Σε ποσοστό 10-15% οι γονείς στην Ελλάδα εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στον εμβολιασμό των παιδιών τους, γεγονός που αποδίδεται στην οικονομική κρίση, στην παραπληροφόρηση από το διαδίκτυο, αλλά και στην πανδημία της γρίπης, σύμφωνα με στοιχεία της ενημερωτικής εκστρατείας της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας. Τα εμβόλια θεωρούνται ως μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις στη δημόσια υγεία καθώς έχουν συμβάλει στη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας του παιδικού πληθυσμού αλλά και την εξάλειψη διαφόρων ασθενειών.

«Οι γονείς φοβούνται ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα και ότι ορισμένα από αυτά προκαλούν σοβαρές παρενέργειες. Όλα αυτά τα μαθαίνουν είτε στόμα με στόμα, είτε μέσω όσων βλέπουν κάνοντας αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ένα ποσοστό των γονιών, που ευτυχώς δεν είναι ακόμη πολύ μεγάλο, είναι 10-15%, είναι αυτό που φοβάται, και είναι κυρίως οι μανάδες ηλικίας κάτω των 35 ετών. Αυτές είναι και οι γυναίκες οι οποίες ψάχνουν στο διαδίκτυο. Οι μεγαλύτερες δεν ψάχνονται αλλά ακολουθούν τις οδηγίες του παιδίατρου» αναφέρει ο καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας και της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος.

Αλλά και οι παιδίατροι, όπως επισημαίνει ο κ. Κωνσταντόπουλος, δηλώνουν ότι σε ποσοστό 10-15%, οι γονείς προβληματίζονται και αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά του κυρίως με το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, του τριπλού εμβολίου κατά της ιλαράς, ερυθράς και παρωτίτιδας και του εμβολίου κατά του ροταϊού (ο οποίος προκαλεί διάρροιες).

«Οι γονείς συσχετίζουν το εμβόλιο κατά της ιλαράς με τον αυτισμό, το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με λιποθυμίες και σπασμούς και πάει λέγοντας. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα της εκστρατείας ήταν ότι όταν ο παιδίατρος προσπαθούσε να εξηγήσει στους γονείς, επί 15 και πλέον λεπτά, πώς έχουν τα εμβόλια, τους έπειθε και εμβολίαζαν τα παιδιά τους. Αν ο παιδίατρος τους έλεγε ψάξτε στο διαδίκτυο, δείτε, πάρτε πληροφορίες, αρνούνταν να κάνουν τα εμβόλια. Συνεπώς καταλήξαμε ότι θα πρέπει πρώτα ο παιδίατρος να αφιερώσει χρόνο και να πείσει τους γονείς. Δεύτερον θα πρέπει να έρθουμε κοντά στους γονείς να τους ενημερώσουμε και να τους επιστήσουμε την προσοχή. Τονίζουμε ότι οι πληροφορίες που δίνονται από το διαδίκτυο, όπου ο καθένας γράφει ό,τι θέλει, στο ιατρικό κομμάτι είναι σκουπίδια. Υπάρχουν 12-14 επιστημονικές ιστοσελίδες από όπου παίρνουμε πληροφορίες εμείς οι γιατροί και μπορούμε να πούμε στους γονείς να ενημερώνονται από εκεί» προσθέτει ο κ. Κωνσταντόπουλος.

Γιατί δεν βλάπτουν τα εμβόλια

Ο καθηγητής εξηγεί πως το αντιεμβολιαστικό κίνημα δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά παρατηρείται παγκοσμίως, ενώ στην Αμερική υπάρχει εδώ και 20 χρόνια ένα ισχυρό αντιεμβολιαστικό λόμπι και σε ποσοστό 30-40% οι γονείς είναι αντίθετοι με τον εμβολιασμό.

