Η υπερβολική καθαριότητα στα σπίτια, που έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά η παρουσία των βακτηρίων, καθώς και η απομόνωση των παιδιών από άλλα παιδιά κατά το πρώτο έτος της ζωής τους, μπορούν να έχουν ως παρενέργεια την πυροδότηση παιδικής λευχαιμίας, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη-ορόσημο, την πρώτη που κάνει αυτή τη συσχέτιση.

Όταν ένα ευάλωτο παιδί δεν εκτίθεται έγκαιρα στο σπίτι του ή στις παρέες του σε μικροοργανισμούς, ώστε να δυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημά του, αυτό μπορεί να θέσει σε κίνηση μια αλυσίδα αρνητικών βιολογικών αντιδράσεων, με πιθανή κατάληξη την εμφάνιση λευχαιμίας.

Χωρίς επαρκή ανοσία, σύμφωνα με τη μελέτη, σε ένα παιδί που απλώς κολλά τον ιό της εποχικής γρίπης, το δυσλειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημά του είναι δυνατό να κάνει υπερπαραγωγή λευκών κυττάρων, κάτι που ευνοεί την εκδήλωση παιδικού καρκίνου.

Ο καθηγητής Μελ Γκρέηβς του Ινστιτούτου Ερευνών για τον Καρκίνο του Λονδίνου, ο οποίος έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα καρκίνου "Nature Review Cancer", σύμφωνα με το BBC και το New Scientist, αξιολόγησε 30 χρόνια έως τώρα ερευνών για να καταλήξει σε αυτό που αποκάλεσε «παράδοξο της προόδου στις σύγχρονες κοινωνίες», δηλαδή οι πρόοδοι στην καθαριότητα να ευνοούν την εκδήλωση καρκίνου.

Η μελέτη δημιουργεί ελπίδες ότι, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, η Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία (ΟΛΛ) είναι δυνατό να γίνει μια πάθηση που θα μπορεί να προληφθεί σε μεγάλο βαθμό στο μέλλον. Η επαφή με άλλα παιδιά από όσο γίνεται μικρότερη ηλικία, ο θηλασμός, το παιγνίδι στο ύπαιθρο και η αποφυγή υπερβολικής οικιακής καθαριότητας είναι ανάμεσα στα προτεινόμενα μέτρα πρόληψης.

«Οι περισσότερες περιπτώσεις παιδικής λευχαιμίας είναι πιθανώς εφικτό να προληφθούν, με τον ίδιο ίσως τρόπο που ήδη εξετάζεται για τις αυτοάνοσες παθήσεις ή τις αλλεργίες, δηλαδή με απλές και ασφαλείς παρεμβάσεις για να εκτίθενται τα μικρά παιδιά σε μια ποικιλία κοινών και αβλαβών μικροοργανισμών», δήλωσε ο δρ Γκριβς. Πρόσθεσε ότι επ' ουδενί δεν πρέπει να θεωρηθούν υπεύθυνοι οι γονείς για την εμφάνιση λευχαιμίας στο παιδί τους, όμως τους συμβούλευσε να ενθαρρύνουν με κάθε τρόπο την επαφή των μωρών τους με άλλα μωρά.

Η ΟΛΛ είναι διαδεδομένη περισσότερο στις πλούσιες κοινωνίες και τα περιστατικά της αυξάνονται με ρυθμό περίπου 1% ετησίως. Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, η νόσος συνήθως προκαλείται μέσα από μια διαδικασία δύο σταδίων. Αρχικά, συμβαίνει μέσα στη μήτρα μια γενετική μετάλλαξη που προδιαθέτει μερικά παιδιά για τη νόσο. Όμως μόνο το 1% των παιδιών με αυτή τη γενετική προδιάθεση θα αναπτύξουν τελικά καρκίνο.

Η νόσος μπορεί να πυροδοτηθεί αργότερα στη ζωή (το δεύτερο στάδιο), όταν εκτίθενται σε συνήθεις λοιμώξεις εκείνα τα παιδιά που κατά το πρώτο έτος της ζωής τους δεν είχαν πολλές επαφές με άλλα παιδιά και μεγάλωσαν σε αποστειρωμένα από την υπερβολική καθαριότητα περιβάλλοντα.

Η ανάλυση των στοιχείων δείχνει ότι παρατηρείται αύξηση των περιστατικών ΟΛΛ περίπου έξι μήνες μετά από την κορύφωση επιδημιών γρίπης. Είναι πιθανότερο να εμφανίσουν τη νόσο παιδιά που δεν έχουν θηλάσει, που έχουν μεγαλώσει απομονωμένα και χωρίς αδέρφια και που έχουν γεννηθεί με καισαρική (ο φυσιολογικός τοκετός εκθέτει το βρέφος σε περισσότερα μικρόβια, πράγμα θετικό για το ανοσοποιητικό σύστημά του).

Η μελέτη αποκλείει ως αιτίες πυροδότησης της νόσου άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η ιοντίζουσα ακτινοβολία, η ακτινοβολία από τα καλώδια του ηλεκτρικού δικτύου, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή οι ανθρωπογενείς χημικές ουσίες.

Ο Γκρίβς, ο οποίος είναι από τους σημαντικότερους ειδικούς στην ΟΛΛ διεθνώς, δήλωσε ότι στο μέλλον μπορεί να χορηγείται στα παιδιά ένα ασφαλές «κοκτέιλ» βακτηρίων, ώστε να «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό σύστημά τους. Το θέμα θα μελετηθεί περαιτέρω από εδώ και πέρα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αναθεώρησης -υπό το φως πολλών πρόσφατων βιοϊατρικών ανακαλύψεων- που αναδεικνύει τη μεγάλη σημασία του μικροβιώματος για την υγεία.