Τους 22.900 φθάνουν ετησίως οι πρόωροι θάνατοι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλούν οι Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί (ΑΗΣ) με καύσιμο το κάρβουνο, όπως έκαναν γνωστό τέσσερις διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις. Σύμφωνα με έρευνα, για πρώτη φορά καταγράφονται οι επιπτώσεις στην υγεία σε διασυνοριακό επίπεδο και μόνο η Ελλάδα «εισάγει» κάθε χρόνο 1.050 θανάτους από την καύση λιγνίτη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι πέντε χώρες της ΕΕ, των οποίων οι ΑΗΣ προκαλούν τη μεγαλύτερη ζημιά σε άλλες χώρες, είναι η Πολωνία («εξάγοντας» 4.690 πρόωρους θανάτους), η Γερμανία (2.490), η Ρουμανία (1.660), η Βουλγαρία (1.390) και η Μεγάλη Βρετανία (1.350). Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι το 2013, οι εκπομπές των 257 εκ των 280 Ατμοηλεκτρικών Σταθμών ήταν υπεύθυνες, επίσης, για δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις ασθενειών, από καρδιαγγειακά νοσήματα έως βρογχίτιδα, ενώ οι οικονομικές συνέπειες αποτιμήθηκαν συνολικά στα 62,3 δισ. ευρώ σε δαπάνες υγείας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, σχολιάζοντας την έκθεση, ο καθηγητής Paul Wilkinson από το London School of Hygiene and Tropical Medicine (LSHTM), «το εξωτερικό κόστος για την υγεία από την καύση κάρβουνου είναι μεγαλύτερο από κάθε άλλη πηγή ενέργειας».

Όπως υπογραμμίζει το WWF, με βάση τα ευρήματα της έρευνας με τίτλο «Το σκοτεινό σύννεφο της Ευρώπης: Πώς οι χώρες που καίνε κάρβουνο αρρωσταίνουν τους γείτονές τους», η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πέντε χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση γειτονικών χωρών. Πρώτη είναι η Γερμανία με 3.630 πρόωρους θανάτους, και ακολουθούν η Ιταλία (1.610), η Γαλλία (1.380), η Ελλάδα (1.050) και η Ουγγαρία (700).

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του τομέα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στο WWF Ελλάς, Νίκο Μάντζαρη, «το τίμημα από τη λειτουργία των λιγνιτικών και λιθανθρακικών σταθμών σε όλη την Ευρώπη είναι τεράστιο, τόσο για τη δημόσια υγεία, όσο και για το κλίμα. Οι σημερινοί ρυθμοί απόσυρσης τέτοιων σταθμών στην ΕΕ είναι πολύ χαμηλότεροι από αυτούς που απαιτούνται για να μπει η Ευρώπη σε τροχιά περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σύμφωνα με την ιστορική συμφωνία στο Παρίσι. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να σχεδιάσουμε, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης για τις περιοχές που δεκαετίες τώρα καίγονται για να ηλεκτροδοτούμαστε όλοι εμείς».

Ειδικότερα, όπως αναφέρει η περιβαλλοντική οργάνωση, η έκθεση αποκαλύπτει ότι ο μεγαλύτερος λιγνιτικός ΑΗΣ της Ελλάδας (Αγ. Δημήτριος) είναι από τους πιο ρυπογόνους στην Ευρώπη. Βρίσκεται στη 13η θέση σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και στη 18η θέση όσον αφορά τις επιπτώσεις του στη δημόσια υγεία εντός και εκτός συνόρων, καθώς εκτιμάται ότι η λειτουργία του είναι υπεύθυνη για 270 πρόωρους θανάτους, 160 περιστατικά βρογχίτιδας, 280 εισαγωγές σε νοσοκομείο, 9.500 κρίσεις άσθματος σε παιδιά και 400 ευρώ εκατ. σε δαπάνες υγείας κάθε χρόνο. Όλοι οι λιγνιτικοί σταθμοί της χώρας είναι υπεύθυνοι για 550 πρόωρους θανάτους τον χρόνο, εκ των οποίων οι 160 στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι 390 σε γειτονικές χώρες του εξωτερικού.

Σύμφωνα με την έρευνα, το κλείσιμο Ατμοηλεκτρικών Σταθμών θα συνεισφέρει θετικά στην υγεία, όχι μόνο των ανθρώπων που ζουν κοντά, αλλά και αυτών που ζουν σε άλλες χώρες: Η σχεδιασμένη απεξάρτηση από το κάρβουνο στη Μεγάλη Βρετανία έως το 2025 μπορεί να σώσει έως και 2.870 ζωές κάθε χρόνο, εκ των οποίων περισσότερες από 1.300 θα είναι στην ηπειρωτική Ευρώπη. Εάν η Γερμανία αποφασίσει να απεξαρτηθεί από τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα, τότε θα αποφευχθούν περισσότεροι από 1.860 πρόωροι θάνατοι εσωτερικά και σχεδόν 2.500 στο εξωτερικό κάθε χρόνο.

«Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για εκατομμύρια θανάτους, κάθε χρόνο, σε όλον τον κόσμο. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες λόγω κλιματικής αλλαγής θα επιτείνουν το πρόβλημα. Τα καλά νέα είναι ότι η μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων - συμπεριλαμβανομένου του κάρβουνου - προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προστατεύοντας έτσι τη δημόσια υγεία από τη μεγαλύτερη απειλή αυτού του αιώνα», σχολίασε  ο Roberto Bertollini, επικεφαλής επιστήμονας και εκπρόσωπος του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την έκθεση δημοσίευσαν οι εξής ΜΚΟ: Συμμαχία για την Υγεία και το Περιβάλλον (Health and Environment Alliance - HEAL), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα (Climate Action Network - CAN Europe), το ευρωπαϊκό γραφείο του WWF (WWF European Policy Office) και η Sandbag.