Ποτέ άλλοτε, μια ελληνική πόλη δεν άλλαξε τόσα ονόματα στο πέρασμα των αιώνων. Η ιστορία είναι μακραίωνη και άκρως ενδιαφέρουσα. Στα χρόνια του Στράβωνα (1ος αι μ.Χ) η σημερινή πρωτεύουσα της Κρήτης, έφερε το όνομα Ηράκλειο. Το οχυρωματικό κάστρο, που την προστάτευε από τις επιθέσεις των θαλασσινών, έγινε κατόπιν (στα χρόνια των Βυζαντινών) η αιτία να μετονομαστεί σε Κάστρο και οι τάφρος που άνοιξαν γύρω από το κάστρο-οχυρό οι Άραβες, μετονόμασε την πόλη σε Χάνδακα. Από το 13ο αι. και για πολύ καιρό μετά, οι Ενετοί της έδωσαν το όνομα Κάντια. Μόλις το 1922, το Ηράκλειο επέστρεψε στην ονομασία του 1ου αι.
Μετά και τον βομβαρδισμό από τους Γερμανούς, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη βρήκε δύναμη να ξαναστηθεί, να αναπτυχθεί και να αναδειχθεί σε εμπορικό, τουριστικό και βιομηχανικό κέντρο της Κρήτης. Οι ειδικοί λένε πως το σύγχρονο Ηράκλειο είναι η πόλη με τη χειρότερη ρυμοτομία και δεν έχουν άδικο. Οι οικισμοί αναπτύχθηκαν άναρχα, ποιος ξέρει γιατί… Ίσως επειδή, οι γενιές των ντόπιων διαπερνώντας τους αιώνες μεταξύ σφύρας και άκμονος, έβαλαν πείσμα να στήσουν και πάλι τον τόπο τους και τη ζωή τους όσο πιο γρήγορα γινόταν.
Σημασία έχει πως σήμερα, το Ηράκλειο είναι μια σύγχρονη πόλη με εντυπωσιακή ανάπτυξη αλλά και πολλές ομορφιές «εντός των τειχών», που ισοφαρίζουν τις ασχήμιες της άναρχης εξέλιξης. Κι έπειτα, τα γοητευτικά στοιχεία του παρελθόντος, που διασώθηκαν από τον βομβαρδισμό των Γερμανών, αρκούν για να πείσουν και τον πλέον δύσπιστο επισκέπτη πως αυτός ο τόπος έχει αρκετές περιπέτειες καταγεγραμμένες στην ιστορία του και δεν πτοείται από αβασάνιστες κρίσεις και βιαστικά συμπεράσματα. Αρκεί να σκεφτείτε για αρχή, ότι το Ηράκλειο γέννησε και ανάστησε μια δυνατή φυσιογνωμία, που σημάδεψε τη νεώτερη ελληνική λογοτεχνία. Το Νίκο Καζαντζάκη. Ο τάφος του με χαραγμένα επάνω τα λόγια, που συμπύκνωσαν την πεμπτουσία του αδέσμευτου ελληνικού γονιδίου («δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος»), είναι στον Προμαχώνα Μαρτινένγκο και δέχεται καθημερινά πλήθος Ελλήνων και ξένων επισκεπτών.
Ό,τι διασώθηκε από την πλούσια ιστορία του Ηρακλείου είναι εκεί, καλοδιατηρημένο, για να θυμίζει και να εκπαιδεύει. Τα λείψανα από τα βυζαντινά τείχη του, άλλοτε, Χάνδακα, το ενετικό λιμάνι, τα ναυπηγεία και τα τείχη της ίδιας εποχής, ο περίφημος ναός του Αγίου Τίτου, η κρήνη του Μοροζίνη, ο ναός του Αγίου Μάρκου και τόσα άλλα, που θα ανακαλύψετε περπατώντας στην πόλη.