«Στην Ελλάδα από το 2009 και μετά οι γονείς άρχισαν να φοβούνται τα εμβόλια γιατί λόγω της πανδημίας της γρίπης βγήκαν και μίλησαν κατά των εμβολίων γιατροί που δεν ήταν ειδικοί ή που δεν είχαν σωστή ενημέρωση. Αυτό προέκυψε επειδή στη δεκαετία του ΄70 το εμβόλιο της γρίπης είχε τρομερές παρενέργειες, έκανε εγκεφαλοπάθειες και σπασμούς και οι γιατροί είχαν μείνει σε εκείνες τις γνώσεις. Τώρα όμως τα εμβόλια είναι τελείως καθαρά. Το ίδιο συμβαίνει και με το εμβόλιο κατά του κοκκύτη. Όταν κάναμε το εμβόλιο κατά του κοκκύτη πριν το ΄92 σε όλα τα παιδιά χορηγούσαμε όλο το μικρόβιο, 3000 διαφορετικές ουσίες οι οποίες προστάτευαν από τον κοκκύτη αλλά ορισμένες από αυτές φέρνανε 40 πυρετό, κάνανε σπασμούς και είχανε ορισμένες παρενέργειες. Τώρα, η βιοτεχνολογία έχει προχωρήσει και για τη γρίπη και για τον κοκκύτη και δεν χρησιμοποιούμε όλο το μικρόβιο. Για μεν τη γρίπη χρησιμοποιούμε τρεις ουσίες αντί για όλο το μικρόβιο και για τον κοκκύτη αντί για 3000 ουσίες χρησιμοποιούμε τέσσερις ή πέντε. Αυτά τα στοιχεία που δίνουμε τώρα προστατεύουν από τον κοκκύτη, προστατεύουν από τη γρίπη αλλά δεν κάνουν παρενέργειες. Πάντως, είμαστε σε καλό δρόμο και αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα βρισκόμαστε περίπου στο επίπεδο της εμβολιαστικής κάλυψης που ήμασταν το 2009. Για ορισμένα εμβόλια πχ διφθερίτιδα- τέτανο- κοκκύτη, η κάλυψη φτάνει το 95%, για ορισμένα όπως ερυθρά- ιλαρά- παρωτίτιδα, είμαστε στο 80% και πρέπει να ανέβει λίγο και για το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είμαστε στο 50-60% και πρέπει να ανέβει η κάλυψη» προσθέτει ο κ. Κωνσταντόπουλος.

Οι απόψεις των παιδιάτρων για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών

Σύμφωνα με μελέτη της Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ, για τις απόψεις των παιδιάτρων για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2015 και παρουσιάστηκε στο συνέδριο, στη συντριπτική πλειονότητα οι παιδίατροι ενημερώνονται για τις νέες εξελίξεις από το διαδίκτυο και έχουν ποικίλες απόψεις για τις τροποποιήσεις, ενώ ανησυχητικό είναι το ποσοστό των γονέων που είναι επιφυλακτικοί στον εμβολιασμό.

Συγκεκριμένα από τη μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 118 παιδίατροι, 91 ειδικοί και 27 ειδικευόμενοι, προκύπτει ότι σε ποσοστό 96% είναι ήδη ενήμεροι για το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, με το διαδίκτυο (58%) να αποτελεί την κύρια πηγή πληροφόρησής τους. Κύρια κριτήρια κατά την άποψη των παιδιάτρων για την αναθεώρηση του Προγράμματος είναι η εξοικονόμηση χρημάτων (26%), τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας (25%) και τα ανωτέρω σε συνδυασμό (20%). Ως σημαντικότερη αλλαγή (53%) αναφέρεται η μία δόση μετά τον πρώτο χρόνο του εμβολίου έναντι του μηνιγγιτιδοκόκκου C, για την οποία συμφωνούν 49% των ερωτηθέντων, ενώ διαφωνούν 34%. Την απόφαση για μη εισαγωγή του νέου εμβολίου έναντι του μινιγγιτιδοκόκκου της ομάδας Β έκριναν ως σωστή 18% των ερωτηθέντων, ενώ 65% δήλωσαν αντίθετοι. Τέλος οι παιδίατροι δηλώνουν πως ένα ποσοστό 41% των γονέων είναι αρχικά επιφυλακτικοί στον εμβολιασμό των παιδιών τους.