Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) δεν είναι μία νόσος που αφορά μόνο ορισμένα σημεία του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, όπως πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι πρόσφατα, αλλά μία νόσος που αφορά όλο το κεντρικό νευρικό σύστημα στο σύνολό του. Το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται για κληρονομική νόσο και η θεραπευτική αντιμετώπισή της στοχεύει στη μείωση των υποτροπών, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και στον έλεγχο της εξέλιξης της αναπηρίας.

Για τα νέα στοιχεία στην παθολογία της πολλαπλής σκλήρυνσης, τη σπουδαιότητα των στοιχείων που προκύπτουν από τη χορήγηση των φαρμάκων στην κλινική πρακτική, τους θεραπευτικούς στόχους μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα και τις δυνατότητες της από στόματος χορηγούμενης θεραπείας με φιγκολιμόδη στον έλεγχο δραστηριότητας της νόσου, μίλησαν  ο αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας του ΑΠΘ, Νίκος Γρηγοριάδης και ο καθηγητής νευρολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου CarlGustav Carus, Tjalf Ziemssen, στο περιθώριο του 27ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ελλήνων Νευρολόγων που διεξήχθη στην Αλεξανδρούπολη.

Αναφερόμενος στην παθολογία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, ο Νίκος Γρηγοριάδης τόνισε ότι «αυτό που εντυπωσιάζει πια είναι ότι δεν είναι μία νόσος που αφορά μόνο ορισμένα σημεία του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, όπως πιστεύαμε μέχρι σχετικά πρόσφατα, αλλά μία νόσος που αφορά όλο το κεντρικό νευρικό σύστημα, στο σύνολό του», σημειώνοντας ωστόσο ότι «υπάρχει παθολογία την οποία δεν μπορούμε να τη δούμε σήμερα με τα μέσα που διαθέτει η επιστήμη (κυρίως δηλαδή με τη μαγνητική τομογραφία) και άρα θα πρέπει να προσπαθούμε ως ένα βαθμό να τη φανταστούμε ή να την υποψιαστούμε μέσα από την κλινική εικόνα».

Τους θεραπευτικούς στόχους που τίθενται στην πολλαπλή σκλήρυνση ο κ. Γρηγοριάδης τους προσδιορίζει στη μείωση της συχνότητας των υποτροπών που σίγουρα βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. «Εφόσον αυτή επιτευχθεί αναμένουμε ότι θα μπορούμε ως ένα μεγάλο βαθμό να ελέγξουμε και την εξέλιξη της αναπηρίας μακροπρόθεσμα» προσθέτει ο αναπληρωτής καθηγητής ο οποίος χαρακτηρίζει ως ιδιαίτερα σημαντικό, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της νόσου, την έγκαιρη διάγνωση και έναρξη της θεραπευτικής αγωγής.

«Δεν έχει εντοπιστεί προδιάθεση εμφάνισης της νόσου, η οποία σίγουρα δεν είναι κληρονομική. Αυτό που φαίνεται ότι κληρονομείται είναι μία προδιάθεση γενικά για αυτοανοσία. Από εκεί και πέρα αν θα εκδηλώσει κανείς αυτό το αυτοάνοσο νόσημα ή κάποιο άλλο από σακχαρώδη διαβήτη και ρευματοειδή αρθρίτιδα μέχρι θυρεοειδίτιδα είναι άγνωστο. Πρέπει να παρέμβουν πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες για τους οποίους ακόμη δεν έχουμε ξεκάθαρη πληροφορία. Δηλαδή ποιος είναι αυτός ο παράγοντας».

Στο ερώτημα εάν έχει παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού ασθενών με ΣΚΠ ή διαφοροποίηση ως προς το όριο ηλικίας εμφάνισης της νόσου τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία επίσημη πανελλαδική επιδημιολογική μελέτη και ως εκ τούτου δεν υπάρχει η δυνατότητα συγκρίσεων. «Οι ασθενείς με ΣΚΠ υπολογίζονται κατ’ άλλους σε 12.000 και κατ’ άλλους 14.000. Η αίσθησή μου είναι ότι υπάρχει αύξηση, αλλά αυτή η αύξηση είναι αληθής ή οφείλεται στο ότι σήμερα διαθέτουμε περισσότερη γνώση, περισσότερα μέσα για τη διάγνωση της νόσου; Αν δεν γίνει συστηματική επιδημιολογική μελέτη δε νομίζω ότι μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα».

Τέλος ο κ. Γρηγοριάδης αναφέρθηκε και στη δράση της φιγκολιμόδης, ενός νέου σχετικά φαρμάκου(εφαρμόζεται στους Έλληνες ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση τον τελευταίο χρόνο) το οποίο όπως εξήγησε μπορεί να παρεμβαίνει στα στοιχεία της παθολογίας τόσο της εστιακής όσο και της διάχυτης, γιατί είναι ουσία που συνδέεται με υποδοχείς που υπάρχουν τόσο στο ανοσιακό σύστημα (λεμφοκύτταρα), όσο και σε κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος.

«Είναι το πρώτο χάπι για την πολλαπλή σκλήρυνση, η πρώτη από του στόματος θεραπεία και ενδείκνυται για τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή της πρώτης γραμμής που ακολουθούν. Γι’ αυτούς τους ασθενείς η φιγκολιμόδη είναι μια καλή επιλογή για την επίτευξη του ελέγχου της δραστηριότητας της νόσου, δηλαδή την αποφυγή υποτροπών και την καθυστέρηση της εξέλιξης της αναπηρίας τους».

Ενθαρρυντικό για την πορεία του φαρμάκου θεωρεί ο Γερμανός καθηγητής Tjalf Ziemssen το γεγονός ότι ήδη 4.200 ασθενείς, σε διαφορετικές χώρες και νοσοκομεία, υποβάλλονται σε θεραπεία με φιγκολιμόδη. «Είμαστε χαρούμενοι γιατί μετά από δύο χρόνια θεραπείας, σχεδόν το 90% των ασθενών εξακολουθούν να συμμετέχουν». Ωστόσο ο κ. Ziemssen διευκρινίζει ως προς το πότε ενδείκνυται εναλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής ότι «η βασική αρχή είναι η έναρξη της θεραπείας ενός ασθενούς με την καθιερωμένη φαρμακευτική αγωγή και κατόπιν εφόσον υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή δεν είναι αρκετή, τότε μόνο θα πρέπει να ξεκινάμε κάποιο άλλο φάρμακο. Θεωρώ ότι δεν είναι η σωστή στρατηγική να κρατάμε έναν ασθενή σε μια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, όταν υπάρχουν εναλλακτικές οι οποίες είναι πιο αποτελεσματικές. Αυτό είναι που έχει σημασία για τον ασθενή και τη βέλτιστη θεραπεία».