H κνίδωση, μια δερματική πάθηση που συνοδεύεται από έντονη φαγούρα και εξάνθημα, το οποίο μοιάζει με εκείνο που εμφανίζεται ύστερα από επαφή με τσουκνίδα, ταλαιπωρεί το 10% με 20% του γενικού πληθυσμού επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής.

   Η θεραπεία της δεν είναι πάντα εύκολη γιατί σε ποσοστό μεγαλύτερο από 99% δεν βρίσκεται το αίτιο και έτσι δεν υπάρχει δυνατότητα αιτιολογικής αντιμετώπισης. Η θεραπεία των συμπτωμάτων γίνεται κυρίως με αντιισταμινικά και στις εξάρσεις με κορτικοστεροειδή. Στις ανθεκτικές περιπτώσεις, εναλλακτική λύση είναι η χορήγηση κυκλοσπορίνης, ενώ τον περασμένο Μάρτιο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η χορήγηση της ομαλιζουμάμπης, (ενός φαρμάκου που ανήκει στην κατηγορία των μονοκλωνικών αντισωμάτων και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση αλλεργικού άσθματος) ως επιπρόσθετη θεραπεία της χρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης σε ασθενείς ηλικίας άνω των 12 ετών, που δεν ανταποκρίνονται σε θεραπεία με αντιισταμινικά.

   Τα παραπάνω επισημαίνει, σε συνέντευξή της  η συντονίστρια διευθύντρια της Κρατικής Κλινικής (ΕΣΥ) του Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων-ΓΝΘ Ιπποκράτειο, δερματολόγος-αφροδισιολόγος Ιωάννα Μαντέκου-Λεφάκη.

   "Πολλοί θεωρούν πως η χρόνια κνίδωση αποτελεί εκδήλωση 'αλλεργίας'. Ως εκ τούτου συσχετίζεται με τον 'συνήθη' ύποπτο, την τροφή και, όπου δεν μπορεί να προσδιορισθεί η υπεύθυνη τροφή, με τα συντηρητικά των τροφών. Εντούτοις, οι Rajan και συνεργάτες μελέτησαν 100 ασθενείς με χρόνια κνίδωση σε 11 είδη συντηρητικών και το συμπέρασμά τους είναι πως οι τροφές και τα συντηρητικά των τροφών σπανίως αποτελούν αίτιο χρόνιας κνίδωσης και ως εκ τούτου δεν συνιστώνται οι προτεινόμενες δίαιτες αποφυγής τροφών. Σήμερα, πολλοί ερευνητές τη θεωρούν μία αυτοάνοση δερματοπάθεια, η οποία μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες εκδηλώσεις αυτοανοσίας, ειδικότερα τη θυρεοειδίτιδα" εξηγεί η κ. Λεφάκη.

   Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισής της και οι λόγοι ή οι παράγοντες που την προκαλούν;

   Η κνίδωση, οξεία και χρόνια μαζί, είναι πολύ συχνή καθώς αφορά ένα 10% με 20% του γενικού πληθυσμού. Η χρόνια κνίδωση είναι σπανιότερη και αφορά το 0,5% με 1% του πληθυσμού, δηλαδή στην Ελλάδα έχουμε κάθε χρόνο περίπου 50.000 με 100.000 ασθενείς, με ετήσιο κόστος/ασθενή, κατά μέσο όρο, τα 2.128 ευρώ και συνολικό ετήσιο κόστος μεταξύ 100 και 200 εκατομμύρια ευρώ. Οι επισκέψεις σε γιατρούς και εξωτερικά ιατρεία, οι νοσηλείες, οι εργαστηριακές εξετάσεις, τα φάρμακα, αλλά και η απουσία από την εργασία ή η μειωμένη παραγωγικότητα λόγω της νόσου αποτελούν σημαντικές οικονομικές παραμέτρους.

