Επιστήμονες του Ερευνητικού Κέντρου για το ΑΙDS Άαρον Ντάϊαμοντ (ΑDΑRC) του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής την ελληνικής καταγωγής αναπληρώτρια καθηγήτρια Θεοδώρα Χατζηιωάννου, ανοίγουν πλέον νέες δυνατότητες για τη μελέτη και θεραπεία του AIDS, καθώς για πρώτη φορά πέτυχαν να μολύνουν μαϊμούδες με τον ιό HIV.

Είναι η πρώτη φορά που καθίσταται εφικτή η μόλυνση ενός μη ανθρωποειδούς είδους (ανθρώπου ή πιθήκου) από τον ιό του AIDS. Το γεγονός αυτό μπορεί να επιταχύνει σε σημαντικό βαθμό τις έρευνες για ένα εμβόλιο και γενικότερα για τις αντι-ιικές φαρμακευτικές θεραπείες της θανατηφόρου νόσου.

Έως σήμερα, ο ιός HIV μολύνει μόνο τους ανθρώπους και σπανιότερα, από τα πειραματόζωα, μόνο τους χιμπατζήδες, τους πιο στενούς συγγενείς του ανθρώπου. Για τη μελέτη του ιού στα εργαστήριά τους, οι επιστήμονες συνήθως αναγκάζονται να καταφεύγουν στον συγγενικό ιό SΙV (μόνο του ή σε «χιμαιρικό» συνδυασμό με τον HIV), που μολύνει εύκολα τους πιθήκους και τις μαϊμούδες και ο οποίος μοιάζει με τον ΗΙV, χωρίς όμως να είναι ο ίδιος, πράγμα που καθιστά περιορισμένη τη χρησιμότητά του για τους ανθρώπους.

Τώρα, για πρώτη φορά, ύστερα από πολυετείς προσπάθειες, η Ελληνίδα ερευνήτρια και οι συνεργάτες της, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science», ανέπτυξαν ένα νέο μοντέλο μακάκου (ένα είδος μικρών μαϊμούδων), που μολύνεται με τον ίδιο σχεδόν ιό ΗΙV των ανθρώπων.

Οι ερευνητές το πέτυχαν αυτό τροποποιώντας τον ιό HIV-1 (υπεύθυνο για τα περισσότερα περιστατικά AIDS στους ανθρώπους) με μία πρωτεϊνη που προέρχεται από τον ιό SIV και «αφοπλίζει» τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος των ζώων. Οι επιστήμονες επίσης πέρασαν τον τροποποιημένο ιό από τον έναν μακάκο στον άλλο (συνολικά σε έξι γενιές ζώων), πράγμα που επέτρεψε στον ιό να συσσωρεύσει διαδοχικά μια σειρά από μεταλλάξεις, που τον κάνουν πιο ικανό να μολύνει τα κύτταρα των οργανισμών-φορέων.

Η Θ. Χατζηιωάννου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στη Βρετανία και έκανε μεταπτυχιακά στο Imperial College του Λονδίνου. Πήρε το διδακτορικό της το 1999 από το Πανεπιστήμιο Κλοντ-Μπερνάρ στη Λυόν της Γαλλίας και έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στα αμερικανικά Πανεπιστήμια Κολούμπια και Ροκφέλερ (Κέντρο Ερευνών Aaron Diamond για το AIDS). Στο τελευταίο συνεχίζει την καριέρα της, από το 2006 ως επίκουρη καθηγήτρια και από το 2012 ως αναπληρώτρια καθηγήτρια.