή της
κρατικής περιουσίας, τη διάλυση των υπηρεσιών του και των κοινών
υποδομών, μέχρι το θέμα του εθνικού ύμνου, που φαίνεται να υπήρξε και
το απλούστερο θέμα, καθώς ο τσεχοσλοβακικός ύμνος είχε ένα τσέχικο και
ένα σλοβάκικο τμήμα, που μετά παρέμειναν αντίστοιχα ως εθνικοί ύμνοι
της κάθε χώρας ξεχωριστά.
Η ειρηνική διάσπαση της ενιαίας Τσεχοσλοβακίας πριν από είκοσι
χρόνια, είχε προκαλέσει τότε εντύπωση, αλλά και αναγνώριση από όλες
τις πλευρές, αναγνώριση που υπάρχει ακόμη μέχρι σήμερα, μια και δεν
ήταν κάτι το αυτονόητο--είχαν προηγηθεί οι αυτονομιστικές επιδιώξεις
Σλοβενίας και Κροατίας και ξεσπούσαν οι πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας,
οδηγώντας τελικά στη βίαιη και κάθε άλλο παρά ειρηνική διάλυσή της.
Ως δύο ανεξάρτητα πλέον κράτη Τσεχία και Σλοβακία είναι σήμερα μέλη
του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Τσεχία προσχωρώντας στο ΝΑΤΟ
στις 12 Μαρτίου του 1999 και η Σλοβακία στις 29 Μαρτίου του 2004, ενώ
και οι δύο χώρες εντάχθηκαν ως πλήρη μέλη στην ΕΕ, την 1 η Μαΐου του
2004.
Βέβαια, το ερώτημα για τους λόγους της διάσπασης της ενιαίας
Τσεχοσλοβακίας, εξακολουθεί να απασχολεί μέχρι σήμερα και να ανάγεται
από κάποιους, σε οικονομικές αιτίες, στο αραιοκατοικημένο και χωρίς
ορυκτό πλούτο έδαφος της Σλοβακίας ή στις σχετικά φτωχές υποδομές της,
που φέρονται να υπήρξαν προϋποθέσεις για να θεωρηθούν από τσεχικής
πλευράς ως προβλήματα, ενόψει της οικονομίας της αγοράς που
οικοδομούνταν τότε.
Ωστόσο, είναι συγχρόνως γεγονός πως ο Βλαντίμιρ Μέτσιαρ, ως
πανίσχυρος τότε πολιτικός στη Σλοβακία, αντλούσε δημοτικότητα και
εκλογικές επιτυχίες του και από την υποστήριξή του και την προώθηση
των τάσεων για ανεξαρτησία του ομόσπονδου κράτους του.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναζητούν τους λόγους της διάσπασης
στην επιδίωξη των πολιτικών ηγετών στα δύο ομόσπονδα κράτη να
διασφαλίσουν καλύτερα την εξουσία τους μέσα από μια διάσπαση, για την
οποία, σημειωτέον δεν διενεργήθηκε τότε κάποιο δημοψήφισμα, που θα
είχε απορριπτικό αποτέλεσμα και ως εκ τούτου δεν θα συντελούνταν η
διάσπαση, όπως, τουλάχιστον, διαπιστώνουν τωρινές δημοσκοπήσεις.
Την ίδια στιγμή πάντως, οι πολίτες, τόσο στην Τσεχία όσο και στη
Σλοβακία, εμφανίζονται να είναι ευχαριστημένοι με το δικό τους,
ανεξάρτητο κράτος, ακολουθώντας το καθένα το δικό του δρόμο, αλλά
ταυτόχρονα σε μια κοινή πορεία ως μέλη και τα δύο, τόσο του ΝΑΤΟ όσο
και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της αποκαλούμενης Ομάδας
Βίζεγκραντ, των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
 |
|
|
|