Έτσι κι αλλιώς, ο υπόλοιπος νομός παρουσιάζει τέτοιο ενδιαφέρον, που το Ηράκλειο μάλλον δε θα καταφέρει να κερδίσει μεγάλο κομμάτι του χρόνου, που διαθέτετε. Μη ξεχνάτε, πως αυτή η περιφέρεια της Κρήτης «φιλοξενεί» τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις.
|
|
Κνωσός και Φαιστός
Η Κνωσός, έξι μόλις χιλιόμετρα απ΄ το Ηράκλειο, άρχισε να αποκαλύπτεται στη δύση του 19ου αι. Ερχόμενος στο νησί το 1894, ο Άγγλος αρχαιολόγος Έβανς πήρε ουσιαστικά τα ηνία της ανασκαφής από τον αρχαιόφιλο Μίνωα Καλοκαιρινό, που είχε αρχίσει την αναζήτηση κοντά είκοσι πριν. Οι εργασίες συνεχίζονταν για 35 ολόκληρα χρόνια. Η ιστορία, βλέπετε, έγινε η αιτία να διακοπούν πολλές φορές. Εντέλει, ο Άγγλος αποκάλυψε την καρδιά του Μινωϊκού πολιτισμού. Το ανάκτορο με τη Βασιλική Έπαυλη, την Αίθουσα του Θρόνου, τα Ιερά, τις Αποθήκες, τον Προμαχώνα, το Θέατρο. Μια έκταση 20.000 τ.μ. ανασκάφηκε συστηματικά και μεθοδικά κι ήρθαν στο φως θησαυροί, που σήμερα κατέχουν πρώτες θέσεις στην παγκόσμια λίστα των αρχαιολογικών μνημείων. Τοιχογραφίες και ψηφιδωτά, ειδώλια και κοσμήματα, διατηρημένα σε θαυμάσια κατάσταση, εντάχθηκαν στα βιβλία της ελληνικής ιστορία για να διδάσκονται τα παιδιά. Ο χώρος της Κνωσού έγινε πόλος έλξης για εκατομμύρια επισκέπτες απ΄ όλο τον κόσμο.
Στη Φαιστό, στα 63 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, Ιταλοί αρχαιολόγοι άρχιζαν την ίδια περίοδο με τον Έβανς να αναζητούν άλλα στοιχεία του Μινωϊκού Πολιτισμού. Το αποτέλεσμα των ανασκαφών υπήρξε εξίσου εντυπωσιακό. Ήρθε στο φως το δεύτερο σε σπουδαιότητα και έκταση (8.400 τ.μ.) μινωικό ανάκτορο, που είχε χτιστεί σε δύο ιστορικές περιόδους. Την περίοδο των Παλαιών ή Πρώτων Ανακτόρων (1900-1700 π.Χ.) και την περίοδο των Νέων Ανακτόρων δύο περίπου αιώνες μετά. Εδώ αποκαλύφθηκαν το κεντρικό ανάκτορο με τις αποθήκες, τους διαδρόμους, το ιερό και θολωτοί τάφοι.
Η περιφέρεια
Αφού πήρατε μια γενναία ιστορικο-πολιτιστική…πρέζα από την Κνωσό και τη Φαιστό, ήρθε η στιγμή να ανακαλύψετε την περιφέρεια του νομού, που κρύβει και ένα ακόμη «μνημείο» της πολύ σύγχρονης όμως, εποχής. Είναι τα Μάταλα. Στο πολύ μακρινό παρελθόν εξυπηρετούσε ως λιμάνι της Φαιστού και στη δεκαετία του ΄70 συνδέθηκε με την επανάσταση των λουλουδιών. Σ΄ αυτό το μοναδικού φυσικού κάλους λιμανάκι και στις εντυπωσιακές σπηλιές που σχηματίζουν οι βράχοι στ΄ ανατολικά του κόλπου, ζούσαν κάποτε εκπρόσωποι του κινήματος των χίπις απ΄ όλο τον κόσμο. Με την κατάρρευση του χιπισμού και την αναχώρηση και του τελευταίου «επαναστάτη», η Αρχαιολογική Εταιρία περιέφραξε τους βράχους και οι σπηλιές δεν είναι πλέον προσβάσιμες.
