Η Πιονγκγιάνγκ είναι ένα θέατρο σκιών που προστατεύεται από ένα πυκνό πέπλο ψεμάτων. «Όλα όσα σας δείχνουν εκεί είναι πλαστά», έλεγε ο Νοροντόμ Σιχανούκ, ο βασιλιάς της Καμπότζης που έζησε για καιρό στην πιο απομονωμένη πρωτεύουσα του κόσμου και έμαθε να διαβάζει πίσω από τα χαμόγελα των προστατών του.

Η εντυπωσιακή πτώση του Τσανγκ Σονγκ-ταέκ, δεύτερου μέχρι πρόσφατα στην ιεραρχία του καθεστώτος, δεν ξεφεύγει από τον κανόνα. Ο θείος του νεαρού ηγέτη Κιμ Γιονγκ-ουν εκτελέστηκε την περασμένη Πέμπτη, μόλις πέντε ημέρες μετά τη σύλληψή του στη διάρκεια της ολομέλειας του Πολιτικού Γραφείου, αφού χαρακτηρίστηκε «αντεπαναστάτης ταραχοποιός».

Ο αντιπρόεδρος της ισχυρής Εθνικής Επιτροπής Αμύνης, ενός οργάνου με αποφασιστική σημασία για τη δικτατορία της Πιονγκγιάνγκ, εκτελέστηκε λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση μιας σύντομης δίκης σε στρατοδικείο, όπου ομολόγησε τα «εγκλήματά» του. Μπροστά στους δικαστές, δύο κολοσσοί τον κρατούσαν από τον γιακά, σαν νικημένο αγρίμι, τα μάτια του να κοιτάζουν το κενό. Δεν είχε μείνει πια τίποτα από το παλιό φλέγμα αυτού του ανθρώπου, που ανέβηκε όλα τα σκαλιά της κομματικής ιεραρχίας χάρις στο πολιτικό του αισθητήριο και τον γάμο του με την κόρη του Κιμ Ιλ-σουνγκ.

Πρόκειται για το σημαντικότερο ξεκαθάρισμα λογαριασμών από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο Κιμ Γιονγκ-ουν. Μόλις 30 ετών, ο κληρονόμος μοιάζει να σκοτώνει τον πατέρα βγάζοντας από τη μέση τον μέντορά του, ο οποίος είχε διοριστεί από τον Κιμ Γιονγκ-ιλ. Στην πραγματικότητα, βαδίζει στα χνάρια του τελευταίου, ο οποίος πέθανε πριν από δύο χρόνια. Όπως κι εκείνος, σπέρνει τον τρόμο για να εξαλείψει κάθε ίχνος αμφισβήτησης και να εδραιώσει την εξουσία του.

Πίσω από την πτώση του Τσανγκ, γράφει ο ανταποκριτής της Φιγκαρό στη Σεούλ, διαγράφεται η ενστικτώδης αλληλεγγύη μιας οικογένειας που απειλείται από τον χρόνο και είναι έτοιμη να κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί την κυριαρχία της. «Ο στόχος κάθε ηγέτη της Βόρειας Κορέας είναι να πεθάνει στον ύπνο του», λέει ο Αντρέι Λανκόβ, από το Πανεπιστήμιο Κουκμίν. Η κομμουνιστική ρητορεία δεν αποτελεί παρά ένα πρόσχημα για να νομιμοποιηθεί η τελευταία κόκκινη δυναστεία του πλανήτη ενώπιον των 23 εκατομμυρίων υπηκόων της.

Η εκτέλεση του Τσανγκ φέρνει στο προσκήνιο ένα πρόσωπο που είχε υποτιμηθεί: την Κιμ Κιονγκ-χουί, θεία του νέου ηγέτη και σύζυγο του Τσανγκ. Η 67χρονη κόρη του Κιμ Ιλ-σουνγκ είναι στην πραγματικότητα το κεντρικό πρόσωπο αυτής της τραγωδίας. Το βεβαιώνει ο Λι Γιουν-κεόλ, ένα πρώην στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της Πιονγκγιάνγκ που συνεργάζεται τώρα με τη Σεούλ.