   Οξεία ονομάζουμε την κνίδωση που διαρκεί λιγότερο από έξι εβδομάδες. Χρόνια είναι η κνίδωση εκείνη, κατά την οποία υπάρχει καθημερινή εμφάνιση πομφών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 6 εβδομάδων. Περίπου το 30% των ασθενών που θα ξεκινήσουν με οξεία κνίδωση θα καταλήξουν σε χρόνια κνίδωση .Η χρόνια κνίδωση διακρίνεται σε: χρόνια κνίδωση από φυσικά αίτια, αυτόματη ή αυθόρμητη χρόνια κνίδωση και σε άλλες μορφές χρόνιας κνίδωσης. Για να τεθεί η διάγνωση της αυτόματης ή αυθόρμητης χρόνιας κνίδωσης πρέπει να αποκλεισθούν οι φυσικές κνιδώσεις. Στην ιδιοπαθή, χρόνια, αυθόρμητη κνίδωση κατατάσσονται οι ασθενείς με χρόνια κνίδωση, στους οποίους ο λεπτομερής κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος δεν αποκάλυψε μία συγκεκριμένη υποκείμενη αιτία ως υπεύθυνη της κνίδωσης. Πρόκειται, δηλαδή, για μια διάγνωση εξ αποκλεισμού.

   Πώς επηρεάζει η χρόνια κνίδωση την καθημερινότητα των πασχόντων;

   Η χρόνια κνίδωση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο έντονος κνησμός, η απρόβλεπτη εμφάνιση του εξανθήματος, τα συνεχόμενα επεισόδια επηρεάζουν τον ύπνο, την εργασία, τις προσωπικές επαφές και την κοινωνικότητα των ασθενών. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η χρόνια κνίδωση επηρεάζει την ποιότητα ζωής στον ίδιο βαθμό που επηρεάζεται σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο, οι οποίοι περιμένουν να υποβληθούν σε χειρουργείο.

   Πώς αντιμετωπίζεται η χρόνια αυτόματη κνίδωση και τι γίνεται στην περίπτωση που τα χορηγούμενα φάρμακα δεν αποδίδουν;

   Η θεραπεία της χρόνιας αυτόματης κνίδωσης δεν είναι πάντα εύκολη. Σε ένα μεγάλο ποσοστό (>99%) δεν ανευρίσκεται κάποιο αίτιο και έτσι δεν υπάρχει η δυνατότητα της αιτιολογικής αντιμετώπισης της νόσου. Έτσι, κατά κύριο λόγο, η θεραπεία είναι συμπτωματική, με σκοπό τον περιορισμό του εξανθήματος της χρόνιας κνίδωσης, του κνησμού και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η διακοπή, όμως, των φαρμάκων οδηγεί πολλές φορές σε υποτροπή της νόσου. Η συμπτωματική θεραπεία γίνεται κατά κύριο λόγο με τη χρήση αντιϊσταμινικών και- στις εξάρσεις της κνίδωσης- συστηματικά κορτικοστεροειδή. Οι μισοί ασθενείς συχνά δεν ανταποκρίνονται ή ανταποκρίνονται μερικώς, με αποτέλεσμα να χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις αντιϊσταμινικών ή αλλαγή του αντιϊσταμινικού.

   Στις ανθεκτικές περιπτώσεις, εναλλακτική λύση αποτελεί το φάρμακο κυκλοσπορίνη και τώρα το μονοκλωνικό αντίσωμα, η ομαλιζουμάμπη, ένα τεχνητό αντίσωμα που απενεργοποιεί το φυσικό αντίσωμα IgE του ίδιου του ασθενούς, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αλλεργία. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μακροχρόνιας αυθόρμητης κνίδωσης σε ασθενείς ηλικίας 12 ετών και άνω που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με αντιισταμινικά. Ο γιατρός θα επανεκτιμά περιοδικά την ανάγκη συνέχισης της θεραπείας με ομαλιζουμάμπη. Το φάρμακο χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή και εφαρμόζεται από επαγγελματία υγείας με υποδόρια ένεση (κάτω από το δέρμα) στον ώμο ή στον μηρό, σε δόση των 300mg κάθε τέσσερις εβδομάδες. Ο ασθενής παραμένει επί δίωρο σε περιβάλλον όπου μπορεί να αντιμετωπισθεί πιθανή αναφυλακτική αντίδραση, που είναι μια σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια του φαρμάκου.