Ο Λιμένας της Χερσονήσου (στα 28 χλμ.) και τα Μάλια (στα 36 χλμ.) από την πρωτεύουσα είναι δύο ακόμη ιδιαιτέρως γνωστές για την τουριστική τους κίνηση περιοχές του Ηρακλείου. Πιο περιορισμένα σε έκταση αλλά όχι απαραιτήτως και σε τουριστική ζωντάνια, η Αγία Πελαγία με τους κλειστούς όρμους της και την όμορφη γαλήνια θάλασσα, οι Γούβες και οι Κάτω Γούβες, οι οικισμοί Καρτερός και Αμνισός, η Σταλίδα, οι Τρεις Εκκλησιές, ο Τσούτσουρος, το Χάνι Κοκκίνη και τέλος, το Φόδελε, που δεν είναι παραλιακό χωριό αλλά συγκεντρώνει πολύ τουρισμό λόγω της φυσικής του ομορφιάς. Είναι η πατρίδα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Στην Κρήτη δεν πηγαίνεις ποτέ χωρίς μεταφορικό μέσο κι αν το κάνεις, θα πρέπει οπωσδήποτε να νοικιάσεις εκεί. Το νησί είναι μεγάλο, οι ομορφιές του πολλές και μια και φτάσατε, θα είναι τουλάχιστον άδικο για ό,τι ξεχάσετε να δείτε. Ο τόπος βέβαια, δεν εξαντλείται σε λίγες μέρες αλλά έτσι κι αλλιώς, θα σας αρέσει τόσο πολύ, που θα ξανάρθετε. Με δεδομένο λοιπόν, ότι διαθέτετε…ρόδα, συμβουλή μας είναι να επισκεφθείτε οπωσδήποτε τα ορεινά χωριά του νησιού, να συναναστραφείτε με ωραίους κρητικούς των περασμένων γενεών και να τους ζητήσετε να σας πουν ιστορίες, θρύλους, μαντινάδες. Δεν θα ξεκολλάτε.
Τι θα φάω
Τι θα πρωτοφάτε, να ρωτάτε. Στην Κρήτη δεν αντιμετωπίζεις ποτέ τέτοιο δίλλημα. Μια γεύση από τοπική κουζίνα, σας δώσαμε ήδη στα Χανιά. Στο Ηράκλειο θα προσθέσουμε τα περίφημα «καλιτσούνια» (τηγανητά τυροπιτάκια γεμισμένα συνήθως με ανθότυρο) και τις «οφτές» πατάτες. Γενικά, έχετε υπόψη σας ότι βρίσκεστε σ΄ έναν τόπο με παράδοση στην παραγωγή λαδιού κι ό,τι λαδερό κι αν διαλέξετε να φάτε, θα είναι όνειρο. Κι επειδή, η κτηνοτροφία στις ορεινές περιοχές του νησιού είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, φάτε άφοβα κρέας. Εννοείται πως ό,τι κι αν διαλέξετε, θα το συνοδέψετε με τσικουδιά. Πάει με όλα και δεν μεθάει (μέχρι ενός σημείου, δηλαδή). Αν πάλι, η τσικουδιά δεν σας πάει στη γεύση, προτιμήστε κρασί. Και σ΄ αυτό έχει παράδοση το νησί.
Χρήσιμα Τηλέφωνα στο Ηράκλειο (κωδικός 2810)
* Αεροδρόμιο: 337311
* Ο.A.: 244802
* Aegean: 344324
* Λιμεναρχείο: 244956
* ΚΤΕΛ: 245019, 255965
* Τουριστική Αστυνομία: 283190
* Δήμος: 399399
* Ταξί: 210102, 210124
* Αρχαιολογικός χώρος Κνωσού: 231940
* Αρχαιολογικό χώρος Φαιστού: (28920) 42315
|