Υστερα από σαράντα χρόνια ενός γάμου από έρωτα, ο οποίος έγινε στη συνέχεια μια συμβίωση σκοπιμότητας, η Κιμ ξεφορτώθηκε τελικά αυτόν τον άστατο άνδρα, ο οποίος δεν είχε αποκτήσει ποτέ την εμπιστοσύνη της οικογένειας. Ο έρωτας της νεαρής φοιτήτριας είχε νικήσει το βέτο του πατέρα. Και η απογοήτευσή της από τις απιστίες του οδήγησε στο τέλος του.

Η υπόθεση της συζυγικής εκδίκησης γοητεύει τον νοτιοκορεατικό Τύπο. Η φήμη του Τσανγκ ως γόη και η αγάπη του για το ποτό πρόσφεραν μοναδικά επιχειρήματα στην προπαγάνδα του καθεστώτος, που τον κατηγόρησε για «ανάρμοστες σχέσεις με πολλές γυναίκες». Εύκολα λοιπόν μπορεί κανείς να συνδυάσει την εκτέλεσή του με την εκτέλεση δέκα τραγουδιστριών της εθνικής ορχήστρας της Κορέας, το περασμένο καλοκαίρι.

Στην πραγματικότητα, η εξόντωση του Τσανγκ υπακούει σε μια αυστηρή σταλινική λογική. Η πρόσφατη επιδείνωση της υγείας της Κιμ Κιονγκ-χουί σφράγισε την τύχη του. Η Κιμ, που έχει προσβληθεί από μια ασθένεια των νεφρών και οι ημέρες της είναι μετρημένες, δεν εμφανίζεται σε επίσημες τελετές από τότε που έκανε εξετάσεις στη Σιγκαπούρη, τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Πολλοί πιστεύουν ότι ο θάνατος της Κιμ θα είναι το πραγματικό τεστ για τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας, ακόμη μεγαλύτερο κι από τον θάνατο του πατέρα του», λέει ο Τζον Ντελιούρι, από το Πανεπιστήμιο Γιονσέι. Κι αυτό, επειδή η θεία είναι η τελευταία άμεση κληρονόμος του Κιμ Ιλ-σουνγκ και μεταβιβάζει τη νομιμότητά της στον ανιψιό της. Χαρακτηριστικό της σχέσης τους είναι ότι αναγορεύτηκαν στρατηγοί την ίδια ημέρα του 2010, ενώ ο Κιμ Γιονγκ-ιλ έβλεπε το τέλος να πλησιάζει. «Ο Κιμ Γιονγκ-ιλ τούς προειδοποίησε ότι ο Τσανγκ ετοιμαζόταν να εφαρμόσει καπιταλιστικές μεταρρυθμίσεις, που θα οδηγούσαν το μονοκομματικό καθεστώς στο τέλος του», λέει ο Λι Γιουν-κεόλ, πρόεδρος του ιδρύματος NKSIS που συμβουλεύει το Υπουργείο Ενοποίησης της Σεούλ.

Ο θάνατος της Κιμ Κιονγκ-χουί θα άφηνε τον κληρονόμο μόνο του απέναντι στον Τσανγκ, ο οποίος θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως η εναλλακτική λύση απέναντι στον Κιμ. Κι αυτό δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό από την οικογένεια.

Ο νεαρός ηγέτης πέρασε έτσι στα μέσα Νοεμβρίου στη δράση. Στράφηκε στον αδελφό του, τον Τζονγκ-τσολ, ο οποίος είχε αποκλειστεί από τη διαδοχή επειδή είχε κριθεί πολύ «θηλυπρεπής». Αυτός ανέλαβε τη σύλληψη και εκτέλεση δύο από τους πιο στενούς συνεργάτες του Τσανγκ. «Η παρουσία του ήταν απαραίτητη, γιατί χωρίς έναν προσωπικό αντιπρόσωπο του ηγέτη κανείς δεν θα τολμούσε να τα βάλει με τον Τσανγκ», σημειώνει το πρώην στέλεχος των βορειοκορεατικών μυστικών υπηρεσιών. Από την ημέρα εκείνη, ο Τσανγκ γνώριζε ότι είχε τελειώσει. Και η πρόεδρος της Νότιας Κοέας φοβάται ότι θα ακολουθήσουν μαζικές διώξεις των συνεργατών του.